|
Αρχή κειμένου
5 Ιουνίου 2002 - Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος
Ομιλία του Ευρωβουλευτή του ΣΥΝ Μιχάλη Παπαγιαννάκη στην εκδήλωση του κόμματος και των συνεργαζόμενων Οικολόγων με θέμα:
Πλανήτης ΓΗ: SOS. Από το Ρίο στο Γιοχάνεσμπουργκ: ο απολογισμός και ο προγραμματισμός μας αφορά και μας!
Είναι γενικότερη η διαπίστωση ότι οι εξαγγελίες και οι υποσχέσεις που περιέχονται ή συνδέονται με το φιλόδοξο "πρόγραμμα" του Ρίο (1992) δεν επαληθεύτηκαν. Αντιθέτως έχουμε σε όλους τους τομείς μιαν επιδείνωση των δεδομένων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να υποτιμούμε τα λίγα που προχώρησαν όπως π.χ. το Πρωτόκολλο του Κυότο που κατάφερε να επιζήσει μετά από την επονείδιστη υπαναχώρηση της Κυβέρνησης των ΗΠΑ χάρη στην πολιτική της ΕΕ και άλλων χωρών. Στο Γιοχάνεσμπουργκ θα έπρεπε να γίνει και ένας απολογισμός της δεκαετίας που πέρασε και ίσως και κάποια...αυτοκριτική, αλλά ας μην ελπίζουμε τόσα πολλά !
Ας υπογραμμίσουμε ακόμη ότι ακόμα και σήμερα, δυό μήνες πριν από τη Διάσκεψη, η ημερήσια διάταξη της δεν είναι σαφής και πλήρης, έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα για όλους τους ενδιαφερόμενους να διαμορφώσουν θέσεις και διεκδικήσεις. Αυτό σημαίνει επίσης ότι δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη η στρατηγική της Διάσκεψης. Υπάρχουν φωνές που ζητούν να περιοριστεί η Διάσκεψη σε δυο-τρία συγκεκριμένα ζητήματα όπως το νερό, η ενέργεια κλπ. ενώ άλλες διεκδικούν μια συνολικότερη και πιο συνεκτική αντιμετώπιση των προβλημάτων και των πολιτικών, και σε καθεμιά από τις δύο προσεγγίσεις μπορεί κανείς να ανιχνεύσει και δεύτερες και τρίτες σκέψεις, υπεκφυγές π.χ. μπροστά σε μιαν ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων της παγκοσμιοποίησης, μινιμαλιστική και απαισιόδοξη επιδίωξη να λυθεί τουλάχιστον ένα συγκεκριμένο ζήτημα, ή αντίθετα προσπάθεια δια της γενικεύσεως και της γενικολογίας να μείνουν σε κάποια ζώνη αοριστίας όλα τα συγκεκριμένα ζητήματα που απαιτούν πια δράση και λύσεις.
Μια συνολική τοποθέτηση με βάση τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Η άποψη που διαμορφώνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στον χώρο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών τείνει να θέσει ένα γενικό πλαίσιο αλλά και εντός αυτού να προσδιορίσει συγκεκριμένες πολιτικές που θα του δίνουν ουσία και προοπτική. 1) Επιζητούμε να προωθήσουμε αποφάσεις που εντάσσονται σε μια γενικότερη αντίληψη για την αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων και συγκεκριμένα, ώριμα, αιτήματα περιέχονται στο συνημμένο ψήφισμα του Ε.Κ.
2) Γνωρίζουμε όμως ότι καμιά τέτοια πολιτική δεν έχει αξιοπιστία και προοπτικές αν δεν συμβαδίζει με συγκεκριμένες πολιτικές που να εξασφαλίζουν κοινωνική συνοχή σε όλα τα επίπεδα, ιδιαίτερα δε πολιτικές για την εκρίζωση της φτώχειας στον κόσμο: κανείς άνθρωπος που βρίσκεται στο όριο της επιβίωσης δεν μπορεί βέβαια να σεβαστεί τη διατήρηση των δασών, την προστασία της ποιότητας των υδάτων ή την όποια πολιτική για την καταπολέμηση της ερημοποίησης...Και πολιτική για την εκρίζωση της φτώχειας με συγκεκριμένους όρους δεν μπορεί να μην συνδέεται με τη διεθνή βοήθεια, την απαλλαγή των πιο φτωχών χωρών από το αποπνικτικό βάρος του χρέους, την ισότιμη πρόσβαση τους στο διεθνές εμπόριο, την πιο πολιτική αντιμετώπιση των οικονομικών τους προβλημάτων από τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς (βλέπε την τραγωδία της Αργεντινής...).
3) Με βάση αυτές τις σκέψεις διαπιστώνουμε ότι για να προωθηθούν τέτοιες συνολικές αλλά και συγκεκριμένες πολιτικές απαιτείται να ξαναδούμε το πώς προχωράει και πώς λειτουργεί σήμερα η παγκοσμιοποίηση, χωρίς ελέγχους και χωρίς ρυθμίσεις. Απαιτείται η διαμόρφωση ενός νέου οικονομικού μοντέλου εντός του οποίου θα βρίσκουν οργανικά τη θέση τους τέτοιες πολιτικές. Απαιτούνται διεθνείς συμφωνίες που θα τηρούνται και που θα ελέγχεται η εφαρμογή τους...
4) Και αυτή η ανάγκη μας φέρνει στην καρδιά του προβλήματος της διακυβέρνησης : ποιοί και πώς διαμορφώνουν και εφαρμόζουν τις διεθνείς συμφωνίες και ρυθμίσεις σε όλα τα επίπεδα ; Έχουμε σήμερα το σύστημα διεθνώς οργανισμών που ιδρύθηκαν παλιότερα μαζί και γύρω απόν ΟΗΕ ή αργότερα όπως π.χ. η Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου (ΠΟΕ). Πρέπει να αποφασιστεί να ξαναδούμε τη λειτουργία και την αποστολή τους, τη διαμόρφωση των αποφάσεων ακι της πολιτικής τους με συμμετοχικές διαδικασίες, διαφάνεια και ευθύνη. Θα είναι τα πρώτα βήματα προς τη συγκρότηση μιας συνολικής και ολοκληρωμένης μορφής πολιτικής διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης ώστε να είναι δυνατό να αξιοποιούνται οι ευκαιρίες που δημιουργεί και να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι αυξημένοι κίνδυνοι και οι κρίσεις που προκαλεί.
5) Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο τέλος μπορούμε και πρέπει να δούμε τα μέσα εφαρμογής και τους αναγκαίους μηχανισμούς επιβολής των διεθνών συμφωνιών και ρυθμίσεων που αποφασίζονται, την αναγκαία χρηματοδότηση των προγραμμάτων και συγκεκριμένων δράσεων, όπως η φορολογία τύπου Τόμπιν (που το Ε.Κ. δεν ενέκρινε...) ή δημιουργία Ταμείου για το περιβάλλον κλπ.
Τι μπορεί και πρέπει να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση
Στο Γιοχάνεσμπουργκ θα πάει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη, βεβαίως και το Ε.Κ. με σημαντική αντιπροσωπεία. Υποστηρίζουμε ότι η ΕΕ μπορεί να παίξει ιθύνοντα ρόλο. Έχει να επιδείξει, σχετικά περισσότερο από κάθε άλλον, πρωτοβουλίες και νομοθεσία που προσπάθησαν να προωθήσουν τα όσα αποφασίστηκαν στο Ρίο (θυμίζω και το παράδειγμα του Κυότο...). Έχει όμως πολλά να κάνει ακόμα για να έχει αρκετή αξιοπιστία και πειστικότητα ώστε να μπορεί να διεκδικεί να παίζει ένα τέτοιο ρόλο : από την αναθεώρηση πολιτικών της κάτω από το πρίσμα της αειφορίας ( μια ΚΑΠ που ενισχύει την άκρατη εντατικοποίηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, την κοινή αλιευτική πολιτική που οδηγησε σε υπεραλίευση και εξάντληση των πόρων κλπ) έως την επίσπευση της επικύρωσης και εφαρμογής αρκετών κρίσιμων διεθνών συμφωνιών, αλλά και την υιοθέτηση νέων ρυθμίσεων σχετικά με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τις μελέτες επιπτώσεων επί της αειφορίας πριν από την έγκριση κάθε νέας νομοθεσίας, την προώθηση της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική ευθύνη, αλλά επίσης και την διαφοροποίηση των θέσεων της ως προς τη βοήθεια στον Τρίτο Κόσμο (δεν έχει ακόμα φτάσει ούτε το μισό της υποχρέωσης της να μεταβιβάζει το 0.7% του ΑΕΠ της...), την ελευθερία του εμπορίου και τους κανόνες της ΠΟΕ (που θα έπρεπε να μεταρρυθμιστούν ώστε να μην επιβάλλονται όταν υπάρχει ζήτημα διατήρησης της βιοποικιλότητας ή υποψίας απειλής κατά της δημόσιας υγείας βάσει της αρχής της προφύλαξης...).
Αλλά και η Ελλάδα...
Και όταν αναφέρομαι στην ΕΕ αναφέρομαι και στην Ελλάδα, την κυβερνητική πολιτική εντός της χώρας αλλά και στα όργανα της ΕΕ, όπως και τις σχετικές θέσεις των πολιτικών δυνάμεων και των κοινωνικών οργανώσεων και των πολιτών. Συνήθως αναφερόμαστε στην ανάγκη μεταφοράς στην εθνική μας νομοθεσία της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και στην ανάγκη σοβαρής εφαρμογής της, πράγματα σημαντικά βέβαια αλλά ανεπαρκή. Υπάρχει επίσης θέμα κατεστημένων αντιλήψεων και θέσεων ως προς όλα τα προαναφερθέντα ζητήματα όταν πρόκειται να διαμορφωθεί η συγκεκριμένη κάθε φορά πολιτική της χώρας μας : στην χωροταξία, στη γεωργία, την κτηνοτροφία και τα δάση, στη βιομηχανία, στην ενέργεια, στον τουρισμό, σχετικά με τα αυθαίρετα, την πολεοδομία, τις ακτές κλπ με αποκορύφωμα την σύνθεση σχεδόν όλων των προβλημάτων από την φαραωνική επιχείρηση των Ολυμπιακών Αγώνων... Σχετικά με καθένα από αυτούς τους τομείς απαιτούνται επιλογές και ρυθμίσεις μπροστά στις οποίες η κοινωνία μας στέκεται με αδιαφορία ή και απώθηση, για λόγους κοντόθωρου συμφέροντος, από "ιδεολογία", από άγνοια ή από φόβο του "πολιτικού κόστους".
Η έγνοια του καθενός μας για το περιβάλλον και την αειφορία, εδώ και στον κόσμο, δεν πείθει αν δεν θέτει, έστω, υπό συζήτηση την εντατικοποίηση και τη μονοκαλλιέργεια στη γεωργία, την απουσία ουσιαστικών ελέγχων στη διατροφική αλυσίδα από το χωράφι και το σφαγείο στο τραπέζι του καταναλωτή, την καθυστέρηση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, την καθυστέρηση στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ασυδοσία των βιομηχανιών από την τεχνολογία της παραγωγής τους έως την έκλυση αερίων και τη διάθεση αποβλήτων τους, την συνένοχη ανοχή απέναντι στα αυθαίρετα, την καλλιέργεια του μαζικού τουρισμού, τις επιλογές, γενικά και ειδικότερα στο ΚΠΣ, υπέρ του μπετόν και της αυτοκίνησης, την περιθωριοποίηση του σιδηροδρόμου, την επιείκεια απέναντι στο κυνήγι, κλπ κλπ. αλλά ούτε και συμβολικά δεν είδαμε πρωτοβουλίες και κινήσεις προς αυτές τις κατευθύνσεις.
Πώς λοιπόν να ζητήσουμε γενικότερες ελληνικές πρωτοβουλίες στα όργανα της ΕΕ ή στο Γιοχάνεσμπουργκ, π.χ. σαν κι αυτήν της Γαλλίας ή οποία προτίθεται ως φαίνεται να φέρει πρόταση για τη δημιουργία Παγκόσμιου Οργανισμού Περιβάλλοντος στο πρότυπο της ΠΟΕ ;! Θα στηρίξουμε τέτοιες πρωτοβουλίες ; Θα προχωρήσουμε προς την αύξηση της βοήθειας στον Τρίτο Κόσμο, πέρα από τις μεγαλόστομες διακηρύξεις αρχών ; Θα στηρίξουμε πολιτικές για πιο ισότιμη πρόσβαση των χωρών αυτών στο διεθνές εμπόριο ; Δεν θα ήταν άσκοπο, μια και "γιορτάζουμε" την ημέρα του περιβάλλοντος να μπορούσε η ελληνική Κυβέρνηση και οι πολιτικές δυνάμεις να κάνουν κάποια έστω επιμέρους τοποθέτηση ως προς; αυτά και άλλα σχετικά ερωτήματα που τίθενται πλέον ανοιχτά, και αυτή η υποχρέωση είναι ίσως το πρώτο θετικό σημείο που προκύπτει από την επερχόμενη Διάσκεψη στο Γιοχάνεσμπουργκ...
|
Επιστροφή