Ηλίας Αποστολίδης

Δασολόγος

Οι πολιτικοί κρύβονται μετά τις καταστροφές και εμφανίζονται σαν παγώνια όταν, λόγω συγκυριών, έχουμε λιγότερες απώλειες. Καίνε έμμεσα τα δάση με τον στραγγαλισμό της δασικής υπηρεσίας, τις υποσχέσεις προς κάθε παράνομο, τους νόμους και τις τροποποιήσεις του Συντάγματος που προάγουν τις καταπατήσεις.

Η ανάθεση της δασοπυρόσβεσης στο Πυροσβεστικό Σώμα το 1998, είχε τραγικά αποτελέσματα:

¨ Η οργάνωση της καταστολής στηρίχθηκε στα εναέρια μέσα, με αγορές και ενοικιάσεις αεροπλάνων και ελικοπτέρων, που στοίχισαν πανάκριβα, αλλά ήταν καθηλωμένα στο έδαφος όταν οι φωτιές κατάκαιγαν τα δάση σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Παράδειγμα η καμένη Σάμος, οι φωτιές σε Αχαϊα και Κορινθία.

¨ Η επιμονή του Πυροσβεστικού Σώματος στην ιεράρχηση των στόχων (πρώτον οι πολίτες, δεύτερον οι κατοικίες, τρίτο το δάσος, δείχνει ότι έχει την ψυχολογία Πυροσβεστικής Υπηρεσίας πόλεων.

¨ Η μόνιμη επίκληση του δύσβατου εδάφους των δασών, της απουσίας οδικού δικτύου και του κακόβουλου εμπρησμού ως δικαιολογιών, για την αδυναμία κατάσβεσης είναι αστεία, προκειμένου για δασικές πυρκαγιές. Φυσικά τα ελληνικά δάση έχουν απότομες κλίσεις και δεν είναι σωστό, για χάρη της Πυροσβεστικής, να τα γεμίσουμε με δρόμους.

¨ Η απουσία έμπειρων δασολόγων επικεφαλής της κατάσβεσης, είναι εμφανής, γεγονός που δεν ξεπερνιέται με προσωπικούς και τελικά ανώφελους ηρωισμούς που κατέληξαν κάποιες φορές σε τραγικά αποτελέσματα. Η εξαγγελία πριν από 3 χρόνια, της πρόσληψης στο Πυροσβεστικό Σώμα 120 πτυχιούχων Δασολογίας παραμένει πολιτικάντικη υπόσχεση, αφού μόλις πριν από λίγους μήνες προσέλαβαν τους πρώτους 64.

¨ Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τα 3 τελευταία χρόνια ήταν ο κύριος παράγοντας που καθόρισε την έκταση των καμένων εκτάσεων. Το 1998 και το 2000 ήταν έτη με ανυπολόγιστες καταστροφές για τα δάση, που οφείλονται και σε ασυγχώρητα λάθη των υπευθύνων για την κατάσβεση.

¨ Το Πυροσβεστικό Σώμα ίσως γνωρίζει πολύ τη δουλειά του, όμως στο θέμα των δασικών πυρκαγιών δεν ανταποκρίθηκε σε καταστάσεις ήταν κρίσιμες ή ακραίες. Καταστράφηκαν δάση χωρίς να δοθεί καμία μάχη, έγιναν εκτιμήσεις που αποδείχθηκαν ατυχέστατες, αγνοήθηκαν οι αναζωπυρώσεις με ολέθρια αποτελέσματα, δεν έγινε αξιοποίηση έγκαιρων αφίξεων στα μέτωπα ή στοιχείων που παρασχέθηκαν από την δασική υπηρεσία. Το μοντέλο κατάσβεσης απέτυχε παταγωδώς.

Για να σωθεί ό,τι απέμεινε από τα δάση είναι αναγκαίο να συσταθεί ο Ενιαίος Φορέας Δασοπροστασίας, με βελτιώσεις της ομόφωνης πρότασης της Βουλής. Μέχρι τότε, πρέπει άμεσα να υποχρεωθούν όλοι οι Δασικοί, παρά τις συκοφαντίες που δέχτηκαν, να συμμετέχουν ισότιμα στην κατάσβεση των πυρκαγιών. Μόλις συσταθεί ο Φορέας, θα πρέπει να συντάξει σχέδια επέμβασης, πρόληψης και προκαταστολής επιστημονικά τεκμηριωμένα. Φαινόμενα όπως η χρησιμοποίηση τουριστικού χάρτη για τον σχεδιασμό της κατάσβεσης της περσινής φωτιάς στη Σάμο μας προσβάλλουν ανεπανόρθωτα.

Όμως θα πρέπει ως πολίτες να εμπεδώσουμε ότι η κατάσταση των ελληνικών δασών είναι στο κόκκινο και να ζητήσουμε από τους πολιτικούς να ασχοληθούν πραγματικά με αυτά. Τότε, το ερώτημα: Δασική ή Πυροσβεστική θα έχει χάσει τη σημασία του.

Δρ. Μιχαήλ Ε. Χάλαρης

Γεν. Γραμματέας Πανελλήνιας Ομοσπονδίας

Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος

Στην Ελλάδα αλλά και σ’ όλη τη μεσογειακή ζώνη, ένα από τα κύρια αίτια της υποβάθμισης του περιβάλλοντος είναι οι πυρκαγιές των δασών. Oλα τα δάση του κόσμου, ακόμα και τα πιο υγρά, υπάρχει πιθανότητα να πάρουν φωτιά σε περιόδους ξηρασίας από φυσικά αίτια όπως οι κεραυνοί, η αυτανάφλεξη, αλλά το κύριο αίτιο είναι τώρα πια η δράση του ανθρώπου. Η οικολογική σημασία των πυρκαγιών στα μεσογειακά οικοσυστήματα, δεν έχει γίνει κατανοητή, επειδή τα αποτελέσματά τους συγχέονται με τη μεταπυρική δραστηριότητα του ανθρώπου, ιδιαίτερα με την υπερβόσκηση και την οικοπεδοποίηση που οδηγούν σε αποδάσωση. Η αντιμετώπιση του φαινομένου σε όλες τις φάσεις της εξέλιξής του απαιτεί από την πολιτεία να δώσει ισόρροπη βαρύτητα στη λήψη μέτρων και πιο συγκεκριμένα για την: πρόληψη, προκαταστολή - καταστολή, αποκατάσταση. Με το νόμο 2612/1998 το στάδιο της Καταστολής έχει ανατεθεί στο Πυροσβεστικό Σώμα, ενώ τα στάδια της πρόληψης και της αποκατάστασης παρέμειναν αρμοδιότητα της Δασικής Υπηρεσίας.

Το Πυροσβεστικό Σώμα, προκειμένου να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό καταστολής των δασικών πυρκαγιών προχώρησε φέτος στην ορθολογική οργάνωση των επίγειων και εναέριων μέσων του. Στο φετινό σχεδιασμό η έμφαση δίνεται στις επίγειες δυνάμεις. Επίσης επιχειρείται περιφερειακή αποκέντρωση τόσο με την ύπαρξη συγκεντρωμένων, καλά εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων δυνάμεων (μόνιμο και εποχικό προσωπικό) στις έδρες των περιφερειών ώστε να μπορούν να αποσταλούν σε ενίσχυση των τοπικών δυνάμεων, όσο και με την ίδρυση Συντονιστικών Περιφερειακών Κέντρων (ΣΠΕΚ) τα οποία συντονίζονται και από το Εθνικό Συντονιστικό κέντρο (ΣΚΕΔ). Συμπληρωματικό στοιχείο του δασοπυροσβεστικού μηχανισμού αποτελεί η χρήση των εναέριων μέσων, δηλαδή 64 αεροσκαφών και ελικοπτέρων διαφόρων τύπων και δυνατοτήτων. Η τοποθέτησή τους σε συγκεκριμένα αεροδρόμια , νευραλγικά σημεία της χώρας, έγινε με γνώμονα την ελαχιστοποίηση του χρόνου πρώτης επέμβασης. Συγκεκριμένα στην επιλογή των αεροδρομίων συνεκτιμήθηκε η δυνατότητα προσέγγισης περιοχών πρώτης επικινδυνότητας σε δασικές πυρκαγιές.

Για να θεωρηθεί ολοκληρωμένος ο εθνικός σχεδιασμός αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών σε προληπτικό, προκατασταλτικό και κατασταλτικό επίπεδο απαιτείται η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού Εθνικού Συστήματος Προσδιορισμού Κινδύνου Πυρκαγιάς. Για την προστασία του δασικού πλούτου της χώρας και την επιτυχή έκβαση του επιχειρησιακού σχεδίου αντιμετώπισης των πυρκαγιών από το Πυροσβεστικό Σώμα απαιτείται επιπλέον η ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός του επίγειου εξοπλισμού (πυροσβεστικά οχήματα, ασύρματοι, ανταλλακτικά, μηχανήματα) καθώς και η μηχανοργάνωση πληροφοριών εδάφους και πυρκαγιών. Επιπροσθέτως, απαιτούνται έργα υποδομής για την αντιπυρική προστασία όπως δασικοί δρόμοι, υδατοδεξαμενές, απομάκρυνση εύφλεκτης βλάστησης. Τα έργα αυτά εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Δασικής Υπηρεσίας εξαιτίας όμως εσωτερικών δυσκολιών της (έλλειψη προσωπικού και πόρων) δεν έχουν υλοποιηθεί.

Τέλος για τη μελέτη του φαινομένου των πυρκαγιών, την αναδάσωση, την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων στο φυσικό περιβάλλον, απαιτείται οργανική σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την πυροσβεστική και δασοπονική εμπειρία, γεγονός που βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο στην Ελλάδα.