Γράμμα από τον αιρεσιάρχη

Αθηναϊκό μετρό: δημιουργώντας δημόσιο χώρο, ευνοώντας την αισθητική του βαδίσματος

Γιάννης Σακιώτης

sakiotis@yahoo.com

Η λειτουργία του αθηναϊκού μετρό τον τελευταίο ενάμισυ χρόνο αποτέλεσε ένα σπουδαίο "σιωπηλό" επίτευγμα ποιότητας ζωής. Οι 400.000 κατά μέσον όρο ημερησίως εποχούμενοι Αθηναίοι, που άφησαν το ΙΧ τους για να μπουν στο μετρό, ανακάλυψαν εκ νέου ένα μοντέλο μετακίνησης που τις δύο τελευταίες δεκαετίες είχαν απαξιώσει κοινωνικά, τη μετακίνηση με τα μέσα δημόσιας συγκοινωνίας, ένα μοντέλο που βοήθησε να εξοικονομηθούν μεγάλες ποσότητες αγένειας και επιθετικότητας (που εξακολουθούν να περισσεύουν στους μποτιλιαρισμένους δρόμους της πόλης) και να κερδηθούν ηρεμία, καλοί τρόποι και χρονική συνέπεια.

Ένα άλλο σημαντικό όφελος που παράγει το μετρό είναι η δημιουργία δημόσιου χώρου. Επιτυχέστερο παράδειγμα, η επανεφεύρεση της πλατείας Συντάγματος ως δημόσιου χώρου, ο οποίος προεκτεινόμενος προς τον πεζόδρομο της Ερμού -ιδιαίτερα όταν η αγορά είναι κλειστή-, διαμορφώνει ένα από τα ελάχιστα ποιοτικά σημεία αναφοράς στην Αθήνα. Το μεγα-όφελος όμως από το μετρό είναι ότι σταδιακά μπορεί να παράγει ένα νέο πρότυπο αισθητικής, εκείνο του ανθρώπου που βαδίζει, κόντρα στο κιτς πρότυπο του "μάγκα", δήθεν κοινωνικά επιτυχημένου οδηγού.

Μετά την επιτυχία της λειτουργίας του μετρό, είναι καιρός να τεθεί επί τάπητος μια συνολική πολιτική ακύρωσης του ΙΧ στην πόλη, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει μέτρα αποθάρρυνσης της χρήσης του ΙΧ (π.χ. με την καθιέρωση πράσινου φόρου, τα έσοδα από τον οποίο θα επενδύονται σε έργα επέκτασης των γραμμών του μετρό, του τραμ και αντιρρυπογόνων λεωφορείων), μέτρα ενθάρρυνσης της χρήσης των μέσων συγκοινωνίας για τις ασθενέστερες κοινωνικά ομάδες (επιδότηση εισιτηρίου), ενθάρρυνση των κοινόχρηστων αυτοκινήτων (car sharing, car pooling), εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, νέους λεωφορειόδρομους (με την προϋπόθεση της πρόσθεσης νέων λεωφορείων), ίδρυση νέων λεωφορειακών γραμμών σε περιφερειακές κατευθύνσεις και ακύρωση τυχόν ιδεών για νέους αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας.

Το μετρό είναι η μεγάλη ευκαιρία για τη μεταβολή της πρωτεύουσας από μια κοινωνία οδηγών σε μια κοινωνία βαδιστών.

Υ.Γ. Είναι μεθοδολογικό σφάλμα να καταλογίζεται το μετρό σε πολιτικά πρόσωπα που ο δημόσιος βίος τους ελάχιστη ή καθόλου σχέση έχει με την ποιότητα ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος (όπως ο "μόνιμος" υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτης). Το μετρό είναι έργο συλλογικής συμβολής της κοινωνίας, η οποία οφείλει να το διαφυλάσσει και να το προάγει.

Δαίμων της Οικολογίας, τ.6

Ιούλιος - Αύγουστος 2001