Οι ελεύθερες αγορές και οι κράχτες τους

ΔΗΜΟΣ ΤΣΑΝΤΙΛΗΣ

Ποιος είπε ότι η ελευθέρωση των αγορών δεν δημιουργεί νέα επαγγέλματα. Ένα από αυτά είναι οι κράχτες. Ναι, σωστά καταλάβατε. Κράχτες είναι, πράγματι, αυτοί που σε τραβούν από μανίκι για να σε κάτσουν σε κάποιο εστιατόριο ή νυχτερινό κέντρο. Δεν πρόκειται όμως για τους παλιούς καλούς κράχτες που γνωρίζαμε από τις νυχτερινές μας εξόδους. Αυτοί, ως κλάδος, βαίνουν μάλλον προς εξαφάνιση, όπως και πολλά άλλα παραδοσιακά επαγγέλματα.

Οι κράχτες που παράγει η ελευθέρωση την αγορών είναι, αντίθετα, «είδος υπό εμφάνιση». Σβέλτοι, μορφωμένοι, με πειθώ και καλούς τρόπους, οι νέοι κράχτες δεν ξεροσταλιάζουν όρθιοι μπροστά στο μαγαζί αγρεύοντας πελάτες. Όταν δεν τυχαίνει να κάνουν πόρτα-πόρτα, δουλεύουν με ένα τηλέφωνο στο χέρι καθισμένοι αναπαυτικά εμπρός σε μια οθόνη υπολογιστή, όπου εμφανίζονται τα προσωπικά μας δεδομένα. Με τα δύο αυτά εργαλεία – το τηλέφωνο και τον υπολογιστή με τα προσωπικά μας δεδομένα - είναι πανέτοιμοι να αντιμετωπίσουν την ελεύθερη αγορά και να ψαρέψουν πελάτες για τα ολιγοπώλια για τα οποία δουλεύουν.. 

Δείκτης των αλλαγών που συντελούνται στις αγορές είναι οι εξειδικευμένοι κράχτες. Εμφανίζονται; Η ελευθέρωση έχει προχωρήσει. Καθυστερεί η εμφάνισή τους; Η ελευθέρωση έχει συναντήσει εμπόδια. Έχει γεμίσει η αγορά τηλεπικοινωνιακούς κράχτες; Η ελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών βρίσκεται σε καλό δρόμο. Δεν βλέπουμε γύρω μας ενεργειακούς κράχτες; Η ελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς αργεί ακόμη.

Όμως η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει και για τις ενεργειακές αγορές. Από το 2007 και μετά, ο κάθε Ευρωπαίος καταναλωτής θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέγει το ολιγοπώλιο από το οποίο θα προμηθεύεται την ηλεκτρική του ενέργεια και το φυσικό του αέριο. Ας περιμένουμε, λοιπόν, να εμφανιστούν οι ενεργειακοί κράχτες στην αγορά. Θα ’ναι στην ώρα τους στο ραντεβού; Θα καθυστερήσουν λιγάκι; Θα το διαπιστώσουμε σύντομα.

Τι καλό έφερε η ελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών; Τίποτε το συνταραχτικό. Αντί να παρακαλούμε επί χρόνια τον ΟΤΕ να μας βάλει τηλέφωνο, όπως την παλιά καλή εποχή, σήμερα είναι ο ΟΤΕ που μας εκλιπαρεί να τον προτιμήσουμε και να του αναθέσουμε να μας συνδέσει με το δίκτυο και (ευτυχώς) δεν είναι ο μόνος στην αγορά. Όχι και τόσο άσχημα θα ’λεγε κανείς.

Το κύριο πρόβλημά μου είναι ότι δυστυχώς αδυνατώ να συγκρίνω τα διαφορετικά πλεονεκτήματα που μου προτείνουν κράχτες για να με κάνουν συνδρομητή. Όλα τελικά έχουν γίνει εξαιρετικά πολύπλοκα και ο καθένας μας κινδυνεύει να κάνει μη βέλτιστες επιλογές φέρνοντας σε απόγνωση τους οικονομολόγους. Και πάλι όμως μικρό το κακό, γιατί το υπερεθνικό πολιτικό μας σύστημα έχει κάνει την μεγάλη (ορθολογική) επιλογή να σπάσει τα εθνικά μονοπώλια. Τι πιο βέλτιστο από αυτό; Αυτό που έχω αρχίσει να φοβάμαι είναι ότι η ελευθέρωση των αγορών δεν θα μας κάνει να δουλεύουμε λιγότερο, αλλά περισσότερο για να κάνουμε σωστά τις ορθολογικές μας επιλογές από την παλέτα των δελεαστικών προσφορών που μας τριγυρίζουν.

Τι καλό θα φέρει η ελευθέρωση της ηλεκτρικής ενέργειας; Ειλικρινά, δεν ξέρω. Βλέπω με την φαντασία μου τους κράχτες να μου κάνουν προσφορές φθηνού ηλεκτρικού και το μυαλό μου πηγαίνει στο Κυότο. Τι τελικά θέλουμε; Οι κράχτες θα μας προτείνουν να αυξήσουμε την κατανάλωση και τότε αυτοί θα μας κάνουν δελεαστικές προσφορές. Η ηλεκτρική ενέργεια δεν είναι όμως SMS. Για τα ηλεκτρονικά μηνύματα δεν υπάρχουν φυσικά όρια. Για την ηλεκτρική ενέργεια υπάρχουν. Αυξημένη κατανάλωση συνεπάγεται περισσότερες εκπομπές CO₂ .

Τι λέει επ’ αυτού το Κυότο; Το Κυότο λέει ότι θα πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές CO_2, , άρα και την ηλεκτρική μας κατανάλωσή που είναι υπεύθυνη γι’ αυτές. Αντίφαση; Πράγματι αντίφαση. Αύξηση της ηλεκτρικής προσφοράς και στόχοι του Κυότο για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου δεν είναι εύκολο να συνυπάρξουν.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 65 11/2006