Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός ΤΕΕ-UIA

"Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική & ΑΠΕ στην υπηρεσία των θυμάτων μεγάλων Φυσικών Καταστροφών", Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός ΤΕΕ-UIA, Εγγραφές από 1η Νοεμβρίου 2006. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα του διαγωνισμού: www.arescompetition.com

Aπόσπασμα από εισήγηση της Μαργαρίτας Καραβασίλη, αρχιτέκτονος, επικεφαλής της Τεχνικής Επιτροπής του διαγωνισμού, σε σχετική Ημερίδα του ΤΕΕ/ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ (η πλήρης εισήγηση στην αρθρογραφία - ειδικά θέματα "Οικολογικά Κτίρια σε Αειφόρες Πόλεις" : ....."Το θέμα του Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις, που απορρέουν από τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών στο περιβάλλον και στον άνθρωπο και από την ανάγκη καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής μέσω της αυξημένης ενενργειακής απόδοσης. Η πρωτοβουλία του ΤΕΕ είναι εξαιρετικά πρωτότυπη, δεδομένου ότι οι εφαρμογές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε προσωρινά κελύφη (μετά από σεισμούς, πλημμύρες, πυρκαγιές, τυφώνες κ.λ.π.), θα επιτρέψουν τη διαβίωση των θυμάτων για ένα ικανό χρονικό διάστημα σε κατάλληλες συνθήκες, με την εξασφάλιση ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης από ΑΠΕ, καθώς και πόσιμου νερού και θα τους εξασφαλίσουν άνετες, βιώσιμες συνθήκες, προστασία και στήριξη μετά από το ψυχολογικό σοκ της καταστροφής και της απώλειας. Αναδεικνύεται έτσι η σημασία και ο ρόλος της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στο σχεδιασμό όχι μόνο σύγχρονων κτιρίων, αλλά και προσωρινών μικρών κατοικιών με βάση το τοπικό κλίμα, που μπορεί να εξασφαλίσει συνθήκες θερμικής και οπτικής άνεσης, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια και άλλες περιβαλλοντικές πηγές αλλά και τα φυσικά φαινόμενα του κλίματος. Αντίθετα με την *ηλιακή* αρχιτεκτονική (Solar Archite-cture), ο βαθμός στον οποίο ο βιοκλιματικός σχεδιασμός σήμερα αξιοποιεί το τοπικό κλίμα ποικίλλει, γεγονός που παρέχει μία ευελιξία ως προς τους τρόπους αρχιτεκτονικής έκφρασης και τις δυνατότητες εφαρμογής (μέσα από πολύ απλές τεχνικές και επεμβάσεις έως και πολύπλοκα παθητικά ηλιακά συστήματα). Η χρήση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής σε ανάλογες, δύσκολες, συνθήκες δεν αποτελεί καινοτομία. Από έρευνες των ανθρωπολόγων ξέρουμε πως, απέναντι και σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες, οι άνθρωποι έβρισκαν πάντοτε τον τρόπο να προσαρμόζονται. Ιδιαίτερα οι πρωτόγονοι λαοί οι οποίοι ήταν αναγκασμένοι να «δουλεύουν μέσα σε μια οικονομία των περιορισμένων πόρων», δεν είχαν το περιθώριο να κάνουν λάθη ή να σπαταλήσουν πολύτιμες πρώτες ύλες και αγαθά. Εξάλλου, οι τεχνολογίες τους ήταν τόσο ανεπτυγμένες όσο ακριβώς χρειαζόταν για να εξασφαλιστεί ένα μίνιμουμ επιβίωσης σε ένα πολύ πιο «εχθρικό» περιβάλλον. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παραδοσιακές κοινωνίες αξιοποίησαν με σοφία αυτό που ήταν διαθέσιμο στη φύση. Πρότυπες εφαρμογές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής είναι ενσωματωμένος στην αρχιτεκτονική των περισσότερων παραδοσιακών κατοικιών και οικισμών σε όλο τον κόσμο, αλλά και διακεκριμένων αρχιτεκτόνων και μελετητών, με έργα παραδείγματα (ή και πειραματισμούς) από τα οποία όχι μόνο προάγεται η γνώση, αλλά και αποδεικνύονται τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από τη συμβίωση του αρχιτεκτονικού έργου με το περιβάλλον και το κλίμα. Βασικά στοιχεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού αποτελούν τα Ηλιακά συστήματα – παθητικά και ενεργητικά – που ενσωματώνονται στα κελύφη με στόχο την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πηγών για θέρμανση, ψύξη και φωτισμό. O βιοκλιματικός σχεδιασμός, αν και είναι ενσωματωμένος στην αρχιτεκτονική που χαρακτηρίζει κάθε τόπο σε ολόκληρη τη γη, θεωρείται από πολλούς ως μία νέα θεώρηση στην αρχιτεκτονική και σχετίζεται με την οικολογία περισσότερο, παρά με την αρχιτεκτονική και την ενέργεια και την εξοικονόμηση που δύναται να επιφέρει. Παρά ταύτα, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική έχει αποτελέσει παγκοσμίως κατά τις τελευταίες δεκαετίες βασική προσέγγιση στην κατασκευή κτιρίων, ενώ στα περισσότερα κράτη αποτελεί πλέον βασικό κριτήριο σχεδιασμού μικρών και μεγάλων κτιρίων το οποίο λαμβάνεται υπόψη από όλους τους μελετητές αρχιτέκτονες και μηχανικούς. Και αυτό, λόγω των χαμηλότερων απαιτήσεων ενέργειας για τη θέρμανση, το δροσισμό και το φωτισμό των κτιρίων που προκύπτουν από την πρακτική της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και τα πολλαπλά οφέλη που συνεπάγεται: ενεργειακά (εξοικονόμηση ενέργειας), οικονομικά (μείωση κόστους Η/Μ εγκαταστάσεων), περιβαλλοντικά (μείωση ρύπων) και κοινωνικά (θερμική και οπτική άνεση). Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από μια προσέγγιση που στηρίζεται στη λογική της οικονομίας της φύσης, δηλαδή είναι μια οικολογική προσέγγιση, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή έργων που αντέχουν στο χρόνο και κυρίως ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις που προκαλούν, από την κατασκευή, λειτουργία και κατεδάφισή τους, στο μικροκλίμα, το τοπικό περιβάλλον, το παγκόσμιο κλίμα (με την υπερθέρμανση του πλανήτη). Όπως και κατά το παρελθόν έτσι και σήμερα το σύγχρονο αρχιτεκτονικό έργο, για να επιζήσει στο χρόνο χωρίς να προκαλεί ζημιά στο περιβάλλον, πρέπει να εξασφαλίζει τη δυνατότητα επιβίωσης των φυσικών στοιχείων - πόρων. Αναζητούνται και πάλι λύσεις όπου η αρχιτεκτονική παρέμβαση στο φυσικό χώρο, από αμυντική ή επιθετική που ήταν κατά περιόδους, θα γίνει και πάλι επέμβαση προσαρμογής σε αυτόν με σκοπό την εξασφάλιση της ισορροπίας ανάμεσα στις εσωτερικές δυνάμεις του έργου και στις εξωτερικές του περιβάλλοντος. Είναι λοιπόν ευνόητο ότι ο διαγωνισμός αυτός θα δώσει την ευκαιρία στους αρχιτέκτονες να προβληματιστούν και να προτείνουν ιδέες που θα αξιοποιούν, με τον πιο αποδοτικό τρόπο, τον φυσικό χώρο και τις φυσικές του ιδιότητες, που θα προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες απαιτήσεις του θέματος του διαγωνισμού, χωρίς να απειλούν το φυσικό περιβάλλον"...