“Plant for the planet”, ένα πρόγραμμα για να φυτευτούν ένα δισεκατομμύρια δέντρα σε όλο τον κόσμο μέσα στο 2007

ΘΕΜΑΤΑ

Μια νέα καμπάνια, με στόχο να φυτευτούν ένα δισεκατομμύριο δέντρα σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια του 2007 – 32 δέντρα κάθε δευτερόλεπτο – ανακοινώθηκε στις 8 Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας συνδιάσκεψης για το κλίμα που πραγματοποιείται στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Η καμπάνια οργανώνεται υπό την αιγίδα του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και υποστηρίζεται από προσωπικότητες όπως η Wangari Maathai, που έχει τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ για την ειρήνη, ο Πρίγκηπας Albert II του Μονακό, καθώς και από το Παγκόσμιο Κέντρο Έρευνας σε θέματα γεωργίας και δασοπονίας (ICRAF)

Η καμπάνια «Φυτέψτε για τον πλανήτη» («Plant for the planet: the billion tree campaign») στόχο έχει να καταδείξει την κεφαλαιώδη σημασία της εθελοντικής συλλογικής δέσμευσης για να αγωνιστούμε ενάντια στις κλιματικές αλλαγές, σε τοπικό επίπεδο. Πρακτικά στοχεύει στο να ενθαρρύνει τους πολίτες και όλες τις κοινωνικές ομάδες, να αναλάβουν δράσεις, όσο μικρές και ασήμαντες κι αν φαίνονται, για να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση μιας από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν πολλά σχέδια για δεντροφύτευση σε όλο τον κόσμο, το UNEP στοχεύει στο να συνενώσει και να ενισχύσει τις προσπάθειες αυτές. Με το δεδομένο ότι οι ιδανικές συνθήκες για φύτεμα διαφέρουν στις διάφορες περιοχές, η καμπάνια θα διαρκέσει ολόκληρο το χρόνο.

Το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπεται κατά την καύση των δασών από πυρκαγιές αποτελεί περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου των εκπομών άνθρακα, που συνεισφέρουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, δηλ. σε ποσοστό μεγαλύτερο από τον τομέα των μεταφορών.

Η καμπάνια έχει βέβαια, κατά μεγάλο μέρος, συμβολικό χαρακτήρα, γιατί το πρόβλημα της αποψίλωσης των δασών είναι πολύ έντονο. Κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, 130 εκατομμύρια εκτάρια δέντρων έχουν καταστραφεί, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Η αναδάσωση μιας τέτοιας έκτασης θα απαιτούσε τη φύτευση 14 δισεκατομμυρίων δέντρων.

Η ιδέα για την καμπάνια αυτή προήλθε από την Wangari Maathai, η οποία και ανακοίνωσε επίσημα την έναρξη της πρωτοβουλίας αυτής, στο Ναϊρόμπι. Η κα Maathai έχει ιδρύσει το παναφρικανικό οικολογικό κίνημα «Green Belt Movement» με έδρα την Κένυα, το οποίο έχει φυτέψει πάνω από 30 εκατομμύρια δέντρα σε 12 αφρικανικές χώρες από το 1977.  Η κα Maathai, βιολόγος, καθηγήτρια πανεπιστημίου, ειδικευμένη στην δασοπονία, δήλωσε: «τα δέντρα που κόβουμε σήμερα έχουν φυτευτεί από τους προγόνους μας, πρέπει να φυτέψουμε δέντρα που θα χρησιμοποιηθούν από τις μελλοντικές γενιές». Είναι κατεπείγον να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Θα πρέπει να δράσουμε με συγκεκριμένο τρόπο, για να δείξουμε στους πολιτικούς άρχοντες ότι οι πολίτες δεν δέχονται πλέον να παραμείνουν απαθείς. Το να φυτέψουμε ένα δέντρο σε έναν κήπο, σε ένα πάρκο, στο δάσος είναι μια πράξη πολύ απλή, που ο καθένας μπορεί να κάνει. Όμως η πράξη αυτή, επαναλαμβανόμενη ένα δισεκατομμύριο φορές θα έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις και θα συνεισφέρει στο να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές συνέπειες των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Υπάρχουν πολλές άλλες μικρές κινήσεις όπως η περιορισμένη χρήση των αυτοκινήτων μας, η εξοικονόμηση ηλεκτρισμού στο σπίτι μας, οι οποίες έχουν σημαντικές θετικές επιπτώσεις. Έχει εκτιμηθεί, για παράδειγμα, ότι στη Μεγάλη Βρετανία αν καθένας έσβηνε την τηλεόραση του και τις άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, αντί να τις αφήνει σε θέση αναμονής, θα εξοικονομούνταν ηλεκτρισμός αρκετός για να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες τριών εκατομμυρίων οικογενειών περίπου, κατά τη διάρκεια ενός χρόνου.

Ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον, κ. Achim Steiner παραδέχτηκε ότι οι διακρατικές διαπραγματεύσεις για τις κλιματικές αλλαγές είναι δύσκολες, μακρόχρονες και συχνά αναποτελεσματικές. Εξ άλλου, από την παγκόσμια συνδιάσκεψη για το κλίμα αναμένονται πολύ λίγες δεσμευτικές αποφάσεις. Όμως δεν θα πρέπει να απογοητευόμαστε. Κυρίως όμως, η δράση δεν θα πρέπει να παραμείνει στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων. Η καμπάνια για να φυτευτούν ένα δισεκατομμύριο δέντρα το 2007 προσφέρει σε όλους τους πολίτες και όλες τις κοινωνικές ομάδες, σε όλες τις χώρες, βιομηχανικές και υπό ανάπτυξη, έναν τρόπο για να συμμετάσχουν πρακτικά στον αγώνα για τις κλιματικές αλλαγές. Συχρόνως, η αποκατάσταση των καταστραμένων δασών και η δημιουργία νέων συνεισφέρει στην αντιμετώπιση άλλων απειλών, όπως είναι η απώλεια της βιοποικιλότητας, η μείωση των αποθεμάτων νερού, η διάβρωση του εδάφους.

Ο πρίγκηπας Albert II του Μονακό δήλωσε ότι «το να φυτέψουμε ένα δέντρο για τις μελλοντικές γενιές είναι μια απλή κίνηση, είναι όμως συγχρόνως ένα ζωντανό σύμβολο της βιώσιμης ανάπτυξης».

Η καμπάνια για το ένα δισεκατομμύριο δέντρα ενθαρρύνει τη φύτευση εγχώριων ποικιλιών και άλλων ειδών που προσαρμόζονται σε τοπικό επίπεδο. Η προτεραιτότητα δίνεται σε τέσσερεις ζώνες: φυσικά δάση τα οποία υποφέρουν από υπερεκμετάλευση, αγροτικές ζώνες, δασικές περιοχές σε καθεστώς διαχείρισης και αστικές ζώνες, όμως μπορεί κανείς να συμμετάσχει επίσης φυτεύοντας ένα και μοναδικό δέντρο στον κήπο του. Η ιστοσελίδα παρέχει στο κοινό πρακτικές συμβουλές και πληροφορίες για τη φύτευση και καθοδηγεί προς συνεργαζόμενους οργανισμούς, που θα μπορούσαν να προσφέρουν συγκεκριμένες συμβουλές, όπως το Παγκόσμιο Κέντρο Έρευνας σε θέματα γεωργίας και δασοπονίας.

Από τη στιγμή που η υπόσχεση καταγραφεί στην ιστοσελίδα, το άτομο ή η οργάνωση θα πρέπει να ενημερώσει για το αν ο αριθμός των δέντρων για τον οποίο δεσμεύτηκε φυτεύθηκε πραγματικά. Κάθε συμμετέχων θα λάβει μια βεβαίωση συμμετοχής και θα του ζητηθεί να ενημερώνει τους υπεύθυνους της καμπάνιας, μέσω της ιστοσελίδας, για την κατάσταση των δέντρων που έχει φυτέψει, έτσι ώστε το UNEP να μπορεί να εξακριβώσει πόσα από τα δέντρα έχουν επιζήσει, σε συνεργασία με αναγνωρισμένους μηχανισμούς πιστοποίησης. Η ιστοσελίδα θα παρουσιάζει συνεχώς τον αριθμό των υποσχέσεων που έχουν καταγραφεί και θα δημοσιεύει φωτογραφίες και περιγραφές των επιτευγμάτων αυτών που συμμετέχουν στην καμπάνια.

Γιολάντα Ζιάκα

(ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΔΥΟ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΠΟΥΝ ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ και ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ)

Τα δέντρα αποροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και είναι σημαντικές αποθήκες άνθρακα. Εκτιμάται ότι τα δάση όλου του κόσμου αποθηκεύουν 283 δις τόνους άνθρακα απλά και μόνο στη βιομάζα τους και ότι ο άνθρακας που αποθηκεύεται στη δασική βιομάζα, στα δασικά υπολείμματα και στο έδαφος συνολικά είναι, κατά προσέγγιση, 50% περισσότερος από τον άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Ο άνθρακας στη δασική βιομάζα μειώθηκε στην Αφρική, την Ασία και την Νότια Αμερική κατά την περίοδο 1990-2005. Για το σύνολο του πλανήτη, η αποθήκευση άνθρακα στη δασική βιομάζα μειώνεται ετησίως κατά 1,1 Γιγατόνους άνθρακα (ισοδύναμο με 4 δις σάκους κάρβουνου των 25 κιλών ο καθένας).

Η απώλεια των φυσικών δασών σε όλο τον κόσμο συνεισφέρει στις συνολικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα περισσότερο από τον τομέα των μεταφορών, κάθε χρόνο.

Η χαλιναγώγηση της αποψίλωσης είναι ένας οικονομικά επωφελής τρόπος μείωσης των εκπομπών. Ανάμεσα στις άλλες λύσεις περιλαμβάνονται η αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας, η μείωση της ζήτησης σε ενέργεια, βελτίωση των μεταφορών και η «πράσινη» ενέργεια.

Για να αντιμετωπιστεί η απώλεια δέντρων κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, θα έπρεπε να φυτευθούν 130 εκατομμύρια εκτάρια (1,3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα), μια επιφάνεια ίση με αυτή του Περού.

Θα έπρεπε να φυτέψουμε 14 δισεκατομμύρια δέντρα κατά τη διάρκεια 10 συνεχόμενων ετών για να καλυψουμε μια επιφάνεια 130 εκατομμυρίων εκταρίων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος στη γη θα έπρεπε να φυτεύει δύο δέντρα κάθε χρόνο.

Για να αποκατασταθεί και να διατηρηθεί η παραγωγικότητα των εδαφών και των υπόγειων αποθεμάτων νερού είναι απαραίτητο να αποκατασταθούν δεκάδες εκατομμύρια εκτάρια άγονες εκτάσεις.

Η επέκταση της δασοκάλυψης θα μειώσει τις σημερινές πιέσεις στα φυσικά δάση, βοηθώντας με τον τρόπο αυτό να διατηρηθούν τα οικοσυστήματα και η βιοποικιλότητα. Οι δράσεις αυτές θα επιτρέψουν την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας από τα δέντρα.

Τα τροπικά δάση καλύπτουν 7% της επιφάνειας της γης και περιλαμβάνουν το μισό των δέντρων της γης. Αυτά τα δάση απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα 40% του οξυγόνου που αναπνέουμε.

Κατά τη διάρκεια ενός χρόνου ένα δέντρο μέσου ύψους απορροφά 12 κιλά διοξειδίου του άνθρακα και απελευθερώνει το οξυγόνο που είναι απαραίτητο για μια οικογένεια τεσσάρων ανθρώπων σε ένα χρόνο.

Ένα εκτάριο δέντρων μπορεί να απορροφήσει έως έξι τόνους CO² το χρόνο.

Μια υπερατλαντική πτήση παράγει 3,75 τόνους CO² ή έναν τόνο άνθρακα.

• Περισσότερες πληροφορίες για την Καμπάνια για ένα δισεκατομμύριο δέντρα και για τον τρόπο συμμετοχής παρέχει η ιστοσελίδα: http://www.unep.org/billiontreecampaign. Η ιστοσελίδα περιέχει επίσης δεδομένα για τα δέντρα και τα δάση σε όλο τον κόσμο.

Δαίμων της Οικολογίας, τ. 66 12/06