Η Μαρία Βασιλάκου ζει στη Βιέννη και δραστηριοποιείται στο κόμμα των Πράσινων της Αυστρίας. Στις δημοτικές εκλογές που έγιναν πριν λίγους μήνες στην αυστριακή πρωτεύουσα η Μ.Β. ήταν υποψήφια δήμαρχος για το δήμο της Βιέννης εκ μέρους των Πρασίνων. Ο συνδυασμός της, «Βιεννέζικη Τόλμη», καταμέτρησε το εντυπωσιακό ποσοστό του 15%. Το σημαντικότερο, βέβαια, γεγονός είναι ότι παρουσίασε ένα πληρέστατο πρόγραμμα για την πόλη της Βιέννης -ένας τόμος στον οποίο εντοπίζονται και αναλύονται όλα τα προβλήματα της πόλης και προτείνονται λύσεις από μια οπτική «εναλλακτική» ακόμη και για μια πόλη όπως η Βιέννη όπου έχουν λυθεί πολλά από τα προβλήματα που απασχολούν την Αθήνα και τις άλλες πόλεις της χώρας μας. Το σύνολο του προγράμματος μεταφράζεται από την Ευώνυμο Οικολογική Βιβλιοθήκη με σκοπό την έκδοσή του στα ελληνικά (τη μετάφραση από τα γερμανικά κάνει η Κατερίνα Τσαουσίδου). Ακολουθεί η προδημοσίευση του κεφαλαίου για την «Οικολογική κινητικότητα».

Σ.Κ.

Βιεννέζικη Τόλμη 

Το πρόγραμμα για τη Βιέννη

Βιεννέζικη Τόλμη για μια πράσινη και βιώσιμη Βιέννη

Για μια οικολογική κινητικότητα πού δεν σπαταλά τους φυσικούς πόρους στην πόλη

Η πράσινη πολιτική για το κυκλοφοριακό στοχεύει στην ικανοποίηση της ανάγκης μετακίνησης όλων των κατοίκων της πόλης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής σ’ αυτήν. Ποιότητα ζωής στην περίπτωση αυτή σημαίνει να μειωθούν η ηχορρύπανση και η ρύπανση από καυσαέρια που προξενεί η χρήση του αυτοκινήτου, να ενισχυθεί η ασφάλεια των ατόμων που συμμετέχουν στην κυκλοφορία και να αυξηθεί ο αριθμός των δημόσιων χώρων που αυτή τη στιγμή παρακρατούνται προς χρήση και όφελος των γιωταχί. Επειδή οι δημόσιοι χώροι στην πόλη, ως γνωστόν, είναι μετρημένοι, η σύγκρουση ανάμεσα στα αντιτιθέμενα συμφέροντα των διαφορετικών μορφών μετακίνησης για την ιδιοποίησή τους γίνεται αναπόφευκτη.

Η πράσινη πολιτική για το κυκλοφοριακό υποστηρίζει αφενός τις μορφές μετακίνησης που ενισχύουν την αειφορική διαχείριση των πόρων, αφετέρου τα συμφέροντα των ασθενέστερων μετακινούμενων, που είναι τα παιδιά, οι πεζοί, οι ποδηλάτες κλπ. και απαιτεί λήψη μέτρων για τη μείωση των κινδύνων που απειλούν την υγεία εξαιτίας του κυκλοφοριακού προβλήματος, καθώς και την επίτευξη των στόχων της συνθήκης του Κυότο.

      Το σημαντικότερο κυκλοφοριακό πρόβλημα στην πόλη είναι η αύξηση της κίνησης των αυτοκινήτων χρόνο με το χρόνο, που προκαλείται κυρίως από την εσωτερική μετακίνηση και την μετακίνηση όσων πηγαινοέρχονται καθημερινά από τις γύρω περιοχές. Η αύξηση της κυκλοφορίας συνεπάγεται, όπως είναι φυσικό, αύξηση των εκπομπών καυσαερίων και των κινδύνων υγείας, εξαιτίας του όζοντος και των λεπτών σωματιδίων σκόνης, την αύξηση των ατυχημάτων, καθώς και της αναγκαιότητας επέκτασης χώρων για κατασκευή δρόμων και θέσεων στάθμευσης. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων απαιτείται αλλαγή προτεραιοτήτων στην κυκλοφοριακή πολιτική, μετάβαση σε μια πολιτική αποφυγής της τροχαίας μετακίνησης και στη μετατόπιση από τη μετακίνηση με γιωταχί στη λεγόμενη Περιβαλλοντική Σύμπραξη Μέσων (Τραμ, Μετρό, λεωφορείο και στην έξυπνη λύση του Car-Sharing).

Τα δημόσια μέσα μεταφοράς να γίνουν πιο ελκυστικά

      Σε σύγκριση με άλλες πόλεις η Βιέννη έχει καλές προϋποθέσεις ως προς την αποδοχή και χρήση των μαζικών μέσων μεταφοράς από τους πολίτες. Ο υπόγειος σιδηρόδρομος, το μετρό, αποτελεί αναμφίβολα το πιο δημοφιλές μέσο. Δίνει τη δυνατότητα για την ταχεία κάλυψη μεγάλων αποστάσεων, είναι αποδοτικό σε μεγάλο βαθμό και φυσικά σημαντικό για τη μετακίνηση εκτός της περιοχής του δήμου. Το τραμ και το λεωφορείο από την άλλη εκτελούν σημαντικές λειτουργίες στον ιστό της πόλης, καλύπτοντας μικρές και πιο σύνθετες διαδρομές στο εσωτερικό δίκτυο, που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από το μετρό. Γι αυτό απορρίπτουμε την κατάργηση γραμμών τραμ προς όφελος της επέκτασης του δικτύου του μετρό, γιατί θα μειωθεί σημαντικά η ελκυστικότητα που απολαμβάνουν σήμερα τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Αντίθετα θεωρούμε απαραίτητη την άμεση επέκταση του δικτύου τραμ, τη λήψη μέτρων προώθησης της δημόσιας μετακίνησης και την ταχεία μετάβαση σε οχήματα χαμηλής στάθμης επιβίβασης. (Οι γραμμές είναι λίγο χαμηλότερα από τη στάθμη του δρόμου, έτσι ώστε να είναι εύκολο για αναπηρικά καροτσάκια, παιδιά, γέρους κλπ. να επιβιβασθούν, σημ. τ. μτφ.)

Η απαίτηση για ποιότητα  και η προσφορά

      Η δημόσια μετακίνηση πρέπει να είναι προσανατολισμένη στις ανάγκες των επιβατών και να έχει υψηλή ποιοτική απόδοση, όπως π.χ. την εναρμόνιση των δρομολογίων στα σημεία μετεπιβίβασης, την μείωση των χρόνων αναμονής, την πύκνωση των δρομολογίων, την έκδοση εξαμηνιαίας κάρτα για τις γραμμές δικτύου της Βιέννης κλπ. Υπηρετεί κοινωνικοπολιτικούς σκοπούς ευρέος φάσματος και οφείλει να παραμείνει στην ευθύνη του δημοσίου, ώστε να έχουν πρόσβαση σ’ αυτήν όλοι οι πολίτες, ανεξάρτητα από τις οικονομικές τους δυνατότητες. Από την άλλη είναι απαραίτητο να διατηρεί επίπεδο υψηλής ποιότητας. Η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων μέσων μεταφοράς με την πώληση γραμμών δικτύου δεν μπορεί σίγουρα να προωθήσει αυτούς τους σκοπούς.

      Η δημοτική παράταξη Βιεννέζικο Θάρρος/Βιεννέζικη Τόλμη έχει να προτείνει τα εξής για τη βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας:

·          Προτεραιότητα των τραμ και λεωφορείων σε όλους τους σηματοδότες και αποκλειστικές λωρίδες για τα δύο αυτά μέσα. (Με το μέτρο αυτό μειώνονται και οι λειτουργικές δαπάνες)

·          Πύκνωση δρομολογίων και διεύρυνση δικτύου υπέργειας κυκλοφορίας.

·          Ελαχιστοποίηση της ανάγκης αλλαγής μεταφορικού μέσου με την επαναφορά ή την κατασκευή γραμμών άμεσης μετεπιβίβασης

·          Βελτίωση στην παροχή υπηρεσιών του προαστειακού σιδηρόδρομου

·          Ελκυστικότερα οχήματα με άμεση εφαρμογή της τεχνολογίας οχημάτων χαμηλής στάθμης επιβίβασης.

·          Μετατόπιση της εμπορικής κυκλοφορίας σε δημόσια μέσα μεταφοράς

·          Βιεννέζικο πάσο: Δωρεάν μετακίνηση για άτομα με πολύ χαμηλό εισόδημα, μισό εισιτήριο για άτομα που βρίσκονται στα πρόθυρα της φτώχειας.

·          Οι τιμές των εισιτηρίων για τα δημόσια μέσα μεταφοράς να είναι σε άμεση σχέση με τις τιμές των τελών στάθμευσης.

Βελτίωση των συνθηκών ποδηλατικής κυκλοφορίας

Ένας από τους στόχους της πράσινης πολιτικής είναι και η βελτίωση των συνθηκών κυκλοφορίας ποδηλάτων στη Βιέννη, έτσι ώστε περισσότεροι άνθρωποι να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν το ποδήλατο ως καθημερινό μέσο μετακίνησης και μάλιστα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Οι θέσεις μας για τη βελτίωση των συνθηκών ποδηλατικής κίνησης είναι:

·          Βελτίωση της ποιότητας των ποδηλατοδρόμων και των συναφών εγκαταστάσεων με στόχο τη μεγαλύτερη ασφάλεια του ποδηλάτη από κινδύνους ατυχήματος (επάρκεια πλάτους ποδηλατόδρομου, σταθερές άκρες πεζοδρομίων, ικανή απόσταση από εμπόδια κλπ.)

·          Επέκταση του δικτύου ποδηλατοδρόμων, ώστε να μην υπάρχουν κενά. Εάν τα φορτία κίνησης δρόμων είναι μικρά έως μεσαία να προτιμάται η κατασκευή λωρίδας στο οδόστρωμα για ποδήλατα ή και για άλλα αντίστοιχα μέσα. Να γίνει κανόνας η κατασκευή ποδηλατόδρομου κατά μήκος κάθε δρόμου.

·          Να επιτρέπεται η ποδηλατοκίνηση σε όλους τους μονόδρομους παράπλευρων οδών.

·          Κατασκευή επαρκών θέσεων στάθμευσης σε δημόσιους χώρους έτσι ώστε να καλύπτεται όλο το δίκτυο κυκλοφορίας

·          Κατάργηση της υποχρέωσης αποκλειστικής κυκλοφορίας του ποδηλάτου σε ποδηλατόδρομους .Ο ποδηλάτης να μπορεί να αποφασίζει μόνος του, εάν θέλει να χρησιμοποιήσει τον ποδηλατόδρομο ή το δρόμο για την μετακίνησή του.

Βελτίωση των συνθηκών κίνησης πεζών

Η πράσινη  πολιτική για το κυκλοφοριακό δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη βελτίωση των συνθηκών κίνησης πεζών, έτσι ώστε η μετακίνηση με τα πόδια να είναι ελκυστική σε περισσότερους ανθρώπους.

Αυτό σημαίνει:

·          Μεγαλύτερη ασφάλεια για τους πεζούς, π.χ. σε διασταυρώσεις.

·          Επάρκεια πλάτους πεζόδρομων (2 μέχρι και 2,5 μ) χωρίς εμπόδια, φραγές και παρακάμψεις.

·          Δημιουργία περιοχών πεζοδρόμησης που θα εξυπηρετούν ένα συνεκτικό ιστό, όπως περιοχές σχολείων, εμπορικών δρόμων, γηροκομείων, νοσοκομείων κλπ. και απαγόρευση της διέλευσης αυτοκινήτων σε μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα.

·          Κατασκευή ράμπας σε διασταυρώσεις , μεγαλύτερα διαστήματα πράσινου σηματοδότη για πεζούς, απαγόρευση ποδηλατοδρόμων σε πεζοδρόμια.

Μείωση της ιδιωτικής αυτοκίνησης

Η αυτοκίνηση κατέχει μια θέση στην αστική κυκλοφορία πλάι σε όλες τις άλλες μορφές μετακίνησης. Ωστόσο λιγότερη κυκλοφορία του αυτοκινήτου σημαίνει περισσότερη ελευθερία κίνησης για όλους. Όσο πιο λίγα είναι τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στο δρόμο, τόσο λιγοστεύουν και τα προβλήματα που προκαλούνται μέσω αυτών, όπως το μποτιλιάρισμα, η αύξηση του όζοντος κλπ. ενώ παράλληλα δημιουργούνται καλύτερες συνθήκες για την εμπορική κίνηση, για οχήματα έκτακτων αναγκών και για χρήση ιδιωτικών αυτοκινήτων στις περιπτώσεις που είναι απολύτως απαραίτητα. Η κατασκευή νέων δρόμων δεν αποτελεί λύση για μας. Όλο και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν πλέον, πως η κατασκευή νέων δρόμων συνεπάγεται αύξηση της αυτοκίνησης και ανάδυση των προηγούμενων προβλημάτων. Γι’ αυτό απορρίπτουμε τα σχέδια κατασκευής νέων δρόμων και οδών ταχείας κυκλοφορίας, κυρίως στο βορειανατολικό τμήμα της Βιέννης, και υποστηρίζουμε την ποιοτική αναβάθμιση και επέκταση του δικτύου των δημόσιων μέσων μεταφοράς, έτσι ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες όλης της πόλης.

      Για να διευκολύνουμε και να προτρέψουμε τον οδηγό να αφήσει το αυτοκίνητο στο σπίτι, πρέπει να αυξήσουμε την ελκυστικότητα των δημόσιων μέσων μεταφοράς, ώστε να ανταγωνίζονται αποτελεσματικά το γιωταχί και να αποτελούν την εναλλακτική πρόταση ως προς αυτό. Έτσι στο γενικότερο σχεδιασμό της πόλης πρέπει να συμπεριληφθεί και ο προβληματισμός, πώς ένα κομμάτι της πόλης, μια συνοικία, θα διαμορφωθεί έτσι, ώστε η καθημερινή ζωή, η κατοικία, η εργασία και οι αγορά να οργανώνονται χωρίς τη χρήση του αυτοκινήτου. Για να επιτευχθεί ο πράσινος στόχος μιας πόλης των σύντομων διαδρομών είναι απαραίτητος ο συντονισμένος σχεδιασμός κυκλοφοριακού και πόλης.

Η πολιτική της παράταξής μας για τη μείωση της ιδιωτικής αυτοκίνησης συνοψίζεται στα εξής σημεία:

·          Η ταχύτητα των 30 χιλιομέτρων την ώρα σε κατοικήσιμες ζώνες να είναι η κανονική περίπτωση κι όχι η εξαίρεση, επέκταση των πεζοδρομήσεων και ζωνών περιορισμένης κίνησης αυτοκινήτων

·          Περιορισμός μετακίνησης των γιωταχί όταν διαπιστώνεται υπέρβαση των ορίων εναέριας ρύπανσης.

·          Διερεύνηση για την εισαγωγή τελών διοδίων στην κυκλοφορία της πόλης ή σε περιοχές μποτιλιαρίσματος.

·          Ίδρυση κεντρικής υπηρεσίας κίνησης στη Βιέννη, η οποία θα απαντά γρήγορα και χωρίς πολλή γραφειοκρατία σε ερωτήσεις δρομολογίων και θα κάνει κρατήσεις για αυτοκίνητα με το σύστημα Car-Sharing.

·          Δικαίωμα κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης μόνο για αυτοκίνητα που προμηθεύουν εμπορικά καταστήματα, για οχήματα έκτακτης ανάγκης, δημόσια μέσα μεταφοράς, ταξί και ιδωτικά αυτοκίνητα όσων μένουν στην περιοχή.

·          Περιορισμός της κυκλοφορίας φορτηγών (άνω των 7,5 τόνων) σε κατοικημένες περιοχές.

·          Αναστολή του σχεδιασμού κατασκευής των τριών νέων τμημάτων οδών ταχείας κυκλοφορίας.

Παράλληλα με την κυκλοφορία μέσα στην πόλη η μεγαλύτερη επιβάρυνση στη Βιέννη προέρχεται και από την κίνηση των προαστίων και των χωριών της γύρω περιοχής που πηγαινοέρχονται καθημερινά στις δουλειές τους. Ο δήμος της Βιέννης σχεδιάζει ένα πρόγραμμα κατασκευής χώρων στάθμευσης που θα λειτουργούν στους οδηγούς αυτής της κατηγορίας ως κίνητρα για να μετεπιβιβασθούν σε δημόσια μέσα μεταφοράς. Ο σχεδιασμός αυτός έχει το μειονέκτημα όμως να παρασύρει τους οδηγούς να περάσουν το κατώφλι της πόλης και μετά να σταθμεύσουν, πράγμα που έχει σαν αποτέλεσμα να φέρει επιπλέον αυτοκίνητα στην πόλη. Αντίθετα, εμείς πιστεύουμε, πως η μετεπιβίβαση των οδηγών σε δημόσια μέσα μεταφοράς πρέπει να γίνει πιο ενδιαφέρουσα και αποτρεπτική για τη χρήση του γιωταχί.

Οι θέσεις μας ως προς το θέμα αυτό είναι:

·          Μεταφορά από τη γύρω περιοχή μέχρι το μετρό και τον προαστιακό με ελκυστικά δημόσια μέσα μεταφοράς και ραδιοταξί για περισσότερους επιβάτες.

·          Κατασκευή χώρων στάθμευσης (park&ride: χώροι στάθμευσης σε σταθμούς μετρό κλπ, όπου οι επιβάτες αφήνουν το αυτοκίνητο και συνεχίζουν με δημόσια μέσα μεταφοράς προς το κέντρο της πόλης, σημ. τ. μτφ.) μόνο στην περιοχή πολύ κοντά στα όρια της πόλης. Έτσι οι οδηγοί μπορούν να πηγαίνουν με το αυτοκίνητό τους μόνο μέχρι τον κοντινότερό τους σταθμό.

Προγραμματισμός της προσφοράς θέσεων στάθμευσης

      Ένα πολυσυζητημένο θέμα στην αντιπαράθεση για το κυκλοφοριακό είναι το ζήτημα της στάθμευσης, η συνήθης λύση του οποίου αναζητείται αποκλειστικά στην κατασκευή ικανού αριθμού νέων χώρων στάθμευσης. Μόνο που η εξασφάλιση της δυνατότητας στάθμευσης κοντά στην κατοικία δημιουργεί ένα ισχυρό κίνητρο στον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου να το χρησιμοποιεί ακόμα πιο συχνά ή και να αποκτήσει αυτοκίνητο, εάν δεν έχει, πράγμα που μοιραία θα επιτείνει την αύξηση της κυκλοφορίας. Η πράσινη πολιτική θέτει το πρόβλημα της στάθμευσης μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της επίτευξης γενικότερων στόχων, όπως τη μετατόπιση της κυκλοφορίας από το γιωταχί στα δημόσια μέσα μεταφοράς, τη βελτίωση των κυκλοφοριακών συνθηκών σε τραμ και λεωφορεία, την αύξηση της ασφάλειας μετακίνησης κλπ. Χάρη στην πράσινη πολιτική θεσμοθετήθηκε η καταβολή τελών στάθμευσης στις πυκνοκατοικημένες περιοχές της πόλης, με το θετικό αποτέλεσμα να απελευθερωθεί δημόσιος χώρος. Ο χώρος που κερδήθηκε μ΄αυτό τον τρόπο δεν χρησιμοποιήθηκε δυστυχώς, όπως θα περίμενε κανείς, για τη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων, την κατασκευή ποδηλατόδρομων, ή την καθιέρωση αποκλειστικής λωρίδας κυκλοφορίας ή τροχιάς για λεωφορεία και τραμ κλπ. αλλά αντίθετα αντιμετωπίσθηκε ως δυνατότητα δημιουργίας νέων θέσεων στάθμευσης. Η κατάσταση που έχει προκύψει εντωμεταξύ δεν διαφέρει και πολύ από την προηγούμενη, όταν δεν ήταν σε ισχύ το σύστημα τελών στάθμευσης. Η στάθμευση αυτοκινήτων σε πλάγια θέση για την εξοικονόμηση χώρου, η κατασκευή νέων γκαράζ, ή η άδεια χρήσης των χώρων στάθμευσης επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να εξοικονομούν βραχυπρόθεσμα ορισμένους νέους χώρους στάθμευσης, δεν αποτελούν όμως βιώσιμη λύση του προβλήματος.

Οι θέσεις μας σχετικά με το πρόβλημα διάθεσης χώρων στάθμευσης συνοψίζονται στα εξής:

·          Επέκταση του μέτρου ρύθμισης χώρων στάθμευσης (Σε ορισμένα κεντρικά τμήματα της Βιέννης επικρατεί εδώ και μερικά χρόνια το σύστημα καθολικής απαγόρευσης ελεύθερης στάθμευσης ή άδεια σύντομης στάθμευσης με καταβολή τελών, σημ τ. μτφ.), ώστε να αποφευχθεί αφενός ο κίνδυνος της μετατόπισης της στάθμευσης σε δημοτικά διαμερίσματα που συνορεύουν με εκείνα στα οποία η στάθμευση απαγορεύεται ή κοστίζει και αφετέρου να ελαττωθεί η πίεση που δέχονται οι ήδη βεβαρημένες περιοχές.

·          Παράταση του χρόνου απαγόρευσης της ελεύθερης στάθμευσης τουλάχιστο μέχρι τις 22 η ώρα. Μακροπρόθεσμα το μέτρο να ισχύει από τις 8-24 η ώρα.

·           Προσαρμογή των τελών σύντομης στάθμευσης στις τιμές των δημόσιων μέσων μεταφοράς.

·          Οι ακάλυπτοι χώροι των πολυκατοικιών να μετατραπούν σε οάσεις πρασίνου αντί να φράσσονται με αυτοκίνητα.

·          Κατάργηση της στάθμευσης αυτοκινήτων σε πλάγια θέση για εξοικονόμηση χώρου, γιατί αυτό γίνεται σε βάρος επιβατών άλλων μέσων ή πεζών.

·          Άδεια κατασκευής γκαράζ - εάν είναι δυνατό υπογείων - μόνο στην περίπτωση εξυπηρέτησης περισσοτέρων μονίμων κατοίκων μιας περιοχής. Με κάθε έκδοση αδείας κατασκευής γκαράζ θα πρέπει να δεσμεύεται η πολιτεία ότι θα ελαττώσει αντίστοιχο αριθμό θέσεων στάθμευσης επιφανειακά. Η χρηματοδότηση του έργου να προκαταβάλλεται από τη δημοτική αρχή αλλά η αποπληρωμή των προκαταβληθέντων να γίνεται από τους χρήστες σύμφωνα με την αρχή «όποιος φταίει πληρώνει» και τους κανόνες που διέπουν την αγορά. Να μην ισχύουν προνομιακές χρηματικές επιδοτήσεις, όπως αυτές που ισχύουν στα δημοτικά γκαράζ.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 64, 10/2006