Η εικασία του κ. Hubbert

Δήμος Τσαντίλης

Οι υψηλές τιμές του πετρελαίου ήρθαν για να μείνουν. Οι μισοξεχασμένες κρίσεις της δεκαετίας του ’70 ήταν άλλο πράγμα. Τότε έφταιγαν οι σεΐχηδες που έκλεισαν την στρόφιγγα του αργού. Η σοφία του χρηματιστηρίου, «what goes up goes down» επαληθεύτηκε σύντομα. Η ζήτηση ήταν τότε σχετικά χαμηλή και η μείωση της προσφοράς τεχνητή. Οι τιμές ανεβαίνουν γιατί ανεβαίνει η παγκόσμια ζήτηση και γιατί η προσφορά αγωνίζεται να την ακολουθήσει.  

Η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου διπλασιάστηκε από το 1970 έως το 2000 και αν οι σημερινές τάσεις προβληθούν στο μέλλον, η κατανάλωση πετρελαίου από το 2000 έως το 2030, θα διπλασιαστεί και πάλι. Αυτό που έχει αρχίσει να λείπει από την οικονομία του πετρελαίου είναι το πετρέλαιο. Τα παλιά κοιτάσματα δεν επαρκούν και νέα δεν διαφαίνονται στο ορίζοντα (σε αυτά που ανακαλύπτονται τελευταία η άντληση ενός βαρελιού χρειάζεται γύρω στα δύο βαρέλια).

Σήμερα πρέπει να ξεμάθουμε αυτό που είχαμε μάθει χθες. Η εμπειρία του παρελθόντος έλεγε ότι ο πετρελαϊκός τομέας ικανοποιεί την όποια ζήτηση  σε σχετικά χαμηλές τιμές. Αρκεί όμως η απλή προβολή των σημερινών τάσεων στο μέλλον για να προβλέψουμε την εξέλιξη της προσφοράς;

Εδώ ο κ. Hubbert θα διαφωνούσε. Για τον Αμερικανό γεωλόγο, ειδικευμένο στο πετρέλαιο τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα από το 1956, όταν εφηύρε  την σήμερα διάσημη καμπύλη του.

Η εξέλιξη της προσφοράς δεν είναι ευθύγραμμη. Ακολουθεί μια καμπύλη σε σχήμα κώδωνος, παρόμοια με την καμπύλη της κανονικής κατανομής. Στην πρώτη φάση οι τιμές πέφτουν και η παραγωγή, η κατανάλωση  και η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων αυξάνονται με όλο και ταχύτερους ρυθμούς. Στην συνέχεια, καθώς τα αποθέματα μειώνονται, η εξόρυξη γίνεται όλο και πιο δύσκολη και δαπανηρή και νέα κοιτάσματα ανακαλύπτονται όλο και λιγότερα. Οι τιμές αρχίζουν τότε να ανεβαίνουν και οι ρυθμοί να κάμπτονται. Σε κάποιο χρονικό σημείο η παραγωγή φθάνει σε ένα μέγιστο και μετά αρχίζει να μειώνεται με ταχείς ρυθμούς. Η κατανάλωση πέφτει και αυτή αναγκαστικά γιατί η προσφορά δεν επαρκεί για την κάλυψή της και οι τιμές εξακοντίζονται στα ύψη.

(σχήμα καμπύλης επισυνάπτεται)

Η καμπύλη του Hubbert επαληθεύθηκε με μεγάλη ακρίβεια στην εγχώρια παραγωγή των ΗΠΑ. Το μέγιστο της εγχώριας παραγωγής πετρελαίου παρατηρήθηκε γύρω στο 1974. Έκτοτε η παραγωγή πέφτει και το πετρελαϊκό έλλειμμα καλύπτεται από την αύξηση των εισαγωγών.

Το ερώτημα είναι: Πότε θα κορυφωθεί η παγκόσμια παραγωγή; Η απάντηση που δίνουν ορισμένοι αναλυτές που βασίζουν τις προβλέψεις τους στην καμπύλη του Hubbert, είναι ότι αυτό έχει συμβεί ήδη το 2004, όταν η παγκόσμια παραγωγή έφθασε τα 80 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Άλλοι αναλυτές τοποθετούν την κορύφωση της παγκόσμια παραγωγής πετρελαίου ανάμεσα στο 2007 και το 2020.

Όποια και να είναι η ακριβής χρονική στιγμή που η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου θα πάρει τον οριστικό της κατήφορο, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι οι πρόσφατη άνοδος των τιμών του πετρελαίου δεν είναι συγκυριακή, αλλά ότι οφείλεται στην αδυναμία της προσφοράς να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση. Όλες οι προβλέψεις λένε ότι η τάση αυτή θα διαρκέσει και θα επιδεινωθεί.  

Ουδεμία έκπληξις για τον κ. Hubbert.

_______  

Hubbert, M. K. (1956) “Nuclear Energy and Fossil Fuels”

Drilling and Production Practice,

American Petroleum Institute, Houston, Texas

(Στη διεθνή βιβλιογραφία η καμπύλη του Hubbert είναι γνωστή και ως peak oil)

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 61, 6/06