Ελληνικά αγροτικά ζώα – μπορούν να σωθούν;

Κατερίνα Πλασσαρά

 «Και το όνομα αυτής Αμάλθεια!» Δεν πρόκειται όμως για τη μυθική αίγα που έθρεψε τον Δία με το γάλα της αλλά για μια «νεογέννητη» κίνηση που φιλοδοξεί να σώσει τα τελευταία ελληνικά ζώα που απέμειναν.

  Όλα ξεκίνησαν στο Αγρίνιο στις 19 Μαΐου. Η ευρωπαϊκή Μη Κυβερνητική Οργάνωση SAVE foundation, που ασχολείται με τη διάσωση των οικόσιτων φυλών ζώων, πραγματοποιούσε το δεύτερο σε ελληνικό έδαφος συνέδριό της (το πρώτο είχε γίνει στην Αθήνα, τον Ιούνιο του 2005), με στόχο να βοηθήσει στη διάσωση των «τελευταίων επιζώντων» από τα αγροτικά ζώα της Ελλάδας, μια πρακτική που εφαρμόζει παντού (σε ευρωπαϊκό έδαφος και όχι μόνο), για σπάνιες φυλές ζώων που  κινδυνεύουν με αφανισμό. Στο συνέδριο συμμετείχαν επιστήμονες, κτηνοτρόφοι, ερευνητές και εθελοντές από όλη την Ελλάδα.

Τα καλά και τα άσχημα, κυρίως τα δεύτερα

Το συνέδριο έγινε υπό την σκιάν ενός σχεδόν σκανδάλου που αφορά άμεσα την ελληνική ζωική παραγωγή και την τακτική που εφαρμόζει ως σήμερα η Ελληνική Πολιτεία. Πρόκειται για το πρόβλημα που προέκυψε με το τυρί φέτα, για το οποίο, όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα διεκδίκησε και πήρε Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, αλλά στη συνέχεια «ανακάλυψε» ότι αδυνατούσε να καλύψει την ευρωπαϊκή αγορά. Αιτία οι ανεξέλεγκτες εισαγωγές ξένων φυλών αιγοπροβάτων που το γάλα τους φυσικά είναι ακατάλληλο για την παραγωγή ενός ντόπιου προϊόντος. Το γεγονός προβλήθηκε και από ανταγωνιστικές χώρες, όπως η Γαλλία, από την οποία είχαν γίνει πολλές εισαγωγές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα.

  Άλλα δυσάρεστα που ακούστηκαν στο συνέδριο, ήταν ο άμεσος κίνδυνος εξαφάνισης των μικρών Σκυριανών αλόγων από μια απίστευτα ανόητη τακτική: Ενώ ο νόμος απαγορεύει τη μετακίνηση τους από το νησί, από την άλλη κανένας έλεγχος δεν ασκείται στη συνηθισμένη τακτική των ντόπιων, να εγκαταλείπουν γαϊδούρια που δεν τα χρειάζονται πια, στο βιότοπο των αλόγων. Το αποτέλεσμα είναι ότι εξ αιτίας των διασταυρώσεων, γεννιούνται πια σχεδόν μόνο μουλάρια! Πάντως στο συνέδριο εκδηλώθηκε μια πολύ θετική ιδιωτική πρωτοβουλία για απομάκρυνση των γαϊδουριών και μεταφορά τους σε άλλο, προστατευόμενο, χώρο.

Μια αποκαλυπτική «εκδρομή»

 Κατά τη διάρκεια «εκδρομής» που έκαναν οι σύνεδροι στην Αιτωλοακαρνανία, είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά αρκετά άτομα από ντόπιες φυλές ζώων, όπως Βραχυκερατικές αγελάδες Αιτωλοακαρνανίας, μια ακόμα φυλή αγελάδας μη αναγνωρισμένη, το ντόπιο Μαύρο Γουρούνι αλλά και πολλά άτομα ζώων διασταυρωμένων κυρίως με τη φυλή Λιμουζίν για τα βοοειδή, και με αγριογούρουνα για τον ντόπιο χοίρο. Ένα ενδιαφέρον εύρημα ήταν κοπάδι προβάτων τα οποία έβοσκαν στο περίφημο Βελανιδοδάσος της περιοχής. Τα πρόβατα ήταν μικρόσωμα, εντελώς ομοιόμορφα (δείγμα σταθεροποιημένης παλιάς φυλής), και το τοπικό τους όνομα είναι «Κάλεσα». Σύμφωνα με πληροφορία που επιβεβαιώθηκε από κτηνίατρο, με δύο κιλά από το γάλα αυτών των προβάτων παράγεται ένα κιλό τυρί ενώ για την ίδια ποσότητα τυριού από τα ξένα, χρειάζονται έξι κιλά γάλα, λόγω της διαφοράς λιπαρότητας ανάμεσα στα δύο γάλατα.  

  Σ’ αυτά να προσθέσουμε ότι οι ντόπιες φυλές παραγωγικών ζώων, είναι ιδιαίτερα κατάλληλες όχι μόνο για προϊόντα Π.Ο.Π. αλλά και για Βιολογικά. Αιτία η καλή υγεία τους, η ανθεκτικότητα, η δυνατότητα να παράγουν σε συνθήκες εκτατικής βόσκησης. Ειδικά στην Αιτωλοακαρνανία θα ήταν κρίμα να πάψει να αξιοποιείται το Βελανιδοδάσος για βόσκηση των ντόπιων φυλών, μια τακτική που εφαρμόστηκε με επιτυχία για χιλιάδες χρόνια αφού, όπως μας λέει η Μυθολογία, σ’ αυτό το δάσος έβοσκαν τα κοπάδια του Οδυσσέα!

  Τέλος, να επισημάνουμε τα εύλογα παράπονα των κτηνοτρόφων ντόπιων φυλών, οι οποίοι κυριολεκτικά περιφρονούνται και παραμερίζονται από μεσάζοντες της αγοράς και από ένα κοινό που έχει μάθει να καταναλώνει ποσοτικά και όχι ποιοτικά.

Η ελπίδα ζει ακόμα

Για να γυρίσουμε στο θέμα από το οποίο ξεκινήσαμε, το σημαντικότερο γεγονός του τελευταίου συνεδρίου της SAVE τον περασμένο Μάη, ήταν η δημιουργία δευτεροβάθμιου σωματείου με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και διάσωσης Αυτόχθονων Φυλών Κατοικίδιων (Αγροτικών και Οικόσιτων) ζώων-Αμάλθεια». Το σωματείο υπάγεται στη δύναμη των σωματείων της οργάνωσης και ενεργεί ως εκπρόσωπός της στην Ελλάδα. Έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη, παράστημα στην Αθήνα και είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο ίδρυσης παραρτημάτων και σε άλλες πόλεις. Οι σκοποί του, σύμφωνα με το καταστατικό, είναι:

·          Η προστασία, διάσωση και ανάδειξη όλων των ελληνικών αυτόχθονων φυλών κατοικίδιων ζώων

·          Η βελτίωση των συνθηκών εκτροφής και αναπαραγωγής των φυλών αυτών.

·          Η επανένταξη των φυλών αυτών στις κοινωνικές δραστηριότητες των τοπικών κοινωνιών στις οποίες διαβιούν.

·          Η ενθάρρυνση, καθοδήγηση και επιμόρφωση των ιδιοκτητών, θαυμαστών φίλων, μελετητών και εκτροφέων των φυλών αυτών.

·          Η καταγραφή και διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε φυλής.

·          Η στήριξη και βελτίωση της ελληνικής, βιολογικής κτηνοτροφίας.

·          Η ανάπτυξη της επικοινωνίας και η σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των πρωτοβάθμιων σωματείων που έχουν τους ίδιους ή παρόμοιους στόχους.

·          Η παρακίνηση των αρμόδιων αρχών να υποστηρίξουν με κάθε πρόσφορο τρόπο την ανάδειξη και διατήρηση των φυλών αυτών.

Η νομική ολοκλήρωση της «Αμάλθειας» θα γίνει τον ερχόμενο Σεπτέμβρη. Ως τότε όμως οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με την προσωρινή διοικούσα επιτροπή του σωματείου, στο e-mail: amalthia-@hotmail.com  και στα τηλ.: 6976 925228, 6937 282712, 6932 000222, 6932 181237, 6976 739468.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 62, 7/06