ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ

Η καταστροφή στο Τσερνομπίλ άλλαξε τον κόσμο. Εκατομμύρια άνθρωποι έγιναν θύματα μέσα σε μια νύχτα. Γιγάντιες εκτάσεις γης έγιναν ακατοίκητες. Το ραδιενεργό νέφος σκέπασε όλο τον πλανήτη. Ο κόσμος άρχισε να κατανοεί τους κινδύνους από τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Ακόμη και στην Ελλάδα κάποιοι άνθρωποι αρρώστησαν ή πέθαναν εξ αιτίας του Τσερνομπίλ.

            Μια ανάλυση των επιπτώσεων του Τσερνομπίλ δυσχεραίνεται από πολλούς παράγοντες. Βασικές πληροφορίες του γεγονότος και των επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία δεν δίδονται στη δημοσιότητα. Θεωρούνται απόρρητες, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Η δομή των αρμοδίων υπηρεσιών περιοριζόταν στο ν’ ανιχνεύσουν τη ραδιενέργεια στους μολυσμένους και τον πληθυσμό. Υπήρξε τεράστια μετανάστευση από τις περισσότερο μολυσμένες ραδιενεργά περιοχές σε άλλες. Μολυσμένα τρόφιμα διανεμήθηκαν σε καθαρές περιοχές και καθαρά τρόφιμα μεταφέρθηκαν σε μολυσμένες. Η ηλικιακή δομή των τριών πλέον μολυσμένων περιοχών γύρω από το Τσερνομπίλ άλλαξαν πολύ. Αυτά όλα κάνουν τις συγκρίσεις για τον καρκίνο και τις στατιστικές για τις αρρώστιες εξαιρετικά δύσκολες.

            Οι στοχαστικές επιπτώσεις της έκθεσης σε ραδιενέργεια είναι δύσκολο ν’ αποδειχθούν μεθοδολογικά. Οι μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες είναι πανάκριβες και γίνονται μόνο με κρατική επιχορήγηση. Εν τούτοις τόσο οι κυβερνήσεις της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, αλλά και οι χώρες στη Δύση που κατέχουν πυρηνικά εργοστάσια, όσο και τα ειδικά όργανα του ΟΗΕ (ΙΑΕΑ, WHO) δεν ενδιαφέρθηκαν να κάνουν μεγάλες και διασταυρωμένες μελέτες πάνω στις επιπτώσεις του Τσερνομπίλ. Επιπροσθέτως, πολλές μελέτες που έγιναν στη Ρωσία δεν ελήφθησαν υπόψη στη Δύση, λόγω του γλωσσικού φραγμού.

            Η παρούσα μελέτη εκτιμά τις έρευνες που περιέχουν ποικίλες ενδείξεις για τις επιπτώσεις στην υγεία από την καταστροφή του Τσερνομπίλ. Οι συγγραφείς έδωσαν μεγάλη σημασία στην επιλογή των μεθοδολογικά ορθών και συγκρίσιμων αναλύσεων. Λόγω των μεθοδολογικών δυσχερειών που προαναφέρθηκαν, δεν είναι στόχος μας να παρουσιάσουμε «σωστές» στατιστικές για ν’ αντικρούσουμε την καταφανώς λαθεμένη εικόνα που δόθηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, γιατί σωστή στατιστική υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αδύνατο να υπάρξει. Μπορούμε μόνο να μιλάμε για ενδείξεις πάνω στο για ποιες επιπτώσεις στην υγεία ψάχνουμε και μέχρι σε ποιο βαθμό ευθύνεται γι’ αυτές το Τσερνομπίλ.

            Σύμφωνα με αριθμούς που δόθηκαν από τις Ρωσικές αρχές, περισσότερο από 90% των «εκκαθαριστών» έγιναν ανάπηροι (άρρωστοι ή ανίκανοι προς εργασία). Αυτό σημαίνει ότι από 540.000 – 775.000 άτομα είναι ανάπηροι. Αν αυτό αναχθεί στο συνολικό αριθμό των μολυσμένων (600.000 – 1.000.000) ο αριθμός αλλάζει σε 540.000 – 900.000 ανάπηρους μόνο γι’ αυτή την κατηγορία προσβληθέντων. Αυτοί οι άνθρωποι γερνούν πρόωρα και αναπτύσσουν διάφορες μορφές καρκίνου, λευχαιμία, σωματικές και ψυχικές αρρώστιες. Μεγάλος αριθμός έχει καταρράκτη. Συγγενείς ανωμαλίες αναπτύχθηκαν στα παιδιά τους, ενώ δεν μπορεί να υπολογιστούν οι επιπτώσεις στις μελλοντικές γενιές.

            Η νεογνική θνησιμότητα αυξήθηκε πολύ σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες. Η μελέτη εκτιμά ότι οι θάνατοι νεογνών που οφείλονται στο Τσερνομπίλ είναι περί τις 5.000.

            Οι γενετικές και τερατογενετικές περιπτώσεις αυξήθηκαν πολύ σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Στη Βαυαρία μόνον αναφέρθηκαν 1.000 – 3.000 περισσότερες τερατογενέσεις από την εποχή του Τσερνομπίλ. Φοβόμαστε ότι για την Ευρώπη περισσότερο από 10.000 σοβαρές ανωμαλίες έχουν σχέση με τη ραδιενέργεια. Ο εκτιμούμενος αριθμός των περιστατικών που δεν καταγράφηκαν είναι μεγάλος, διότι ακόμη και η ΙΑΕΑ συμπεραίνει ότι 100.000 – 200.000 εκτρώσεις έγιναν λόγω Τσερνομπίλ.

            Οι συνολικές γενετικές βλάβες που οφείλονται στο Τσερνομπίλ δύσκολα εκτιμώνται. Σύμφωνα με το UNSCEAR ανέρχονται σε 12.000 – 83.000 στην περιοχή του Τσερνομπίλ και 30.000 – 207.000 στον κόσμο. Μόνο το 10% των αναμενόμενων αποκαλύπτεται στην πρώτη γενιά.

            Στη Λευκορωσία μόνο πάνω από 10.000 ανέπτυξαν καρκίνο θυρεοειδούς μετά την καταστροφή. Σύμφωνα με τις εκθέσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας μόνο στην περιοχή Gomel της Λευκορωσίας αναμένεται ότι 50.000 παιδιά θ’ αναπτύξουν καρκίνο θυρεοειδούς.

            Μια μελέτη της Τσεχικής κυβέρνησης αναφέρει ότι καταγράφηκαν πάνω από 400 περισσότεροι καρκίνοι θυρεοειδούς. Στο σύνολο της Ευρώπης (εκτός των συνόρων της τ. Σοβιετικής Ένωσης) οι καρκίνοι θυρεοειδούς που οφείλονται στο Τσερνομπίλ ανέρχονται σε 10.000 – 20.000.

            Άλλες μορφές καρκίνου που οφείλονται στο ατύχημα είναι καρκίνος του μαστού σε γυναίκες νεαρής ηλικίας στη Λευκορωσία και παιδιά με όγκους του νευρικού συστήματος στην Ουκρανία. Καθώς και νέες περιπτώσεις λευχαιμίας και στις δυο χώρες.

            Στις περισσότερο μολυσμένες περιοχές της Γερμανίας αυξήθηκε πολύ, κυρίως σε παιδιά, το νευροβλάστωμα. Στη Γερμανία, Ελλάδα, Σκοτία και Ρουμανία υπήρξε εντυπωσιακή αύξηση των λευχαιμιών. Στη Βόρεια Σουηδία αναφέρθηκαν 849 περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου από το 1996, ενώ εκτιμάται ότι τα άλλα είδη καρκίνου και η λευχαιμία στα παιδιά θα ανέλθει σε δεκάδες χιλιάδων. Αναφέρθηκε επίσης αύξηση των κρουσμάτων διαβήτη τύπου 1 σε νέους και παιδιά. Οι επίσημες αρχές της Δύσης ανησυχούν για τις πολλές σωματικές και ψυχικές ασθένειες που παρουσιάστηκαν στις πλέον μολυσμένες περιοχές.

            Σε έγγραφο του υπουργείου Τσερνομπίλ στην Ουκρανία αναφέρεται ότι οι νόσοι των ενδοκρινών αδένων αυξήθηκαν 25 φορές από το 1987 έως το 1992, του νευρικού συστήματος 6 φορές, του κυκλοφοριακού 44, του γαστρεντερικού 60 φορές, του μυοσκελετικού 50 φορές και οι ψυχικές νόσοι 53 φορές. Εκτιμάται ότι οι υγιείς άνθρωποι που αρρώστησαν λόγω Τσερνομπίλ από το 1987 έως το 1996 ανέρχονται από 59% έως 18% ανάλογα με την περιοχή και στα παιδιά μολυσμένων γονέων από 81% έως 30%.

            Κατά το Φόρουμ για το Τσερνομπίλ στα Ηνωμένα Έθνη που διοργανώθηκε τον Σεπτέμβρη του 2005 από την Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) η παρουσίαση των στοιχείων έδειξε πολλές αναντιστοιχίες. Για παράδειγμα, ενώ στο Δελτίο Τύπου αναφερόταν ότι ο αριθμός των επιπρόσθετων περιπτώσεων καρκίνου και λευχαιμίας θα ανέλθει σε 4.000 θανάτους, η αναφορά της ΠΟΥ στην οποία στηρίχθηκε αναφέρει 8.930, αριθμός που δεν αναφέρθηκε σε καμιά εφημερίδα, ενώ σύμφωνα με τις έρευνες στις οποίες βασίστηκε η αναφορά της ΠΟΥ ο αριθμός των επιπρόσθετων θανάτων ανέρχεται από 10.000 – 25.000.

            Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα επίσημα έγγραφα των ΙΑΕΑ και ΠΟΥ χειραγώγησαν τα στοιχεία τους έτσι που η παρουσίασή τους να μην έχει σχέση με την πραγματικότητα. Το Φόρουμ του Τσερνομπίλ δεν έλαβε υπόψη ούτε τις ίδιες τις μετρήσεις του UNSCLEAR στις οποίες υπολογίζεται ότι η συλλογική δόση (το σύνηθες μέτρο βλάβης από ραδιενέργεια) στη δυτική Ευρώπη ανευρέθηκε υψηλότερη από ό,τι στην περιοχή του Τσερνομπίλ. 53% της συλλογικής δόσης κατανεμήθηκε στην Ευρώπη 36% στη Σ. Ένωση, 8% στην Ασία, 2% στην Αφρική και 0,3% στην Αμερική. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ίδιας της ΠΟΥ κάτω από αυτές τις συνθήκες οι αναμενόμενοι θάνατοι από καρκίνο και λευχαιμία ανέρχονται από 28.000 έως 69.000, ενώ αν υπολογίσουμε και τις υπόλοιπες καρκινογενετικές νόσους θα ανεβαίναμε σε μεγαλύτερους αριθμούς.

            Μέχρι σήμερα δεν παρουσιάστηκε συνολική εκτίμηση για τις επιπτώσεις στην υγεία από το Τσερνομπίλ, έτσι που οι αριθμοί να παρουσιάζονται αλληλοαναιρούμενοι. Αυτό οφείλεται στο ότι οι μελέτες που παρουσιάστηκαν στηρίζονται σε μικρούς πληθυσμούς, τη στιγμή που μικρές αλλαγές στα ποσοστά νόσων σημαίνουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και μεγάλης κλίμακας πόνο όταν ανάγονται σε μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα.

            Η Διεθνής Ιατρική Εταιρεία κατά της Πυρηνικής Απειλής ζητά από τις κυβερνήσεις της ΕΕ και τα ΗΕ να λάβουν βοήθεια όλοι όσοι εξακολουθούν να υποφέρουν από τις επιπτώσεις του Τσερνομπίλ. Επιστήμονες, οργανώσεις και ενεργοί πολίτες πρέπει ν’ αποκτήσουν με πλήρη διαφάνεια πρόσβαση στα αρχεία για την καταστροφή. Μετά το Τσερνομπίλ η συνεχιζόμενη χρήση της πυρηνικής ενέργειας είναι ανεύθυνη.

            Σε απόρρητο έγγραφο το γερμανικό υπουργείο Οικονομίας αναφέρεται στις πιθανές επιπτώσεις από πυρηνικό ατύχημα στη Γερμανία. Σύμφωνα με αυτό εκτιμάται ότι το μέγιστο θα επέφερε μέχρι και 1,7 εκατομμύρια νεκρούς από καρκίνο.

            Στην Ελλάδα είμαστε ευτυχείς επειδή η κυβέρνηση, παρά τις δυσκολίες στο ενεργειακό, εμμένει στη μη χρήση των πυρηνικών εργοστασίων. Ευχόμαστε να συνεχίσουν έτσι και να συνεργαστούν και με τις κυβερνήσεις των γειτονικών χωρών που ανεύθυνα κατασκευάζουν νέα πυρηνικά εργοστάσια στην περιοχή, για να προασπίσουν τον ελληνικό λαό από τις επιπτώσεις ενός νέου Τσερνομπίλ.

Για το Δ.Σ.

Η Πρόεδρος: Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου, Η Γενική Γραμματέας: Αρετή Βαγενά

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 60, 5/06