Ενέργεια από το δάσος

Βασίλης Παπακριβόπουλος

Στη Γαλλία, στο πλαίσιο της εξοικονόμησης ενέργειας και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έχουν αρχίσει να ξαναανακαλύπτουν τη σημασία του ξύλου. Πόσο μάλλον που οι νέες τεχνικές επιτρέπουν να ξεφύγουμε από την –όντως άβολη- χρησιμοποίηση των κορμών και των κούτσουρων: χάρη σε ειδικούς σπαστήρες, το ξύλο τεμαχίζεται σε πολύ μικρά κομματάκια, τα οποία καίγονται σε σύγχρονους καυστήρες με αυτόματη τροφοδοσία, όμοιους με εκείνους που χρησιμοποιούνται στα συστήματα κεντρικής θέρμανσης. Επίσης, με αυτά τα μηχανήματα, τα πριονίδια και τα ροκανίδια συμπιέζονται σε μπάλες. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν, εκτός από τους κορμούς και τα κλαδιά, όλα τα υλικά που προκύπτουν από τον καθαρισμό του δάσους, το κλάδεμα των δέντρων, καθώς και τα υπολείμματα της κατεργασίας του ξύλου (ροκανίδια, φλοιός, κλπ) αλλά και σπασμένες ή παλαιές παλέτες συσκευασίας εμπορευμάτων. Μάλιστα, πολύ συχνά, αυτό το καύσιμο στεγνώνεται, με αποτέλεσμα να γίνεται ελαφρύτερο και να αποκτά μεγαλύτερη ενεργειακή αξία.

Πρόκειται για μια απόλυτα οικολογική λύση, δεδομένου ότι εάν υπάρχει αειφορική διαχείριση ενός δάσους, το ξύλο αποτελεί ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, ενώ η καύση υπολειμμάτων και παλετών αποτελεί πολύτιμη ανακύκλωση, με την οποία αποφεύγεται η έκλυση στην ατμόσφαιρα μεγάλων ποσοτήτων αερίων που θα δημιουργούνταν από την αποσύνθεση του ξύλου. Επίσης, πρόκειται για μια ενέργεια της οποίας το μεγαλύτερο μέρος του κόστους συνίσταται σε εργασία, συνεπώς συμβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης και ιδιαίτερα σε σχετικά απομακρυσμένες περιοχές της υπαίθρου όπου η γεωργία αδυνατεί να προσφέρει απασχόληση στον αγροτικό πληθυσμό. Επιπλέον, το 50% του κόστους της επένδυσης χρηματοδοτείται από τον ADEME, τον κρατικό οργανισμό για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Μάλιστα, τις περισσότερες φορές, αυτή η λύση χρησιμοποιείται στα -πολύ συνηθισμένα στην Βόρεια Ευρώπη- συστήματα τηλεθέρμανσης, των οποίων τα μηχανοστάσια τροφοδοτούν με ζεστό νερό ολόκληρες γειτονιές. Από αυτή την άποψη, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Venissieux: οι λέβητες του συγκροτήματος τηλεθέρμανσης -οι οποίοι εκτός από ζεστό νερό παράγουν και ηλεκτρισμό μέσω της συμπαραγωγής ενέργειας- τροφοδοτούν με ζεστό νερό 9.800 διαμερίσματα, 9 σχολικά συγκροτήματα, 2 νοσοκομεία, 4 εμπορικά κέντρα, ένα κολυμβητήριο και αρκετά δημόσια κτίρια. Αν και καταναλώνει ετησίως 32.000 τόνους ξύλου, αυτή η ποσότητα εξασφαλίζεται χωρίς να κοπεί ούτε ένα δέντρο: προέρχονται εξ ολοκλήρου από τα υποπροϊόντα του ξύλου που παράγονται από τις βιομηχανίες της περιοχής, το κλάδεμα των δέντρων και τις παλαιές παλέτες. Η εγκατάσταση είναι πλήρως αυτοματοποιημένη και εξοπλισμένη με σύγχρονα και αποτελεσματικά φίλτρα, με αποτέλεσμα να λειτουργεί μέσα σε κατοικημένη περιοχή χωρίς να δημιουργεί οχλήσεις στους περιοίκους. Με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται η εκπομπή 220.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, ενώ μειώνονται οι εκπομπές θείου κατά 50% και σωματιδίων κατά 25%. Μάλιστα, σε μια εποχή όπου η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει ραγδαία, ο λογαριασμός που πληρώνουν οι χρήστες των υπηρεσιών τηλεθέρμανσης μειώθηκε κατά 7% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Επίσης, η κωμόπολη Champvans στην περιοχή του Ιούρα, αποφάσισε να αξιοποιήσει το κοινοτικό δάσος έκτασης 7.000 στρεμμάτων για την τροφοδοσία των εγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης. Με αυτόν τον τρόπο, εξοικονομούνται 75 τόνοι πετρελαίου ετησίως, ενώ δημιουργήθηκαν και αρκετές θέσεις εργασίας. Το παράδειγμά τους ακολουθείται ολοένα συχνότερα και από άλλες κωμοπόλεις και πόλεις σε αγροτικές περιοχές.

Ταυτόχρονα, ολοένα περισσότεροι ιδιώτες αρχίζουν να στρέφονται προς αυτή τη λύση, προμηθευόμενοι μικρότερους οικιακούς καυστήρες και αγοράζοντας ποσότητες τεμαχισμένου ξύλου από μια αγορά που έχει αρχίσει να δημιουργείται τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, καθώς οι σπαστήρες με τους οποίους πραγματοποιείται ο τεμαχισμός του ξύλου είναι σχετικά ακριβοί (17.000 ευρώ), πολλοί αγρότες συγκροτούν συνεταιρισμούς χρήσης αγροτικού εξοπλισμού και αγοράζουν αυτά τα μηχανήματα για να θερμαίνονται, χρησιμοποιώντας τα υποπροϊόντα των αγροκτημάτων τους.  

ΥΓ. Αν κάτι καθιστά αυτά τα στοιχεία ακόμα περισσότερο ενδιαφέροντα, είναι ότι προέρχονται από το ειδικό ένθετο της εφημερίδας Humanité (1) του οργάνου του γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο ήταν αφιερωμένο στα εγχειρήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Γαλλία για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Αν και το ΚΚΓ υπήρξε το σταλινικότερο και πλέον αντιοικολογικό κόμμα της Ευρώπης (έχουν μείνει ιστορικές οι κόντρες των εκπροσώπων του στην κυβέρνηση της πληθυντικής αριστεράς με την Πράσινη Υπουργό Περιβάλλοντος Ντ. Βουανέ), τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί την σημασία του περιβάλλοντος. Δυστυχώς στην Ελλάδα, όχι μονάχα το ΚΚΕ, αλλά και πολλοί άλλοι αριστεροί, εξακολουθούν να ονειρεύονται μονάχα τεράστιες τσιμινιέρες…

___

1)Humanité, 2-3 Ιουλίου 2005, «Le bois, une énergie vitale pour la terre »,  «Le bois comme unique énergie, c’est possible !», «A Vénissieux, le paris du bois et du service public». 

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 60, 5/06