ΦΑΚΕΛΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Νομοθετώντας για τις ΑΠΕ

ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΤΥΡΗ-ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΑΡΗ

Η χώρα μας, όπως και η πλειοψηφία της παγκόσμιας κοινότητας, για την αντιμετώπιση των μεγάλων κλιματικών αλλαγών και των καταστροφικών μεταβολών,  δεσμεύτηκε με το Πρωτόκολλο του Κιότο να συγκρατήσει μέσα σε μία δεκαετία τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα στα επίπεδα του 1998. Κρίσιμο εργαλείο στη προσπάθεια αυτή  είναι η αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) , όπως υδροηλεκτρική, αιολική, ηλιακή, γεωθερμική και από τα φυτά ενέργειας.

Ένα χρόνο μετά την ενεργοποίηση του Πρωτοκόλλου του Κιότο (16/02/2005 ) η Κυβέρνηση δείχνει αδύναμη να χαράξει μία προσαρμοσμένη στις ανάγκες αυτές ενεργειακή πολιτική, όταν γνωρίζει  τα μέτρα που λαμβάνονται σε άλλες χώρες και το σημαντικότερο όταν τα πιο πρόσφατα στοιχεία ότι η Ελλάδα έχει ήδη αυξήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 25% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 και αναμένεται να αγγίξει το 39% μέχρι το 2010.

Με δεδομένα λοιπόν ότι, το Πρωτόκολλο του Κιότο θα συνεχιστεί κατά τη δεύτερη περίοδο (2013 – 2017) με πιο αυστηρές δεσμεύσεις για μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και τις προεκλογικές υποσχέσεις της ΝΔ για «επιθετική προώθηση των ΑΠΕ», η χώρα μας θα έπρεπε  ήδη  στα πλαίσια μιας εθνικής  ενεργειακής πολιτικής να είχε εντάξει ως προτεραιότητα  τη  στροφή προς τις καθαρές-ανανεώσιμες  μορφές ενέργειας και φυσικά την εξοικονόμηση ενέργειας.

Μέχρι σήμερα η  αιχμή των ΑΠΕ στην Ελλάδα ήταν η υδραυλική ενέργεια. Τα τελευταία χρόνια προωθείται ιδιαίτερα  η Αιολική, που  τελεί σήμερα  όπως και οι λοιπές ανανεώσιμες μορφές, υπό ειδικό προστατευτικό και επιδοτούμενο καθεστώς και δεν εντάσσεται στο ανταγωνιστικό τμήμα της απελευθερωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Όπως  εκτιμάει το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), το 15% των αναγκών σε ηλεκτρισμό της χώρας μπορεί να παραχθεί από αιολικά πάρκα.  Πολύ λίγα όμως, σε σχέση με τις άδειες που δόθηκαν, έχουν ήδη  εγκατασταθεί στα Ελληνικά νησιά της Κρήτης, της Εύβοιας, της Άνδρου, της Σάμου της Κεφαλλονιάς κ.α.  Ενδιαφέρον παρουσιάζει η  πρόοδος στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, ενώ στον τομέα της γεωθερμίας και των βιοκαυσίμων η χώρα βρίσκεται  στο μηδέν.

Η προτεραιότητα που έδωσε η Ε.Ε και ως ένα βαθμό και η χώρα μας  στις ΑΠΕ (ν.2773/1999, Οδηγία 2001/77/ΕΚ), προκάλεσε αρχικά  εξαιρετικό  ενδιαφέρον για την ανάπτυξή τους, με την εντυπωσιακή αύξηση των αιτήσεων χορήγησης αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Βεβαίως το υφιστάμενο πλαίσιο αξιοποίησης των ΑΠΕ, κατηγορήθηκε ως πολύπλοκο  χρονοβόρο και πελατειακό. Τα περισσότερα προβλήματα εντοπίστηκαν στις μελέτες των αιτούντων άδεια, στην ανυπαρξία χωροταξικού σχεδιασμού, στις περιβαλλοντικές  και διοικητικές ελλείψεις, στα προβλήματα ανεπάρκειας έργων επέκτασης και ενίσχυσης  δικτύων,  στις  τοπικές αντιδράσεις, για τη διάθεση των απαιτούμενων εκτάσεων κατασκευής έργων ΑΠΕ, στις καθυστερήσεις διαδικασιών ανάκλησης των αδειών, με αποτέλεσμα τη δέσμευση  αιολικού δυναμικού και  αντίστοιχων εκτάσεων για  μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Το αρχικό  σχέδιο νόμου που είχε αποσταλεί σε φορείς τον  Απρίλιο του 2005 φάνηκε να είναι πρώτο βήμα για την προώθηση των ΑΠΕ και την προσαρμογή στις   δεσμεύσεις του Κιότο .  Το Νομοσχέδιο όμως, που δόθηκε για δημόσια διαβούλευση στις 16.01.2006, είναι   ανεπαρκές και προκαλεί απογοήτευση σε όλους τους  εμπλεκόμενους φορείς (περιβαλλοντικές οργανώσεις,  Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων,  ELFORES,  Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ κ.ά.), που ήδη με εμπεριστατωμένα άρθρα τους έχουν τοποθετηθεί και απαντήσει αρνητικά.

Πράγματι με το Νομοσχέδιο δεν αντιμετωπίζεται στην ουσία το πρόβλημα των  κλιματικών  αλλαγών,  καθώς :

- Δεν αναφέρονται οι υποχρεώσεις που έχει η Ελλάδα για παραγωγή ΗΕ από ΑΠΕ κατά 20,1% μέχρι το 2010 και κατά 29% έως το 2020.

- Η νέα διακυβέρνηση θέτει ως στόχο τη μηδαμινή  αύξηση της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος με συστήματα ΑΠΕ από τα 700MW σήμερα στα 1.000 MW  το 2010, όταν οι αιτήσεις  που εγκρίθηκαν από τη ΡΑΕ ξεπερνούν τα 1800 MW ! 

- Δεν περιλαμβάνει τη λογική της ορθολογικής χρήσης και εξοικονόμησης ενέργειας.

- Παρουσιάζει αδικαιολόγητη  αδυναμία καθορισμού εγγυημένης τιμής για ηλεκτροπαραγωγή από φωτοβολταϊκά συστήματα και δεν περιορίζει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες  αδειοδότησης, που παραμένοντας  αποτρέπουν νέες επενδύσεις.

 - Επίσης στο Νομοσχέδιο αυτό  σε αντίθεση με το αρχικό  (άρθρο 9 παρ.4)  «αγνοείται» η σημαντική υποδομή, τεχνογνωσία και εμπειρία του ΚΑΠΕ στον σημαντικό για τη χώρα μας και την εθνική οικονομία τομέα των ΑΠΕ, το οποίο  θα έπρεπε να αξιοποιείται και στο στάδιο αξιολόγησης – ελέγχου των αιτήσεων αδειών παραγωγής με θεσμικά κατοχυρωμένο τρόπο.

«Αγνοείται» επίσης  το υπό σύσταση Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, που πρόσφατα θεσμοθετήθηκε προκειμένου να παίξει καθοριστικό  ρόλο στο σχεδιασμό της ενεργειακής πολιτικής της χώρας.

Οι ως άνω αδυναμίες  και  παλινδρομήσεις δείχνουν ότι η χώρα μας στο δύσκολο και ανταγωνιστικό περιβάλλον της απελευθερωμένης αγοράς ενέργειας προχωρά χωρίς εθνική ενεργειακή στρατηγική και σχεδιασμό και ότι  υποτιμούνται  οι δυνατότητές της από το φυσικό  περιβάλλον για εξοικονόμηση  ενέργειας, για  μείωση της εξάρτησής της  από το πετρέλαιο και για αξιοποίηση  των Ανανεώσιμων  Πηγών της για καθαρή και φθηνή ενέργεια. Οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ διαρκώς πανικοβάλλονται και υπαναχωρούν από τις πιέσεις των περίφημων ιδιωτών παραγωγών ενέργειας, οι οποίοι  σε ένα  προστατευόμενο και επιδοτούμενο τελικά  καθεστώς δεν αποφασίζουν να επενδύσουν αν δεν επιτύχουν και την αύξηση των τιμολογίων ρεύματος.

Γι αυτό αν είναι ειλικρινής στην   ανακοίνωσή του (στις 22.02.2006) ο Υπουργός κ. Σιούφα, όπου  δηλώνει  « ότι βασικός στόχος της νέας ενεργειακής πολιτικής είναι ο σταδιακός περιορισμός της πετρελαϊκής εξάρτησης της Χώρας και η προστασία του περιβάλλοντος με την προώθηση φιλικότερων πηγών ενέργειας και ιδίως των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο και ότι υπάρχει μόνο ένα πλαίσιο προσχεδίου, το οποίο ετέθη σε δημόσια διαβούλευση σε μια προσπάθεια σύνθεσης απόψεων» θα πρέπει να επαναφέρει  το αρχικό  σχέδιο νόμου του Απριλίου του 2005, ως βάση συζήτησης  για ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο  ανάπτυξης των ΑΠΕ στη χώρα μας.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 58, 3/06