Πού κατέληξε η παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα; 

Quel est le bilan de la conférence sur le climat?

της Σιλβί Ζουσόμ

Αναγνώστης (Denis): Σύμφωνα με τις πρώτες μετρήσεις, το «γκολφ στριμ» δε μοιάζει να σταματά. Εσείς τι πιστεύετε;

Σιλβί Ζουσόμ (Sylvie Joussaume, SJ): Το «γκολφ στριμ» δεν μένει ανεπηρέαστο από τις μεγάλες αναστατώσεις που παρατηρούμε στους ωκεανούς λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Πιστεύουμε ας πούμε πως η ροή του θα μειωθεί.

Πράγματι όμως, προς το παρόν τουλάχιστο, δεν προβλέπουμε πως θα σταματήσει εντελώς.

Πάντως, η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν επηρεάζεται από τη ροή του «γκολφ στριμ», παρά όσα έχουν κατά καιρούς λεχθεί.

Αναγνώστης (Genove): Υπάρχει περίπτωση η υπερθέρμανση του πλανήτη να οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ηλιακή δραστηριότητα;

SJ: Ο ήλιος είναι πράγματι η πηγή της ενέργειας του κλιματικού φαινομένου, και η συμπεριφορά του παίζει καθοριστικό ρόλο στις κλιματικές αλλαγές.

Οι νέες εκτιμήσεις όμως της «ομάδας 1» της «διακυβερνητικής επιτροπής για την αλλαγή του κλίματος» (ΙPCC), είναι πως από τις αρχές της βιομηχανικής εποχής η ηλιακή δραστηριότητα επηρεάζει την κλιματική αλλαγή δέκα φορές λιγότερο από εκείνη των ανθρώπων.

Αναγνώστης (Icare68): Παρατηρήσατε πράγματι πως ο παγωμένος ωκεανός λιώνει γρηγορότερα απ' όσο προβλέπατε; Σε αυτήν την περίπτωση, νομίζω πως η στάθμη των υδάτων θα ανέβαινε πολύ περισσότερο από ότι προβλέπει η IPCC. Εσείς τι πιστεύετε;

SJ: Είναι σημαντικό να διακρίνουμε την παγωμένη θάλασσα (που είναι ένα στρώμα πάγου που καλύπτει τους ωκεανούς) από τους παγετώνες, που βρίσκονται στο έδαφος και μπορεί να φθάσουν τα πολλά χιλιόμετρα πλάτους, ύψους και πάχους.

Ακόμα κι αν λιώσει όλος ο παγωμένος ωκεανός η στάθμη της θάλασσας δεν θα ανέλθει.

Αν αντιθέτως λιώσουν οι παγετώνες, η στάθμη της θάλασσας θα ανεβεί.

Αυτό που παρατηρούμε είναι πως ήδη λιώνει η παγωμένη θάλασσα όπως κι αρκετοί παγετώνες στους πιο μεσημβρινούς παραλλήλους -ας πούμε γύρω από τη Γροιλανδία, στα όρια της Ανταρκτικής.

Αυτό το φαινόμενο έχει ληφθεί υπόψη στους υπολογισμούς της IPCC και οδηγεί σε μία άνοδο της στάθμης της θάλασσας της τάξης του μισού μέτρου έως το 2100.

Αυτό που δεν γνωρίζουμε πολύ καλά είναι οι μηχανισμοί τήξης των παγετώνων, που ίσως να επιταχύνουν τη διαδικασία.

Η IPCC εκτιμά πως οι παγετώνες μπορεί να είναι κι αυτοί ευάλωτοι, οπότε η στάθμη της θάλασσας θα αυξηθεί παραπάνω. Δεν ξέρουμε ακόμα πόσο.

Το μόνο που μπορούμε να πούμε σήμερα, είναι πως σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας θα χρειαστούν πολλοί αιώνες θέρμανσης του πλανήτη για να δούμε τη στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει κατά αρκετά μέτρα.

Η πλήρης εξαφάνιση των παγετώνων της Γροιλανδίας π.χ. θα χρειαστεί χίλια χρόνια.

Αναγνώστης (Fromveur): Γιατί εκτιμά η IPCC πως ο πλανήτης θα συνεχίσει να θερμαίνεται για χίλια χρόνια;

SJ: Ακόμα κι αν σταματούσαμε σήμερα εντελώς κάθε εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, θα χρειαστούμε πράγματι πάνω από χίλια χρόνια για να επανέρθει ο πλανήτης στην προβιομηχανική κλιματική του ισορροπία.

Αναγνώστης (La_Oz): Πού αντιμετωπίζετε ακόμα σημαντικές δυσκολίες σε ότι αφορά την μοντελοποίηση του κλίματος;

SJ: Τα μοντέλα που διαθέτουμε προσομοιώνουν τις κινήσεις της ατμόσφαιρας και των ωκεανών και τις ενεργειακές ανταλλαγές που προκύπτουν.

Ένα από τα πιο δύσκολα σημεία εδώ είναι η προσομοίωση των νεφών κι αυτό διότι -προκειμένου να επεξεργαστούν τα δεδομένα τους- οι εξομοιωτές μας εν γένει «κόβουν» κατά κάποιο τρόπο την ατμόσφαιρα σε «κουτιά» της τάξης των 200 χιλιομέτρων.

Είναι επίσης δύσκολο να προσομοιώσουμε την πολυπλοκότητα μη φυσικών συστημάτων που παρεμβαίνουν στο κλίμα, όπως είναι π.χ. η χλωρίδα ή οι ωκεανοί.

Αναγνώστης (La_Oz): Στη νέα σας έκθεση, είστε πιο αισιόδοξοι ή πιο απαισιόδοξοι σε σχέση με το 2001;

SJ: Η έκθεση του 2004 επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα εκείνης του 2001.

Περιγράφει πληρέστερα τις αλλαγές που ήδη έχουν συμβεί κι εκείνες που προβλέπονται.

Εμπλουτίζει τα δεδομένα μας σε σχέση με ορισμένα ακραία φαινόμενα, όπως π.χ. παρατηρεί πως σε ορισμένες περιοχές αυξάνει η συχνότητα και η ένταση των κυκλώνων και προβλέπει πως τα ακραία αυτά φαινόμενα στο μέλλον θα αυξηθούν κι άλλο, όπως τουλάχιστο φαίνεται.

Αναγνώστης (Raymond): Στους πόσους βαθμούς αύξησης της θερμοκρασίας γίνεται επικίνδυνο το φαινόμενο του θερμοκηπίου;

SJ: Αυτή είναι μία δύσκολη ερώτηση.

Να σημειώσω πως κι ένας και μόνο βαθμός αύξησης της θερμοκρασίας σημαίνει ένα κλίμα αρκετά διαφορετικό, και πως όσο αυξάνει η θερμοκρασία, τόσο αυξάνουν οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών.

Ο προσδιορισμός ενός «ορίου επικινδυνότητας» εξαρτάται από την ταχύτητα των αλλαγών και από την ικανότητά μας να προσαρμοστούμε.

Οι αλλαγές επίσης δεν θα είναι παντού ομοιόμορφες.

Γενικά θεωρούμε πως μία άνοδος της τάξης των 2 βαθμών κι επάνω θεωρείται επικίνδυνη. Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται στην εργασία των ομάδων της IPCC το 2001.

Μπορεί να είναι πράγματι μία λογική τάξη μεγέθους.

Στην φετινή μας έκθεση αποφεύγουμε να προσδιορίσουμε ένα τέτοιο όριο επικινδυνότητας.

Προσδιορίζουμε απλά ποιες αλλαγές περιμένουμε στο μέλλον.

Αν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίσουν αμείωτες, περιμένουμε το  λιγότερο 4 βαθμούς αύξηση της θερμοκρασίας, που μπορεί όμως να φτάσει και τους 6.4 βαθμούς Κελσίου.

Αν αντιθέτως μειώσουμε τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, φτάνουμε σε μία άνοδο από 1.8 βαθμούς έως όμως κι 1.1 μόνο βαθμό Κελσίου.

Αναγνώστης (Ganz): Πόσο επιστημονικό κύρος διαθέτουν σήμερα οι αρνητές της υπερθέρμανσης του πλανήτη;

SJ: Στο χώρο των επιστημόνων, 600 εκ των οποίων συμμετέχουν στην IPCC, έχει διαμορφωθεί μία πολύ πλατιά συναίνεση.

Απομένουν κάποιοι σκεπτικιστές, που συχνά βρίσκονται επιστημονικά εκτός του πεδίου της κλιματολογίας και μέχρι σήμερα δεν έχουν αναπτύξει πολύ πειστικά επιχειρήματα.

Αναγνώστης (Jessica): Πώς κρίνετε την ταινία του Αλ Γκορ (Al Gore);

SJ: Είναι ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ.

Αντανακλά με πιστότητα της επιστημονικές απόψεις και ταυτόχρονα ευαισθητοποιεί το κοινό.

Το μόνο που θα είχα να του προσάψω είναι πως όταν μιλάει για το λιώσιμο των παγετώνων, δεν προσδιορίζει τα χρονικά περιθώρια του φαινομένου, που τα εξέθεσα στις πρώτες μου απαντήσεις.

Αναγνώστης (Henacla): Βλέπετε κάποια αλλαγή στη στάση των πολιτικών;

SJ: Τα πράγματα πάνε πολύ γρήγορα αυτή τη στιγμή, χάρη εν πολλοίς στον Νικολά Ιλό (Nicolas Hulot).

Η πολιτική τάξη μου φαίνεται πως κινητοποιείται περισσότερο από ότι πριν λίγο καιρό.

Αν κι είναι αλήθεια πως αρκετοί βουλευτές και γερουσιαστές κινητοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια για το ζήτημα.

Στο πλανητικό επίπεδο, πολλές χώρες επίσης δραστηριοποιούνται, αν και περιμένουμε όλοι εναγωνίως τη συμπαράταξη των Ηνωμένων Πολιτειών που, αν κι εκπέμπουν τα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από κάθε άλλη χώρα του κόσμου, δεν έχουν ακόμα προσυπογράψει το πρωτόκολλο του Κιότο.

Αναγνώστης (Hui): Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στη Γαλλία;

SJ : Στην IPCC εκτιμούμε τις επιπτώσεις αυτές σε μεγάλες γεωγραφικές ενότητες, μεγαλύτερες της Γαλλίας.

Βλέπουμε όμως να εμφανίζονται ορισμένες κυρίαρχες τάσεις, όπως είναι η αύξηση των καυσώνων, που θα μοιάζουν με τον καύσωνα του 2003 ή θα είναι ακόμα θερμότεροι.

Σύμφωνα με την IPCC θα έχουμε περισσότερες βροχοπτώσεις στη βόρειο Ευρώπη και λιγότερες στη Μεσόγειο.

Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι πολύ θανατηφόρα κύματα καύσωνα το καλοκαίρι και ήπιοι χειμώνες.

Ο καύσωνας του 2003 απέδειξε πάντως πως τα αποτελέσματα των φυσικών αυτών φαινομένων εξαρτώνται και από το πόσο καλά είμαστε προετοιμασμένοι να τα αντιμετωπίσουμε.

Κανείς λοιπόν δεν ξέρει στ' αλήθεια τι θα συμβεί. Το μόνο σίγουρο είναι πως θα χρειαστεί να προσαρμοστούμε.

Αναγνώστης (Johann): Πώς αντιδράτε σε προτάσεις του τύπου «να εκπέμψουμε θείο στην ατμόσφαιρα για να ψυχράνουμε στον πλανήτη»; Είναι εις θέση ο άνθρωπος να ελέγξει το γήινο κλίμα;

SJ: Μου φαίνεται πολύ επικίνδυνο να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε το κλίμα, στο βαθμό που είναι ένα πολύπλοκο σύστημα και αν το πειράξουμε εδώ, μπορεί να το χειροτερέψουμε αλλού...

Από μία άποψη ο άνθρωπος παίζει ήδη με το γήινο κλίμα, αυξάνοντας ακριβώς την πυκνότητα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.

Το πιο σώφρον νομίζω πως θα ήταν να σταματήσουμε να επηρεάζουμε άμεσα το κλίμα.

Αναγνώστης (Jeff): Πιστεύετε πως η πυρηνική ενέργεια συνιστά απάντηση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου;

SJ: Η πυρηνική ενέργεια δεν συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη κι έτσι π.χ. η Γαλλία είναι σχετικά μικρός εκπομπέας αερίων θερμοκηπίου, σε σχέση τουλάχιστο με τους γείτονές της.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πρόκειται για μία τεχνολογία που οφείλουμε να τη λάβουμε σοβαρά υπόψη, αν και δεν συνιστά αναγκαστικά τη λύση για ολόκληρο τον πλανήτη.

Χρειαζόμαστε τη βοήθεια όλων των διαθεσίμων λύσεων, από τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας έως τον εμπλουτισμό του εδάφους σε διοξείδιο του άνθρακα.

Αναγνώστης (Aurelien): Αληθεύει πως στο παρελθόν η Γη γνώρισε περιόδους όπου η ατμόσφαιρά της περιείχε πολύ περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από ότι σήμερα; Ο άνθρωπος υπήρχε τότε;

SJ: Πρώτον, ναι, η Γη γνώρισε περιόδους με πολύ διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρά της, ιδιαίτερα εδώ και 100 εκατομμύρια χρόνια, στην εποχή των δεινοσαύρων. Αυτό οφειλόταν στην πολύ πιο έντονη ηφαιστειακή δράση.

Από την άλλη, όχι, ο άνθρωπος δεν ήταν τότε παρών στη Γη.

Τα τελευταία 650,000 χρόνια, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ήταν χαμηλότερα από ότι σήμερα.

Ο Homo sapiens δεν ξαναέζησε ποτέ σε ατμόσφαιρα σαν τη σημερινή.

© Le Monde-05-02-2007

(το μεταφέρουμε από την ιστοσελίδα: www.ppol.gr/ (Προοδευτική Πολιτική)

¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ 

Η Sylvie Joussaume είναι διευθύντρια του ινστιτούτου των επιστημών του σύμπαντος (INSU) στο Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS)