ΟΙΚΟ-ΔΙΗΓΗΜΑ: Η αρχή της προφύλαξης* και ο κολυμβητής

Βασίλης Πεσμαζόγλου

Επρόκειτο περί δεινού κολυμβητή. Όχι δεινοτάτου, απλώς δεινού. Συγχρόνως δε, περί χειμερινού κολυμβητή. Όχι χειμερινοτάτου, απλώς χειμερινού. Δεν έχανε ευκαιρία να κολυμπήσει, τουλάχιστον τριάντα λεπτά, κατά προτίμηση στη θάλασσα. Άλλωστε ήταν στα πόδια του, στην πόλη-τουριστικό θέρετρο όπου έμενε και δίδασκε πολιτική φιλοσοφία.

Την ημέρα εκείνη είχε 5-6 μποφόρ. Το είχε ακούσει στο δελτίο, το είχε δει και με τα μάτια του- διότι, όπως είχε διαπιστώσει επανειλημμένα, τα όσα άκουγε στο ραδιόφωνο και όσα έβλεπε ιδίοις όμμασι δεν συνέπιπταν κατ’ ανάγκην. Περπάτησε στην παραλία ανάμεσα σε ξαπλωμένους αλλά ουχί λουομένους τουρίστες, αναλογιζόμενος για πολλοστή φορά πόσο είχε χαλάσει ο θηλυκός τουριστόκοσμος, εν συγκρίσει με την παιδική και εφηβική του ηλικία: τα παλιά τα χρόνια τουρίστρια σήμαινε και σούπερ γκόμενα. Μαζί με μια πινελιά νοσταλγίας, η σκέψη αυτή συνοδευόταν πάντα με κάποια ικανοποίηση- για να μην πούμε εθνική υπερηφάνεια. Ναι, σε αυτόν τον τομέα τουλάχιστον έχει επιτευχθεί αξιοσημείωτη σύγκλιση με την Ευρώπη.

Και με τη σκέψη αυτή εγκατέλειψε τα θλιβερά κορμιά στην παραλία και βούτηξε αποφασιστικά στα κύματα που επέλαυναν ακάθεκτα στην παραλία. Με το που απομακρύνθηκε από τη ζώνη όπου έσκαγαν, δημιουργώντας μια καφετιά θολούρα, η θάλασσα έτεινε όλο και περισσότερο σε ένα σχετικά διαυγές γαλάζιο. Εκεί, έκανε τις καθιερωμένες σκέψεις περί της αποτελεσματικότητας του βιολογικού καθαρισμού που είχε χρηματοδοτηθεί γενναία από το Ταμείο Συνοχής, αλλά γρήγορα ξεπέρασε την καχυποψία του, σκεφτόμενος ότι του στερεί μέρος της ικανοποίησης. Στη συνέχεια, προσπάθησε να αποβάλλει ΚΑΘΕ σκέψη, διότι αυτοί οι ανεξέλεγκτοι ανεμόμυλοι του μυαλού του δυσχέραιναν την ολοκληρωτική, ερωτική σχεδόν, παράδοσή του στη σωματική απόλαυση. Και εκεί που είχε επιτύχει και αυτό και του έμενε ένα ολόκληρο 15λεπτο «καθαρής» κολυμβητικής απόλαυσης, άκουσε ένα δυνατό σφύριγμα. Κοίταξε και είδε στην παραλία μια γυναικεία φιγούρα με κόκκινη φόρμα να γνέφει. Κατάλαβε αμέσως ότι απευθυνόταν στο μοναδικό κολυμβητή-δηλαδή σε εκείνον. Χωρίς να πτοηθεί, αλλά έχοντας πλέον χάσει την πρότερη νηφαλιότητά του, συνέχισε το μπάνιο του και βγήκε στην παραλία έχοντας ολοκληρώσει το 25λεπτο- χρόνος ικανός για να επιτευχθεί η πολυπόθητη όσμωση των ιχνοστοιχείων της θάλασσας με το σώμα.

Τον υποδέχθηκε βλοσυρή η ένστολη νεάνις.

-          Δεν με ακούγατε που σας σφύριζα;

-          Σε μένα; Γιατί; έκανε τον ανίδεο.

-          Έχει κύμα. Είναι επικίνδυνα!

-          Σας ευχαριστώ για τη φροντίδα σας, αλλά μην ανησυχείτε, με τέτοιο καιρό κολυμπάω συχνά.

-          Ναι κύριέ μου, εσείς μπορεί να ξέρετε κολύμπι, αλλά δεν σκέφτεστε τους ξένους που βλέποντάς σας παρασύρονται; αντέτεινε η ναυαγοσώστρια.

-          Δηλαδή αυτός είναι λόγος να ΜΗΝ κολυμπάω ΕΓΩ;

-          Και βέβαια. Άλλωστε απαγορεύεται. Δεν είδατε τις κόκκινες σημαίες;

Θα την είχε διαολοστείλει, εάν η βλακώδης και αντιφιλελεύθερη επιχειρηματολογία της δεν διανθιζόταν με μια γοητεία την οποίαν ενέτεινε η στολή της (Τσαρουχικό σύνδρομο) σε συνδυασμό με το εν γένει αυστηρόν του ύφους της. Πολλλώ μάλλον που ανακάλυψε, ρωτώντας την κατά πόσον η αστυνόμευση των κολυμβητών αποτελεί αποκλειστικήν της ασχολία, ότι είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια κοινωνιολογίας στο γειτονικό τμήμα του ίδιου Πανεπιστημίου. Έτσι άρχισε να επιχειρηματολογεί φιλικά, σχεδόν φλερταριστικά, αναφερόμενος στην ελευθερία του ατόμου που όντως σταματάει εκεί όπου αρχίζει η ελευθερία του άλλου και τα τοιαύτα. Και καθώς ο ήλιος σιγά σιγά βασίλευε, καταλαμβάνοντάς την εξ απήνης, την ρώτησε:

-    Μέχρι τι ώρα έχεις βάρδια;

-    Μέχρι τις επτά.

-          Ωραία, σε περιμένω να τα κουβεντιάσουμε πίνοντας  ένα ποτό στο μπαρ, την προσκάλεσε αποφασιστικά.

Λίγη ώρα αργότερα, καθώς συνέχιζε την περί ατομικών ελευθεριών αγόρευσή του στη νεαρή ναυαγοσώστρια, ψηλάφισε την τσέπη του και βεβαιώθηκε ότι ανάμεσα στα χαρτονομίσματα βρισκόταν, ως συνήθως, ένα προφυλακτικό.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 54, 11/05

-----------

* Σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, η έλλειψη επαρκών επιστημονικών δεδομένων ΔΕΝ πρέπει να αποτελεί λόγο για την αναβολή λήψης μέτρων υγειονομικού ή περιβαλλοντικού χαρακτήρα. Εν ολίγοις, όποιος φυλάει τα ρούχα του έχει τα μισά. Επ’ αυτού, βλέπε και: C. Gollier “Should we beware of the Precautionary Principle?”, Economic Policy, October 2001