ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ:

Τεράστια τα οφέλη από τη Νέα Ευρωπαϊκή Πολιτική για τα Χημικά

Η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων στο χώρο δουλειάς αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα και νομοθετικά προστατευόμενο αγαθό. Είναι πικρή αλήθεια όμως ότι σε πάμπολλες περιπτώσεις χρειάστηκε να υπάρξουν τραγικά μαθήματα για να κατοχυρωθεί το αυτονόητο αυτό δικαίωμα. Ήδη από τα τέλη του 18^ου αιώνα, οι επιθεωρητές εργασίας στη Μεγάλη Βρετανία ανέφεραν τα αλλεπάλληλα ‘ύποπτα’ κρούσματα νοσημάτων του θώρακα στους εργαζόμενους στον αμίαντο. Χρειάστηκε όμως να περάσουν σχεδόν 100 χρόνια και αμέτρητοι εργαζόμενοι να νοσήσουν και να πεθάνουν για να επιτευχθεί το αυτονόητο: να απαγορευτεί δηλαδή ο αμίαντος. Και δεν είναι η μόνη περίπτωση κλάδου της βιομηχανίας όπου οι εργαζόμενοι μετατράπηκαν σε ακούσια πειραματόζωα, για να διαπιστωθούν τελικά μέσα από στατιστικές επεξεργασίες θανάτων, ασθενειών, χρόνιων προβλημάτων υγείας οι δυσμενείς επιπτώσεις ορισμένων χημικών ουσιών.

Σήμερα η κατάσταση δεν είναι πιο ρόδινη. Αντίθετα, η ροπή προς την αλόγιστη κατανάλωση έχει προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη διασπορά χημικών ουσιών στο περιβάλλον, ακόμα και στο αίμα μας, όπως έρευνες της WWF, σε πολλές χώρες, σε ευρωβουλευτές, ακόμα και σε Έλληνες πολίτες έχουν δείξει. Από τις 100.106 χημικές ουσίες που κυκλοφορούν ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή αγορά, οι 3.000 περίπου ανήκουν στις ‘χαρακτηρισμένες’ ως επικίνδυνες. Από αυτές, σύμφωνα με την υφιστάμενη δαιδαλώδη νομοθεσία, 141 έχουν καταγραφεί γα να αξιολογηθούν, από το 1991 όταν εισήχθη η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την αξιολόγηση, 70 έχουν αξιολογηθεί, για 57 εκτιμήθηκε ότι ‘απαιτούνται κανονιστικά μέτρα’, ενώ μόλις 11 ουσίες υπόκεινται σε συγκεκριμένους περιορισμούς. Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία για όλες τις επικίνδυνες θα απαιτούνταν πολλά -πολλά χρόνια. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι για το 70% (!!!) των ‘υφιστάμενων’ ουσιών, δεν υπάρχει το πλήρες σύνολο των δεδομένων που θα απαιτούνταν για μια πλήρη αξιολόγηση.

Η πρόταση του νέου ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα χημικές ουσίες– REACH, εκτός από τα προφανή οφέλη που θα επιφέρει στο περιβάλλον και την υγεία των καταναλωτών, αναμένεται να έχει και τεράστια οφέλη στην υγεία και την ασφάλεια των εργαζόμενων, όχι μόνο της χημικής βιομηχανίας, αλλά και όσων δουλεύουν με ουσίες και υλικά που μπορεί να περιέχουν επικίνδυνα συστατικά. Οι κλάδοι που μπορεί να συμβαίνει αυτό είναι κυριολεκτικά αναρίθμητοι: από τα υφάσματα μέχρι τις οικοδομές. Σύμφωνα με έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα η Συνομοσπονδία των  Ευρωπαϊκών Εργατικών Συνδικάτων (ETUC), τα οφέλη αυτά αποτιμούνται με οικονομικούς όρους σε 3,5 δις ευρώ για τα επόμενα 10 χρόνια. Συγκεκριμένα, μελέτη του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ, που έγινε για λογαριασμό του Ερευνητικού Κέντρου της ETUC, εκτιμά ότι ο νέος Κανονισμός θα βοηθήσει στην αποφυγή 50.000 περιπτώσεων αναπνευστικών και 40.000 δερματικών εργασιακών ασθενειών στην Ευρώπη το χρόνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κόστη αυτά επιβαρύνουν τα ήδη επιβαρημένα ταμεία, και ότι τα οφέλη από τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των εργαζόμενων δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν. Παράλληλα, βελτίωση θα παρουσιάσει και η παραγωγικότητα.

Σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μια περιοχή του κόσμου όπου η υγιεινή και ασφάλεια των εργαζόμενων βρίσκεται σε πολύ καλύτερο επίπεδο απ’ ότι αλλού, σημειώνονται σε ετήσια βάση περίπου 180.000 περιπτώσεις αναπνευστικών και 80.000 δερματικών εργασιακών ασθενειών. Περίπου 18-30% των εργασιακών ασθενειών στην Ε.Ε. κάθε χρόνο οφείλονται σε χημικούς παράγοντες, ενώ 16% των εργατών χειρίζονται επικίνδυνα υλικά και 22% αναπνέουν τοξικές ουσίες στην εργασία τους. Η προαναφερόμενη έρευνα δεν ασχολήθηκε με το πρόβλημα του καρκίνου. Μια έρευνα σχετικά με τον καρκίνο εκτιμά τα οφέλη σε 18-35 δις € για τα επόμενα 30 χρόνια (RPA). Αντίθετα, το εκτιμώμενο κόστος στη βιομηχανία από την εφαρμογή του νέου κανονισμού εκτιμάται σε 2,8-5,2 δις € για τα επόμενα 15 χρόνια (1,88 δις € ήταν τα κέρδη της BASF μόνο για το 2004).

Πάνω όμως από τα κέρδη βρίσκονται τα ζητήματα αρχής. Κανένα κέδρος δεν μπορεί να συγκριθεί με την ανάγκη για ένα ασφαλές, καθαρό, υγιεινό περιβάλλον – εργασιακό, φυσικό, διατροφικό.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 54, 11/05