ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΑ ΠΙΕΡΙΑ 2007

Τα Πιέρια είναι φυσικός, ιστορικός και πολιτιστικός τόπος με ιδιαίτερη αξία χωρίς όμως να έχει τύχει του ανάλογου σεβασμού, της προστασίας και της ανάδειξης που πραγματικά αξίζει. Μόνιμες εστίες μόλυνσης, αυθαίρετες επεμβάσεις και περιβαλλοντικά προβλήματα δοκιμάζουν καθημερινά την αντοχή του οικοσυστήματος και σε πολλές περιπτώσεις η καταστροφή ίσως είναι ανεπανόρθωτη. 

ΜΟΝΙΜΕΣ ΕΣΤΙΕΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ

Α. Κτηνοτροφικές μονάδες Βρίας – Ρητίνης και διάσπαρτες σταυλικές μονάδες στα Πιέρια

Με εντονότερο το πρόβλημα στη Βρία, στη Ρητίνη, αλλά και σε όλους σχεδόν τους οικισμούς των Πιερίων όπου γύρω τους υπάρχουν διάσπαρτες κτηνοτροφικές μονάδες, η ρύπανση από τα απόβλητα χοιροστασίων, βουστασίων, πτηνοτροφείων αλλά και σταυλικών εγκαταστάσεων άλλων εντατικά εκτρεφόμενων ζώων, είναι εμφανής. Ρέματα γίνονται αποδέκτες των αποβλήτων στα οποία δεν προηγείται καμιά επεξεργασία, μολύνονται επιφανειακά και υπόγεια νερά. Ακόμη η δυσοσμία και η οπτική ρύπανση πολλές φορές υποβαθμίζει το περιβάλλον γύρω και μέσα στους οικισμούς – έντονο το πρόβλημα στη Βρία- με ανεξέλεγκτες επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων και στο τοπικό οικοσύστημα.  

Β. Εκβολές αποχετευτικών δικτύων οικισμών

Σε κανέναν οικισμό των Πιερίων δεν υπάρχει καμιά μονάδα επεξεργασίας των αστικών λυμάτων τα οποία χύνονται ανεξέλεγκτα και απευθείας από τους αγωγούς μεταφοράς σε ρέματα γύρω από τους οικισμούς. Από τους ίδιους αγωγούς ή αγωγούς όμβριων – πολλές φορές είναι κοινοί – διοχετεύονται απόβλητα εργαστηρίων, μικρών βιοτεχνικών μονάδων, καταστημάτων που μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρημένα χωρίς κανείς να έχει την ευθύνη και τον έλεγχο. Αποτέλεσμα είναι πολλά ρέματα γύρω από τους οικισμούς να έχουν καταντήσει χαβούζες, να έχει υποβαθμιστεί και να έχει καταστραφεί η πλούσια χλωρίδα, ενώ  οι επιπτώσεις στην πανίδα είναι ανεξέλεγκτες. 

Γ.  Εγκαταλειμμένες ανοιχτές χωματερές – Διάσπαρτοι σκουπιδότοποι γύρω από τους οικισμούς

Παρά την υποχρεωτική μεταφορά των απορριμμάτων στους ΧΥΤΑ  Κατερίνης και Λιτοχώρου, οι παλιές χωματερές των οικισμών σε πολλές περιπτώσεις μένουν ενεργές, στοιβάζονται εκεί μπάζα και σκουπίδια και οι περισσότερες παραμένουν χωρίς αποκατάσταση, μόνιμες εστίες μόλυνσης. Ακόμη γύρω από τους οικισμούς σε ρέματα και άλλες κοινόχρηστες εκτάσεις ρίχνονται ανεξέλεγκτα σκουπίδια και μπάζα προκαλώντας όχι μόνο οπτική ρύπανση και υποβάθμιση του τοπίου, αλλά και επιπτώσεις στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, καθώς και προβλήματα στην χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής

Δ. Διάσπαρτα σκουπίδια σε χώρους αναψυχής και μέσα στο βουνό – Υπολείμματα ανθρώπινης δραστηριότητας 

Σε όλους σχεδόν τους αναγνωρισμένους χώρους αναψυχής και κατά μήκος των αγροτικών και δασικών δρόμων και των μονοπατιών υπάρχουν διάσπαρτα κάθε είδους σκουπίδια, ενώ  υπάρχουν σε πολλές περιοχές εγκαταλελειμμένα εργαλεία, μηχανήματα. Ακόμη στην πεδινή ζώνη αλλά και στο βουνό σε δημόσιες, δημοτικές εκτάσεις υπάρχουν εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες (ερείπια αποθηκών, πρόχειρες στάνες κλπ).

Ε. Νεκρά ζώα  

Ιδιαίτερα κοντά σε κτηνοτροφικές μονάδες, αλλά κατά καιρούς και σε διάφορα σημεία του οδικού δικτύου  υπάρχουν νεκρά ζώα τα οποία σαπίζουν χωρίς κανείς να αναλαμβάνει την μεταφορά τους και την ταφή τους. Δεν υπάρχουν πουθενά καθορισμένοι χώροι ταφής νεκρών ζώων και δεν έχουν εκδοθεί και διανεμηθεί ποτέ, από κανέναν αρμόδιο φορέα και υπηρεσία, οδηγίες υγειονομικής ταφής των νεκρών ή σκοτωμένων ζώων, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν εστίες ανεπανόρθωτης μόλυνσης και εξάπλωσης νόσων.

ΑΥΘΑΙΡΕΤΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Α. Νομαρχιακά έργα οδοποιίας Μ. Μηλιά – Άνω Μηλιά και Φωτεινά – Μόρνα

Τα νομαρχιακά έργα οδοποιίας προς Άνω Μηλιά και Μόρνα, έχουν αποτελέσει χαρακτηριστικό δείγμα ανεπανόρθωτης καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος. Δρόμοι που θα μπορούσαν να γίνουν με τις μικρότερες δυνατές επεμβάσεις και επιβαρύνσεις στο φυσικό περιβάλλον, αποτέλεσαν εργοτάξια εξόρυξης πετρωμάτων, αμμοχάλικων τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο για την κατασκευή του συγκεκριμένου έργου. Οι επεμβάσεις  είναι ορατές από κάθε περιοχή της Πιερίας και δυστυχώς συνεχίζονται χωρίς καμιά αρμόδια υπηρεσία να επεμβαίνει για να σταματήσει την ανεπανόρθωτη καταστροφή.

Β. Χώρος του υπό εγκατάσταση λατομείου μαρμάρου στα Πιέρια

Δέκα χρόνια τώρα ο αγώνας της Οικολογικής Κίνησης Πιερίων για την αποτροπή εγκατάστασης λατομείου μαρμάρου στα Πιέρια δεν έχει σταματήσει και θα συνεχιστεί αμείωτος όσο κάποιοι σχεδιάζουν την εξόρυξη πετρωμάτων ή άλλες δραστηριότητες που θα καταστρέψουν ανεπανόρθωτα το βουνό των Μουσών. Κι ενώ ο επίδοξος επενδυτής του λατομείου μαρμάρου δεν έχει πλέον κανένα έννομο συμφέρον και δεν περιμένει τίποτα συγκεκριμένο, έχει σταθμευμένα αυθαίρετα σε δημόσια έκταση, στα 1400 μ. υψόμετρο, μηχανήματα έργων, χωρίς η αρμόδια υπηρεσία (Δ/νση Δασών) να επεμβαίνει και να φροντίσει για την απομάκρυνσή τους με παράλληλη αποκατάσταση του χώρου.

Γ. Ανεξέλεγκτη αυθαίρετη δόμηση

Η λειτουργία του Χιονοδρομικού Κέντρου Ελατοχωρίου έδωσε νέα τροχιά ανάπτυξης στην περιοχή, αλλά ταυτόχρονα έφερε και όλα τα στοιχεία της άναρχης και αυθαίρετης ανθρώπινης παρέμβασης στον φυσικό αλλά και στο δομημένο περιβάλλον. Έτσι στον παλιό οικισμό Ελατοχωρίου, στη διαδρομή Βρία – Ρητίνη – Ελατοχώρι – Χιονοδρομικό Κέντρο οι παραλήψεις, οι αυθαιρεσίες στις κατασκευές, η παραβίαση κάθε κανόνα άνετου και ποιοτικά αναβαθμισμένου αστικού περιβάλλοντος είναι εμφανής σε πολλές κατασκευές ιδιωτών, επιχειρηματιών αλλά και δημόσιων έργων. Παρατηρείται επίσης αυθαίρετη καταπάτηση δασικών εκτάσεων με σκοπό την οικοπεδοποίησή τους. Οι αρμόδιες όμως υπηρεσίες, δημοτικές, νομαρχιακές, κρατικές δεν βλέπουν τίποτα. Αντίστοιχα προβλήματα σε μικρότερη κλίμακα ανάλογα με τις δραστηριότητες εντοπίζονται και στους παλιούς οικισμούς με παραθεριστικό και τουριστικό ενδιαφέρον όπως η Πέτρα, η Άνω Μηλιά, η Μόρνα, η Φτέρη, η  Π. Βρία, αλλά και στα χωριά των Πιερίων

Δ. Ανεξέλεγκτο κυνήγι στο βουνό

Η κατασκευή την τελευταία 20ετία εκτεταμένου οδικού δικτύου στα Πιέρια έχει δώσει την δυνατότητα άνετης πρόσβασης μεγάλου αριθμού ντόπιων και ξένων  κυνηγών που κατάφεραν χωρίς φειδώ να εξαφανίσουν την πανίδα του βουνού αλλά και πολλά ενδημικά είδη χλωρίδας, όπως διάφορα φρούτα του δάσους, τσάι και μανιτάρια.

Ε. Ανεξέλεγκτη υλοτομία στα Πιέρια

Το δάσος των Πιερίων έχει υποστεί την τελευταία 30ετία υλοτομίες σε υπέρμετρο βαθμό με βάση διαχειριστικές μελέτες που αποβλέπουν στην εξοικονόμηση όσο το δυνατόν περισσότερης ξυλείας κάθε χρήσης και δεν στοχεύουν στην ζωτική λειτουργία, την αειφορία του δασικού περιβάλλοντος. Η ποικιλομορφία του ιδιοκτησιακού καθεστώτος καθιστά πολλές φορές κι αυτές τις τυπικές διαχειριστικές μελέτες ανεφάρμοστες, γίνονται  αυθαίρετες και καταστροφικές υλοτομίες στο βωμό του περισσότερου κέρδους.  

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Οικολογική Κίνηση Πιερίων καταγγέλλοντας τη συνεχή καταστροφή και υποβάθμιση του περιβάλλοντος των Πιερίων απευθύνει έκκληση προς τους ΟΤΑ των Πιερίων, προς κάθε αρμόδια υπηρεσία να εφαρμόσει την υπάρχουσα νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος. Ζητά την ενεργοποίηση των πολιτών, κυρίως των κατοίκων των οικισμών των Πιερίων, να αφυπνιστούν να αναλάβουν δράση και να ενισχύσουν την προσπάθεια της Κίνησης για να παραμείνουν τα Πιέρια ένας φυσικός τόπος όπου η παρουσία του ανθρώπου θα προσθέτει στην ποιότητα και την αειφορία του φυσικού περιβάλλοντος και δεν θα αποτελεί μόνιμη αιτία υποβάθμισης και καταστροφής του.

Για το σκοπό αυτό καταθέτει μια σειρά από προτάσεις και μέτρα που θα πρέπει να εφαρμοστούν όσο είναι καιρός:

1. Να μην υπάρχει καμιά κτηνοτροφική μονάδα χωρίς επεξεργασία των λυμάτων και να αποτραπεί η ανεξέλεγκτη διάθεσή τους σε ρέματα. Όπου υπάρχουν συγκεντρωμένες πολλές κτηνοτροφικές μονάδες να ενισχυθούν και να υποχρεωθούν ώστε να εφαρμόσουν σύγχρονες μεθόδους επεξεργασίας και αξιοποίησης των αποβλήτων.

2. Εφαρμογή των μελετών και των όρων περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα έργα οδοποιίας που γίνονται με ευθύνη της Ν. Α. Πιερίας στα Πιέρια οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το ιδιαίτερης αξίας φυσικό, ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον των Πιερίων.

3. Εφαρμογή των μελετών και αυστηρών όρων περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε έργα των Δήμων στα Πιέρια (έργα οδοποιίας, διαμόρφωσης χώρων αναψυχής, μονοπάτια κ.λ.π.)

4. Άμεση αποκατάσταση των εγκαταλειμμένων σκουπιδότοπων των οικισμών - Έλεγχος και επιβολή κυρώσεων για ανεξέλεγκτη  ρίψη σκουπιδιών μπαζών – πρωτοβουλίες για τον καθαρισμό όσων υπάρχουν γύρω από τους οικισμούς και στο βουνό.

5. Προώθηση διαδικασιών για την ρύθμιση και τον καθορισμό ζωνών οικιστικού ελέγχου, χρήσεων γης και των όρων δόμησης στην περιοχή του Ελατοχωρίου μέχρι το Χιονοδρομικό Κέντρο, στους παλιούς οικισμούς Πέτρας, Άνω Μηλιάς, Μόρνας, Φτέρης, Βρίας άλλα και σε όλους τους ορεινούς οικισμούς των Πιερίων.

6. Να απομακρυνθούν άμεσα τα μηχανήματα από το χώρο που επιχειρήθηκε να εγκατασταθεί λατομείο μαρμάρου και να αποκατασταθεί το τοπίο στα Πιέρια

7. Εφαρμογή από τους Δήμους κανονισμών τοποθέτησης διαφημιστικών – ενημερωτικών πινακίδων

8. Πρωτοβουλία για την απαγόρευση του κυνηγιού στα Πιέρια

9. Έλεγχος και εφαρμογή αυστηρών διαχειριστικών μελετών υλοτομίας στα Πιέρια.

10. Διαφύλαξη του υδάτινου πλούτου των Πιερίων

                                                    Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

                                                       ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΙΕΡΙΩΝ