Σχετικά με το σχέδιο Νόμου για τον Αιγιαλό

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Kατατέθηκε πρόσφατα από τον Υφυπουργό Οικονομικών Π. Δούκα στη Βουλή, χωρίς ιδιαίτερες τροποποιήσεις, το νομοσχέδιο «περί Αιγιαλού και Παραλίας» που είχε ανακοινωθεί ως πρόταση από το τέλος του περασμένου Ιουλίου εν είδη διαβούλευσης. Παρά την επιθυμία που διακηρύττει η εισηγητική έκθεση ότι επιδιώκει να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, το νομοσχέδιο διέπεται από μια παρωχημένη νοοτροπία που αντιμετωπίζει κατά βάση τις ακτές και την παράκτια ζώνη ως περιοχή κυρίως οικονομικού ενδιαφέροντος, και μάλιστα από μια παλιά και ξεπερασμένη –τουλάχιστον στα νομικά κείμενα - αντίληψη.

Η βιώσιμη ανάπτυξη της παράκτιας ζώνης να μην γίνει θυσία στο βραχυπρόθεσμο και αμφιλεγόμενο οικονομικό όφελος

Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS επισημαίνει ότι μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία δεν μπορεί να αναιρεί τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του κοινωνικού και περιβαλλοντικού αγαθού που είναι ο Αιγιαλός και να υποθηκεύει κάθε έννοια βιώσιμης ανάπτυξης, απαραίτητη προϋπόθεση της οποίας είναι η εξισορρόπηση των αναπτυξιακών αναγκών με τη προστασία των τοπικών φυσικών πόρων που υποστηρίζουν μακροχρόνια την οικονομία των παράκτιων περιοχών.

Με την έννοια αυτή, ακόμα και οι αναμφισβήτητα θετικές διατάξεις, που προβλέπουν βαρύτατα πρόστιμα για τους καταπατητές της παράκτιας ζώνης, χάνουν την αξία τους, εφόσον δεν εντάσσονται σε ένα γενικότερο πλαίσιο (χωροταξικού) σχεδιασμού. Βέβαια, η προστασία των ακτών από την αυθαίρετη καταπάτηση και τις άστοχες παρεμβάσεις θα μπορούσε να είχε αντιμετωπισθεί με την εφαρμογή ακόμα και της υπάρχουσας νομοθεσίας, πολύ περισσότερο με την ύπαρξη του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου και του Εθνικού Κτηματολογίου.

Σε μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών προσδιορίζει τις χρήσεις γης και την ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών με τρόπο που, όπως και με την περίπτωση της πρότασης για Αναθεώρηση του Άρθρου 24 του Συντάγματος, δεν λαμβάνει υπόψη το κοινωνικό και οικονομικό όφελος από την προστασία και βιώσιμη διαχείριση των παραγωγικών οικοσυστημάτων, αλλά προτάσσει μια κυρίως εισπρακτική φιλοσοφία διαχείρισης. Όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών εκπονούν στρατηγικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών, έχοντας αναγνωρίσει αφ’ ενός την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα οικοσυστήματα των Ευρωπαϊκών ακτών, αφ’ εταίρου τις δυνατότητες προστασίας και βελτίωσής τους, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης των βιοφυσικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων διαχείρισης, χάρη στην οποία η οικονομική ευημερία των ανθρώπων θα βασιστεί στην προστασία και διαχείριση κι όχι στην εξάντληση και υπερεκμετάλλευση των παραγωγικών οικοσυστημάτων.

Θεωρούμε ότι το Ν/Σ για τον Αιγιαλό, με τη σημερινή του μορφή, δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις προϋποθέσεις. Ως Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, στηρίζουμε τις δυνατότητες μακροπρόθεσμης βιώσιμης ανάπτυξης και ευημερίας των παράκτιων κοινωνιών. Θέλουμε να επενδύσουμε σε μια ανάπτυξη που θα σέβεται τον άνθρωπο και το φυσικό περιβάλλον, μια ανάπτυξη που θα δημιουργεί θέσεις εργασίας και κοινωνική ευημερία αλλά δεν θα υπονομεύει τους παραγωγικούς της πόρους.

Όλο και περισσότερο οι διεθνείς οργανισμοί τονίζουν ότι για τη βιώσιμη ανάπτυξη της παράκτιας ζώνης απαιτείται ενδελεχής κοινωνικός διάλογος σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, με τη συμμετοχή της κεντρικής διοίκησης, της τοπικής αυτοδιοίκησης, του ιδιωτικού τομέα και των επαγγελματικών ενώσεων, των ΜΚΟ και των κινήσεων πολιτών. Σημαντικό είναι να λαμβάνεται υπ’ όψη και όλη η υπάρχουσα ευρωπαϊκή εμπειρία πάνω στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων περιοχών.

Σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Ολλανδία, Ιρλανδία, Βρετανία, Σουηδία κα), εκπονούνται και τίθενται σε εφαρμογή, μέσω εξαντλητικού κοινωνικού διαλόγου και δημιουργίας «φόρουμ ακτών» ή «κοινοβουλίων ακτών», καινοτόμες προτάσεις βιώσιμης ανάπτυξης για να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμα οφέλη στις παράκτιες κοινωνίες με ταυτόχρονη προστασία του φυσικού κεφαλαίου.

Μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία, λοιπόν, θα πρέπει:

1. να επιδιώκει την διαμόρφωσή του νέου θεσμικού πλαισίου για τις ακτές μέσα από έναν οργανωμένο κοινωνικό διάλογο (π.χ. με τη δημιουργία ενός φόρουμ ακτών ή ενός αντιπροσωπευτικού «κοινοβουλίου» ακτών)

2. να έχει ως στόχο την εκπλήρωση της υποχρέωσης που έχουμε ως χώρα να εφαρμόσουμε τις αρχές της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης

3. να είναι κοινή πρωτοβουλία με όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία και όχι αποσπασματική ενέργεια

4. να επιδιώκει την αντιμετώπιση με αποτελεσματικό τρόπο των -όχι πολύ - μελλοντικών προκλήσεων όπως είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η διάβρωση και η ερημοποίηση ως συνέπεια των κλιματικών αλλαγών.

Υπό αυτό το πρίσμα το Δίκτυο διοργάνωσε στην Αθήνα, τον Νοέμβριο 2006 Διεθνές Συνέδριο για την Ολοκληρωμένη διαχείριση Παράκτιων Περιοχών, το οποίο έφερε σε επαφή και πιθανή μελλοντική συνεργασία ένα ευρύτατο φάσμα ανθρώπων και φορέων που ασχολούνται με την διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Επίσης με τη συνεργασία του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών ανέλαβε την πρωτοβουλία ένος ουσιαστικού διαλόγου, στις 14 Φεβρουαρίου 07, για το Ν/Σ για τον Αιγιαλό, με στόχο ένα νομικό πλαίσιο και μια νέα κουλτούρα συνεργατικής διαχείρισης για τη βιώσιμη ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών που θα μπορούσε να αντανακλάται και σε συνταγματικό επίπεδο

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 69, 3/09