«Να δυναμώσουμε και όχι να καταργήσουμε τη δημοκρατία»

ΘΕΟΔΟΤΑ ΝΑΝΤΣΟΥ

Δίκαιος ο αγώνας για μια καλύτερη κοινωνία, δηλαδή για κοινωνική δικαιοσύνη, καταπολέμηση της κοινωνικής ανισότητας και της φτώχειας, δημοκρατία, προστασία της κοινής περιβαλλοντικής κληρονομιάς.

Είναι όμως αυτονόητο πως την καλύτερη κοινωνία μπορεί ίσως να την οραματίζεται αλλά δεν μπορεί να την πετύχει εκείνος που αποφασίζει ερήμην του λαού να αποδώσει κοινωνική δικαιοσύνη με τα όπλα. Ειδικά σε πολιτείες που πληρούν βασικές αρχές της δημοκρατίας (π.χ. την ελευθερία έκφρασης λόγου), φαινόμενα όπως η τρομοκρατία και το αντάρτικο πόλης όχι απλώς δεν λύνουν τα κοινωνικά προβλήματα αλλά λαβώνουν σοβαρά τη μόνη ελπίδα: την ίδια τη δημοκρατία.

Όπως φαίνεται ξεκάθαρα και από τις εξελίξεις με τη «17 Νοέμβρη», που κρατάνε κομμένη την ανάσα της ελληνικής κοινωνίας εδώ και περίπου έναν μήνα, οι αυτόκλητοι σωτήρες και λαϊκοί εκδικητές παραγνωρίζουν το δικαίωμα της κοινωνίας για συλλογική δράση, δρουν σαν «μπράβοι» πολιτών που θεωρούν ανίκανους να καταλάβουν τα προβλήματα και να παλέψουν για καλύτερη ζωή και βέβαια δίνουν φοβερό άλλοθι σε όσους είναι βολεμένοι με την κατάσταση και αντιμάχονται κάθε προσπάθεια για αλλαγή.

Σε κλίμα λοιπόν διάχυτης τρομολαγνείας, όπως αυτή διαχέεται αφειδώς από τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης, το καλύτερο που έχει να κάνει ο φιλήσυχος πολίτης είναι τουλάχιστον να αποφεύγει, αν όχι να υποψιάζεται, όσους φέρουν χαρακτηριστικά των φερόμενων ως εγκεφάλων της 17Ν: τους γείτονες της διπλανής πόρτας, εκείνους που εκφράζουν πολιτική άποψη, και βέβαια τους «οικολόγους» και όσους καλλιεργούν βιολογικά κολοκυθάκια και μελίσσια ή διαβάζουν βιβλία για τη φύση. Βέβαια, με αυτό το σκεπτικό, η 17Ν μάλλον με χριστιανική οργάνωση μοιάζει, αλλά κάτι τέτοιο δεν το ακούσαμε ακόμα. Μακάρι να βγει λάθος η διάχυτη εκτίμηση πως «τώρα που βρέθηκε παπάς θα θάψουμε πέντε - δέκα». Μακάρι οι κατηγορούμενοι ως τρομοκράτες να μη γυρίσουν την ελληνική κοινωνία δεκαετίες πίσω, συμπαρασύροντας στον Γολγοθά του κοινωνικού στιγματισμού και της απομόνωσης φορείς πολιτικού, κοινωνικού και οικολογικού λόγου, που ουσιαστικά δυναμώνουν τη δημοκρατία μέσα από τη στήριξη και την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών.

Η ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων ακόμα και σε δημοκρατικές κοινωνίες, όπως η περιβαλλοντική κρίση, η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, η διαπλοκή, η διαφθορά και η έλλειψη διαφάνειας στη λειτουργία της πολιτείας, η λήψη αποφάσεων για σοβαρά θέματα χωρίς ανοιχτό διάλογο με τον πολίτη, διατρανώνουν την ανάγκη να δυναμώσουμε την ίδια τη δημοκρατία και φυσικά όχι να την καταργήσουμε με τα όπλα.

Αυτή η ανάγκη φάνηκε πρόσφατα μέσα από σοβαρά ζητήματα που αφορούν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η αναθεώρηση του Συντάγματος, η αντιμετώπιση των οποίων σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από την έλλειψη του απαραίτητου κοινωνικού διαλόγου και από την έκφραση συντονισμένης επίθεσης εναντίον όσων εκφράζουν απόψεις διαφορετικές από εκείνες «των μόνων νομιμοποιημένων εκπροσώπων του ελληνικού λαού», δηλαδή του Κοινοβουλίου και της κυβέρνησης (βλ. σχετικές απόψεις των υπουργών Πολιτισμού και ΠΕΧΩΔΕ κατά την περίοδο Ιανουάριος - Μάιος 2001).

Η κοινωνία των πολιτών (μη-κυβερνητικές οργανώσεις, άλλες ομάδες πολιτών) είναι ένα μεγάλο πείραμα για τη σύγχρονη δημοκρατία: αποσκοπεί στη διεύρυνσή της πέρα από τα όρια της κοινοβουλευτικής έκφρασης, μέσα από την ενδυνάμωση του πολίτη και την έκφραση παρεμβάσεων για θέματα που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας.

Ο πλουραλισμός στην έκφραση της κοινωνίας είναι βασικό συστατικό της δημοκρατίας και σημαντική κοινωνική κατάκτηση. Η ύπαρξη και στήριξη αυτού του πλουραλισμού είναι συχνά επώδυνη για την πολιτική εξουσία, διασφαλίζει όμως τη συμμετοχή μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας στα κοινά, αγγίζει ευρύτερη θεματολογία που συχνά σχετίζεται άμεσα με την καθημερινότητα και τις ανησυχίες του πολίτη και βέβαια δίνει στον πολίτη δύναμη και γνώση, που ενισχύει τον λαϊκό έλεγχο της εξουσίας.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 06/08/2002