|
Αρχή κειμένου
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ: www.europa.eu
Η προστασία του περιβάλλοντος έχει καθοριστική σημασία για την ποιότητα ζωής των σημερινών και των μελλοντικών γενεών. Αυτό που ωστόσο αποτελεί πρόκληση είναι ο συνδυασμός της προστασίας του περιβάλλοντος με τη συνεχή οικονομική ανάπτυξη, με βιώσιμο μακροπρόθεσμα τρόπο. Η περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης βασίζεται στην πεποίθηση ότι η ύπαρξη υψηλών περιβαλλοντικών προτύπων τονώνει την καινοτομία και τις επιχειρηματικές δυνατότητες. Η οικονομική, η κοινωνική και η περιβαλλοντική πολιτική είναι στενά συνυφασμένες μεταξύ τους.
Το μέλλον μας, η επιλογή μας
Ακρογωνιαίος λίθος της δράσης της EΕ στον τομέα του περιβάλλοντος είναι το πρόγραμμα δράσης με τίτλο "Περιβάλλον 2010: Το μέλλον μας η επιλογή μας" που εστιάζεται στα ακόλουθα:
αλλαγή του κλίματος και υπερθέρμανση του πλανήτη•
φυσικά ενδιαιτήματα και άγρια πανίδα και χλωρίδα•
θέματα σχετικά με το περιβάλλον και την υγεία•
φυσικοί πόροι και διαχείριση των αποβλήτων.
Τα διατομεακά ζητήματα αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο θεματικών στρατηγικών, οι οποίες αφορούν τη ρύπανση του αέρα, την πρόληψη αποβλήτων και την ανακύκλωσή τους, το θαλάσσιο περιβάλλον, το έδαφος, τα φυτοφάρμακα, τη χρήση των πόρων και το αστικό περιβάλλον.
Επιπλέον, στο πρόγραμμα δράσης τονίζεται η βαρύτητα που έχουν:
η ουσιαστική εφαρμογή των υφισταμένων περιβαλλοντικών νόμων
η συνεκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ (π.χ. γεωργία, αναπτυξιακή βοήθεια, ενέργεια, αλιεία, βιομηχανία, εσωτερική αγορά, μεταφορές)
η ενεργός συμμετοχή των επιχειρήσεων και των καταναλωτών στην εξεύρεση λύσεων για τα οικολογικά προβλήματα
η παροχή στους πολίτες των απαραίτητων πληροφοριών ώστε να κάνουν φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές
η αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία που έχει η ορθολογική χρησιμοποίηση των γαιών για την προστασία των φυσικών ενδιαιτημάτων και τοπίων και για την ελαχιστοποίηση της αστικής ρύπανσης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του παρόντος και των πέντε παλαιότερων προγραμμάτων δράσης, και μετά από 30 έτη εφαρμογής κανόνων, η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα περιβαλλοντικής προστασίας. Τα καλυπτόμενα θέματα ποικίλλουν από το θόρυβο μέχρι τα απόβλητα, από τα χημικά προϊόντα έως τις εξατμίσεις αυτοκινήτων και από τα ύδατα κολύμβησης έως το δίκτυο ευρωπαϊκής κλίμακας για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών καταστροφών, όπως είναι οι πετρελαιοκηλίδες ή οι δασικές πυρκαγιές.
Ο προβληματισμός σχετικά με τις επιπτώσεις της ρύπανσης στην ανθρώπινη υγεία έχει συμπεριληφθεί στο σχέδιο δράσης για το περιβάλλον και την υγεία για την περίοδο 2004-2010. Η υγεία μας επιβαρύνεται ολοένα και περισσότερο από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα βελτιώνει τις γνώσεις μας όσον αφορά τη σχέση υγείας-περιβάλλοντος με στόχο τη βελτίωση της προστασίας και της πρόληψης.
Σε γενικές γραμμές, στόχος είναι να εξασφαλισθεί το ίδιο περίπου επίπεδο προστασίας σε όλη την ΕΕ, η δε πολιτική πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να συνεκτιμά τις τοπικές συνθήκες και να αναγνωρίζει την ανάγκη επίτευξης ισορροπίας μεταξύ της περιβαλλοντικής προστασίας και της διατήρησης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο.
Η συγκεκριμένη προσέγγιση προβλέπει την αντικατάσταση του μεγάλου αριθμού των υφιστάμενων κανόνων από ένα ενιαίο σύστημα καταχώρισης, αξιολόγησης και αδειοδότησης των χημικών προϊόντων, το REACH, που θα διαχειρίζεται ο νέος Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων, με έδρα το Ελσίνκι. Στόχος είναι η αποφυγή της χημικής ρύπανσης του αέρα, των υδάτων, του εδάφους και των κτιρίων προς όφελος της βιοποικιλότητας, καθώς και η εξασφάλιση καλύτερης υγείας και ασφάλειας για τους πολίτες της ΕΕ, χωρίς να επιβαρύνεται υπέρμετρα η βιομηχανία από το κανονιστικό πλαίσιο.
Ολόκληρη η πολιτική βασίζεται στην αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει". Οι πληρωμές μπορεί να έχουν τη μορφή είτε επενδύσεων που είναι απαραίτητες για τη συμμόρφωση προς αυστηρότερα πρότυπα, είτε υποχρέωσης ανάκτησης, ανακύκλωσης ή διάθεσης των προϊόντων μετά τη χρήση τους, είτε φόρου που επιβάλλεται στις επιχειρήσεις ή στους καταναλωτές που χρησιμοποιούν μη οικολογικά προϊόντα, π.χ. ορισμένοι τύποι συσκευασιών.
Όταν οι κίνδυνοι που απειλούν το περιβάλλον είναι περισσότερο δυνητικοί παρά αποδεδειγμένα υπαρκτοί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει την αποκαλούμενη "αρχή της προφύλαξης", δηλαδή προτείνει μέτρα προστασίας αν ο κίνδυνος φαίνεται πραγματικός, ακόμα και αν δεν έχει αποδειχθεί βάσει επιστημονικών στοιχείων.
Η υγεία μας εξαρτάται από ένα καθαρό περιβάλλον.
Καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος με βάση το Πρωτόκολλο του Κιότο, η ΕΕ θέσπισε το πρώτο παγκοσμίως σύστημα εμπορίας εκπομπών. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ καθορίζουν ποσοστώσεις για τις επιχειρήσεις στο βιομηχανικό και στον ενεργειακό τομέα με σκοπό τη μείωση των επιτρεπόμενων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που αποτελεί το κυριότερο αέριο του θερμοκηπίου. Οι επιχειρήσεις που δεν χρησιμοποιούν την ποσόστωσή τους μπορούν να την πωλήσουν σε επιχειρήσεις που την υπερβαίνουν και που θα ήταν κανονικά υποχρεωμένες να πληρώσουν μεγάλο πρόστιμο για την μη τήρηση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου εκπομπών.
Η Επιτροπή πρότεινε τη διερεύνηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών ώστε να καλύπτονται οι αεροπορικές εταιρείες. Μολονότι σήμερα οι αερομεταφορές επιβαρύνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ μόνο σε ποσοστό 3% περίπου, δεδομένης της ταχύτητας ανάπτυξης των αερομεταφορών οι εκπομπές των αεροσκαφών θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν το 25% των μειώσεων των εκπομπών που επιβάλλονται στις ενεργειοβόρες βιομηχανίες με το Πρωτόκολλο του Κιότο.
Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο ισχύουν μόνο μέχρι το 2012, η Επιτροπή έχει όμως ήδη δρομολογήσει διαβουλεύσεις για την ακολουθητέα πέραν του 2012 πολιτική για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος.
Μια ευρύτερη προοπτική
Τα πρόσφατα προγράμματα δράσης αντικατοπτρίζουν μια μεταστροφή της πολιτικής, η οποία δεν περιορίζεται πλέον μόνο στον έλεγχο της χρήσης συγκεκριμένων ουσιών ή προϊόντων, αλλά ενθαρρύνει τη χρήση ασφαλέστερων εναλλακτικών προϊόντων και εξετάζει τι θα γίνει όταν ένα προϊόν φθάσει στο τέλος του κύκλου χρήσης του. Στο σχεδιασμό των αυτοκινήτων π.χ. πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος ανακύκλωσης και διάθεσης των κατασκευαστικών στοιχείων μετά τη διάλυση του οχήματος.
Συμμετοχή του κοινού
Η αειφόρος ανάπτυξη εξαρτάται από την προσωπική δέσμευση του κάθε πολίτη. Οι δημόσιες διαβουλεύσεις εμπερικλείονται στις κοινές διαδικασίες που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την ΕΕ για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των πολιτικών και τα προγραμμάτων του δημόσιου τομέα και των επενδυτικών έργων. Η κοινοτική χρηματοδότηση διευκολύνει το έργο των τοπικών δικτύων. Το κοινοτικό σύστημα απονομής οικολογικού σήματος βοηθά τους πολίτες να κάνουν οικολογικά ορθές αγορές για ένα μεγάλο φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών. Το EMAS (κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου) επιτρέπει στις εταιρείες και στους οργανισμούς να επιδείξουν τα υψηλά περιβαλλοντικά τους πρότυπα.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος
Αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, ο οποίος εδρεύει στη Κοπεγχάγη, είναι η παρακολούθηση της κατάστασης του περιβάλλοντος και η έγκαιρη προειδοποίηση σε περίπτωση επικείμενων προβλημάτων. Ο Οργανισμός:
παρέχει στους πολιτικούς ιθύνοντες πληροφορίες απαραίτητες για τη λήψη αποφάσεων•
προωθεί τις βέλτιστες πρακτικές προστασίας του περιβάλλοντος και τις βέλτιστες τεχνολογίες•
διαδίδει τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής έρευνας.
Χρηματοδότηση της έρευνας για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος
Οι ερευνητικές εργασίες με αντικείμενο τα περιβαλλοντικά ζητήματα και τα συστήματα προστασίας των φυσικών ενδιαιτημάτων ή του περιβάλλοντος λαμβάνουν εκτεταμένη χρηματοδότηση στο πλαίσιο ειδικών προγραμμάτων, κοινοτικών ερευνητικών προγραμμάτων και προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος LIFE+, που προορίζεται ειδικά για τη χρηματοδότηση έργων αναβάθμισης του περιβάλλοντος και περιβαλλοντικών ερευνών, ανέρχεται σε 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ για το διάστημα 2007-2013.
Ορισμένες τρίτες χώρες είναι και αυτές επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το LIFE. Οι χώρες της Νοτίου Μεσογείου μπορούν επίσης να λαμβάνουν χρηματοδότηση για περιβαλλοντικά έργα μέσω του MEDA, ενός προγράμματος γενικής οικονομικής βοήθειας υπέρ αυτής της περιοχής. Προτεραιότητες αυτού του προγράμματος είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων, η διαχείριση των αποβλήτων, τα "καυτά σημεία" όπου απειλείται ιδιαίτερα η βιοποικιλότητα ή υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης, η ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων περιοχών και η αντιμετώπιση της απερήμωσης.
Η αντιμετώπιση των παγκοσμίων προκλήσεων
Πολλά από τα περιβαλλοντικά προβλήματα ξεπερνούν τα σύνορα της ΕΕ. Για τον λόγο αυτό, η ΕΕ συμμετέχει σε διεθνή προγράμματα και διεθνείς συμβάσεις που καλύπτουν ευρύ φάσμα προβλημάτων, όπως είναι η όξινη βροχή, η βιοποικιλότητα, η αλλαγή του κλίματος και τα αέρια θερμοκηπίου, η απερήμωση, τα επικίνδυνα απόβλητα, οι πετρελαιοκηλίδες, οι έμμονοι οργανικοί ρύποι και η προστασία των μεγαλύτερων ποταμών και θαλασσών καθώς και των τροπικών δασών.
Ημερομηνία τελευταίας ενημέρωσης: Σεπτέμβριος 2006
|
Επιστροφή