Η ώρα της τσιμεντοποίησης των στρατοπέδων έφτασε;

Κώστας Φωτεινάκης

Εκδότης του περιοδικού «προσανατολισμοί»

Ιδρυτικό Μέλος του «Οικολογικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου Χαϊδαρίου»

Η ώρα της τσιμεντοποίησης των στρατοπέδων που βρίσκονται  εντός των οικιστικών ιστών των πόλεων φαίνεται ότι πλησιάζει. Τα στρατόπεδα αποτέλεσαν μέχρι σήμερα τον κυματοθραύστη της τσιμεντοποίησης των πόλεων από τα μεγάλα και μικρά συμφέροντα. Όμως ο αμυντικός σχεδιασμός της χώρας μας, οι νέες τεχνολογίες, και οι επεκτάσεις των πόλεων «υποχρέωσαν» την πολιτεία να αναδιατάξει και να μεταφέρει τις λειτουργίες πολλών στρατοπέδων σε περιοχές εκτός πόλεων. Έτσι προέκυψαν μεγάλοι ελεύθεροι χώροι εντός των πόλεων, με ορισμένα κτήρια να παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό (Σέρρες) αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον (Χαϊδάρι, Μπλοκ 15).

Κάποια από τα Στρατόπεδα που δεν παρουσίαζαν ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον και ήταν μικρής έκτασης παραχωρήθηκαν -εξ ολοκλήρου ή τμήματά τους- σε φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για διάφορες χρήσεις βάση του νόμου 2745/1999

Εκείνα όμως τα στρατόπεδα τα οποία χαρακτηρίζονται ως «φιλέτα» και έχουν οικονομικό και οικιστικό ενδιαφέρον, π.χ. Χαϊδάρι, Σέρρες, Λαμία, Καβάλα, Χανιά κτλ. δεν έχουν παραχωρηθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Υπάρχουν στρατόπεδα των οποίων αν και οι λειτουργίες τους έχουν ήδη μεταφερθεί ή μεταφέρονται σε άλλες περιοχές, ουσιαστικά παραμένουν ανενεργά. Το προσωπικό που υπάρχει, έχει μόνο πραγματικό καθήκον να δικαιολογεί την παρουσία του στρατού «φυλάσσοντας» το χώρο, μέχρι να φτάσει η ώρα της οικοπεδοποίησης και του τσιμέντου.

Στις περιπτώσεις αυτές, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν διεκδίκησε, υποβάλλοντας διαχειριστικές προτάσεις σε οικολογική κατεύθυνση, αντίθετα ορισμένες φορές συναίνεσε στην τσιμεντοποίηση, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως με τις επιλογές των εκάστοτε κυβερνήσεων.

·          Τα Στρατόπεδα «Καραϊσκάκη Α΄+ Β΄» στο Χαϊδάρι - Περιστέρι, έκτασης 3.300 στρεμμάτων στα οποία, κατ΄ αρχήν, επιχειρήθηκε να κατασκευαστούν εργατικές κατοικίες και στη συνέχεια να αναγερθεί κτήριο του ΥΕΘΑ με συνολικό εμβαδόν 2.000 τ.μ. σε δύο ορόφους. Εκεί δηλαδή που ήταν να απομακρυνθούν τα στρατόπεδα και να αποδοθούν στους κατοίκους της Δυτικής Αθήνας, το ΥΕΘΑ έχει την πρόθεση να προσθέσει και άλλο τσιμέντο. Υπενθυμίζεται στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 παραχωρήθηκαν για κοινωνικές χρήσεις, εκτάσεις του στρατοπέδου όπου ανεγέρθηκαν το Νοσοκομείο Αττικόν, σχολεία κά.

·          Το Στρατόπεδο ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ στα Χανιά αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης δεκάδων φορέων και της δημοτικής αρχής. Οι φορείς, μεταξύ των οποίων και το νομαρχιακό συμβούλιο Χανίων, ζητούν να δοθεί ο χώρος των 56 στρεμμάτων στην τοπική κοινωνία για να διαμορφωθεί χώρος πρασίνου και να χτιστεί ένα σχολείο. Αντίθετα η δημοτική αρχή ήρθε σε συμφωνία με το ΥΕΘΑ, που προσπαθεί να περάσει πακέτο και την ανέγερση πολυκατοικιών για αξιωματικούς, προκειμένου να καλύψει τα έξοδα μετεγκατάστασης του στρατοπέδου. Οι φορείς προτείνουν η Αυτοδιοίκηση να καλύψει τα έξοδα μετεγκατάστασης και ο χώρος να αποδοθεί κατά 100% στην τοπική κοινωνία.

·          Τα Στρατόπεδα Τσαλτάκη και Αθανασίου Διάκου (πρώην Τσάκαλου) στη Λαμία. Στο πρώτο έχουν παραχωρηθεί περίπου 80 από τα 200 στρέμματα στο δήμο Λαμίας. Ο δήμος, με τη σειρά του, παραχώρησε ένα τμήμα στη Νομαρχία για να γίνει το διοικητήριο και στο υπόλοιπο κατασκεύασε πάρκινκ, παιδική χαρά, δύο γήπεδα beach voley  και άλλους βοηθητικούς χώρους με μπόλικο τσιμέντο. Το δεύτερο, στο οποίο βρίσκεται το ΚΕΥΠ και η μεραρχία υποστήριξης, θα μπορούσε να δοθεί στο Δήμο για ήπιες αθλητικές και κοινωνικές δραστηριότητες.

·          Το Στρατόπεδο «Λάμπρου» στην Παλλήνη προορίζεται για την ανέγερση δώδεκα κτήρια των τριών ορόφων για κατοικίες στρατιωτικών. Η υπόθεση βρίσκεται στο Συμβούλιο Επικρατείας, καθώς ο νέος δήμαρχος της πόλης συμφωνεί, ενώ διαφωνούν ο πρώην δήμαρχος και ο Νομάρχης Ανατολικής Αττικής.

·          Το Στρατόπεδο Καρατάσου, στην Πολίχνη Θεσσαλονίκης, έκτασης 700 στρεμμάτων περίπου «έχει ήδη εκκενωθεί»και «είναι ελεύθερο να αξιοποιηθεί από την τοπική κοινωνία» σύμφωνα με δηλώσεις, το Δεκέμβριο του 2003, των  τότε Υπουργών του ΠΑΣΟΚ Γιάννου Παπαντωνίου και Χάρη Καστανίδη.

·           Το αρχικό σχέδιο των υπουργών προέβλεπε «...ανάπτυξη οικιστικού πόλου (1.500 –2.000 κατοικίες ανέφερε το ρεπορτάζ), τη δημιουργία χώρων πρασίνου πάρκινγκ, όπως και τη στέγαση σε νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις του Ραδιοτηλεοπτικού σταθμού ΕΡΤ-3, τη δημιουργία χώρων εγκαταστάσεων δημόσιου χαρακτήρα για την εξυπηρέτηση των αναγκών του δήμου Πολίχνης, η δημιουργία υπερτοπικού χώρου πρασίνου, έκτασης 150 στρεμμάτων και η αξιοποίηση των 400 ή 500 στρεμμάτων....». Με άλλα λόγια μόνο το 1/3 της έκτασης, στην καλύτερη περίπτωση, θα γλίτωνε από το μπετόν. Τον Μάρτιο του 2005 αποδείχτηκε ότι το Στρατόπεδο Καρατάσου ανήκε στην Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου. Παρόλα αυτά, το Νοέμβρη του 2005 υπογράφτηκε σύμβαση παραχώρησης του ΥΕΘΑ με το Δήμο Πολίχνης για 120 στρέμματα μαζί με τα διατηρητέα κτίρια. Τον Απρίλιο του 2006 ανακοινώθηκε ότι θα ξεκινήσουν τα έργα, αλλά η νέα διοίκηση στο δήμο σωστά θεωρεί παγίδα την αποδοχή των 120 στρεμμάτων, γι αυτό δεν προχωρά στην υλοποίηση της σύμβασης.

·          Τρία ανενεργά Στρατόπεδα στην πόλη των Σερρών, έκτασης 600 στρεμμάτων  με περίπου 40 κτίρια αξιόλογης αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν  από τους Σερραίους πολίτες χωρίς να  τσιμεντοποιηθεί ούτε ένα μέτρο από την υπόλοιπη έκταση. Είχε συσταθεί με πρωτοβουλία της δημοτικής κίνησης «Διάβαση Πεζών» Συντονιστική Επιτροπή για να διασωθούν τα στρατόπεδα από το τσιμέντο ώστε « να αποτελέσουν πραγματικούς πνεύμονες ζωής για τους κατοίκους της, που ασφυκτιούν από το μπετόν, την άναρχη και φρενήρη ανοικοδόμηση, την κυκλοφοριακή συμφόρηση καθώς και την έλλειψη διεξόδων αναψυχής, ψυχαγωγίας, άθλησης και διασκέδασης.».

·          Τα Στρατόπεδο Ασημακοπούλου (79 στρέμματα) και Κωτσάλου ( 67 στρέματα) στη Καβάλα. Το πρώτο επρόκειτο να γίνει ξενοδοχείο και συνεδριακό κέντρο με αρχική συμφωνία του Δήμου Καβάλας και του ΥΕΘΑ (Ιούλιος 2005). Η δημοτική κίνηση Καβάλας «Νέα Πόλη» πρότεινε στην προηγούμενη δημοτική αρχή « να επανεξετάσει τις θέσεις της και να απαιτήσει την παραχώρηση όλης της έκτασης και των δύο στρατοπέδων  στο Δήμο Καβάλας» Ειδικότερα προτείνεται οι χώροι των στρατοπέδων να χαρακτηριστούν «αστικό πράσινο», στο οποίο σύμφωνα με προεδρικό διάταγμα επιτρέπονται αναψυκτήρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, πολιτιστικά κτίρια και χώροι συνάθροισης κοινού. Η «Νέα Πόλη» συμφωνεί στην ανέγερση συνεδριακού κέντρου στην περιοχή, αλλά όχι στη δημιουργία χώρων κατοικίας ή άλλων χρήσεων. Με την πρόταση πολεοδόμησης, που ψηφίστηκε το 2006 από την προηγούμενο δημοτικό συμβούλιο, μειώνονται οι προβλεπόμενοι από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο χώροι πράσινου στην περιοχή και προβλέπεται να κτιστούν συνεδριακό κέντρο, ξενοδοχείο και κατοικίες για στρατιωτικούς. Όλα αυτά προβλέπονταν να γίνουν με ΣΔΙΤ.

Χρέος των κατοίκων των πόλεων είναι να υπερασπίσουν τους κυματοθραύστες στην τσιμεντοποίηση, δηλαδή τα στρατόπεδα, τα παλιά εργοστάσια τα οποία δεν λειτουργούν πια λόγω της αποβιομηχανοποίησης της χώρας, τα μεγάλα νοσοκομεία και άλλες δημόσιες εκτάσεις. Τα Στρατόπεδα στο Γουδί και των Αγίων Αναργύρων στην Αθήνα δεν αναφέρονται, στο κείμενο ωστόσο τελούν και αυτά υπό καθεστώς τσιμεντοποίησης.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 72, 6/07