Με μικρό κόστος και με διαθέσιμες τεχνολογίες η πρόληψη της κλιματικής αλλαγής

Τάσος Κρομμύδας

Οι συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα των αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να σταθεροποιηθούν σε ασφαλή επίπεδα αξιοποιώντας υφιστάμενες τεχνολογίες και χωρίς απαγορευτικό κόστος, αρκεί τα απαραίτητα μέτρα να ληφθούν άμεσα ώστε οι παγκόσμιες εκπομπές να αρχίσουν να μειώνονται μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Αυτό είναι το βασικό μήνυμα του 3ου μέρους της Αξιολογητικής Έκθεσης των επιστημόνων του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που δημοσιεύτηκε στις 4 Μαΐου και το οποίο εξετάζει τις επιλογές που διαθέτουμε για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς και τις οικονομικές τους επιπτώσεις.

Θυμίζουμε πως το 1ο μέρος της Έκθεσης αφορούσε στην επιστημονική βάση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής ενώ το 2ο μέρος παρουσίαζε τις αναμενόμενες επιπτώσεις της στις ανθρώπινες κοινωνίες και τα οικοσυστήματα.

Η Έκθεση συμπεραίνει πως προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη δεν θα είναι μεγαλύτερη των 2 – 2,8 °C, οι παγκόσμιες εκπομπές θα πρέπει να μειωθούν κατά τουλάχιστον 50% έως το 2050, κάτι που –στο χειρότερο σενάριο- θα απαιτεί μείωση του αναμενόμενου ακαθόριστου παγκόσμιου προϊόντος κατά 5,5%. Το οικονομικό αυτό κόστος βέβαια θα ποικίλει σημαντικά ανά περιοχή και ήπειρο, αλλά σε κάθε περίπτωση θα είναι πολύ μικρότερο από το κόστος της σημαντικής κλιματικής αλλαγής που θα επιφέρει η συνέχιση της σημερινής κατάστασης.

Σύμφωνα με την Έκθεση, οι απαιτούμενες τεχνολογίες για τη μείωση των εκπομπών είτε υπάρχουν ήδη είτε θα είναι εμπορικά αξιοποιήσιμες τις ερχόμενες δεκαετίες, ενώ μελλοντικά αναμένεται να έχουν σημαντική συμμετοχή προχωρημένες τεχνολογίες (όπως η κυματική ενέργεια ή η αποθήκευση CO2).

Σε όλους τους τομείς εκτιμάται πως η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να έχει καθοριστικό ρόλο, με τα κτήρια να μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές τους έως και κατά 30% χωρίς κανένα οικονομικό κόστος, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Πιο συγκεκριμένα, για κάθε τομέα η Έκθεση εντοπίζει κυρίως τις παρακάτω πολιτικές και τεχνολογίες οι οποίες μπορούν άμεσα να μειώσουν τις εκπομπές:

Παραγωγή ηλεκτρισμού:

Περιορισμός επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα και οικονομική ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού-θερμότητας, αλλαγή καυσίμου (κυρίως από άνθρακα σε φυσικό αέριο), νέοι πυρηνικοί σταθμοί.

Κτήρια:

Προδιαγραφές και σήμανση για αποδοτικότερο φωτισμό και ηλεκτρικές συσκευές, πολεοδομικοί κανονισμοί για καλύτερη μόνωση και χρήση ηλιακής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή, θέρμανση και δροσισμό.

Βιομηχανία:

Βέλτιστες προδιαγραφές, φορολόγηση και επιβολή ανώτατων ορίων για αποδοτικότερες διεργασίες και εγκαταστάσεις, ανάκτηση θερμότητας, ανακύκλωση υλικών.

Μεταφορές:

Υποχρεωτικές προδιαγραφές για αποδοτικότερους κινητήρες και χρήση βιοκαυσίμων, φορολόγηση οχημάτων και καυσίμου, χρέωση διοδίων, επενδύσεις σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, αλλαγή χρήσεων γης.

Γεωργία-κτηνοτροφία:

Κίνητρα για μικρότερη χρήση λιπασμάτων και διαχείριση εδαφών και υδάτων, βελτιωμένες τεχνικές στην κτηνοτροφία και την καλλιέργεια ρυζιού.

Δάση:

Κίνητρα και επιβολή μέτρων για μείωση της αποψίλωσης, διατήρηση δασών και εκτεταμένες αναδασώσεις, διαχείριση υλοτομίας και παραπροϊόντων της.

Απορρίμματα:

Κίνητρα και ρυθμίσεις για μείωση και ανακύκλωση, ανάκτηση βιοαερίου από χώρους ταφής, επεξεργασία αστικών λυμάτων.

Η έκθεση του IPCC (που βασίζεται στις εργασίες πάνω από 2500 επιστημόνων και που έχει την έγκριση εκπροσώπων 130 κυβερνήσεων) σίγουρα δεν είναι ριζοσπαστική. Οι μειώσεις εκπομπών που προτείνει ενδεχομένως να μην είναι αρκετές να αποτρέψουν καταστροφικές κλιματικές αλλαγές, ανοίγει την πόρτα για την επανεμφάνιση της πυρηνικής ενέργειας ενώ απουσιάζει κάθε κριτική στο κυρίαρχο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης και στις αξίες του.

Αυτό όμως που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι έχουμε πλέον την πιο επίσημη δυνατή ομοφωνία πως προκειμένου να αποφύγει η ανθρωπότητα τις καταστροφικές συνέπειες από την αλλαγή του κλίματος, πρέπει άμεσα να γίνουν ριζικές αλλαγές στις οικονομικές δραστηριότητες και επιλογές κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και πολιτών, αλλαγές για τις οποίες επί δεκαετίες αγωνίζεται το οικολογικό και πράσινο κίνημα.

Διαθέτουμε πλέον και την γνώση του κινδύνου και τις απαραίτητες λύσεις. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική βούληση από τα κόμματα και τις κυβερνήσεις.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 72, 6/07