Ενότητα :Ανακύκλωση - διαχείριση απορριμμάτων

Τίτλος : Ομάδα Πρωτοβουλίας Πολιτών της Μεσσηνίας: Εναλλακτική διαχείριση απορριμμάτων

Διαβάστηκε: 1178 φορές!

Πλήρες Κείμενο :   


Αρχή κειμένου

 

ÅíáëëáêôéêÞ Äéá÷åßñéóç ÁðïññéììÜôùí

 

 *   Χ. Υ. Τ. Υ.,   ΟΧΙ   Χ. Υ. Τ. Α.

       ( Χ.Υ.Τ.Υ. = Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων,

                           μετά την ανακύκλωση-διαλογή στην πηγή )

 

 

 *Διαλογή στην πηγή. Τώρα!

 

 

 

      Διαλογή στην πηγή σημαίνει:

  διαλογή των απορριμμάτων στο χώρο

  παραγωγής τους κατά κατηγορία.

 

       Βασικές Κατηγορίες απορριμμάτων:

 

   1. Καθαρά ανακυκλώσιμα (Χαρτί, Γυαλί, Πλαστικά,

    αλουμίνιο- μέταλλα)

   2. Οργανικό κλάσμα, κομποστοποιήσιμο (Φλούδες,

       χόρτα, κόκκαλα και γενικά ό,τι προέρχεται από την

       κουζίνα).

   3. Ό,τι δεν υπάγεται στις δυο πιο πάνω κατηγορίες

      και είναι άχρηστο. Αυτό πάει στον Χ.Υ.Τ.Υ.

                                               

 

 

 

 

 

 

Ομάδα Πρωτοβουλίας Πολιτών της Μεσσηνίας

 

·          για την Ολοκληρωμένη και Ορθολογική Διαχείριση των Απορριμμάτων που παράγονται στο Νομό μας

·          για την πιστή εφαρμογή του ισχύοντος Νομοθετικού Πλαισίου (Εθνικό Δίκαιο και Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης)

·          για την έναρξη Κοινωνικού Διαλόγου με προτάσεις

·          για τη δημιουργία των προϋποθέσεων παρέμβασης των φορέων και των πολιτών στις διαδικασίες που σχετίζονται με την διαχείριση των απορριμμάτων

·          για την προώθηση της γνώσης και της πληροφόρησης για το συγκεκριμένο θέμα, ώστε η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ των πολιτών να εδράζεται σε στέρεες βάσεις.

 

 

 

 

 

 

 

 

Καλαμάτα Μεσσηνίας

17 Οκτωβρίου 2005

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Πολίτες και Δημότες όλων των Δήμων και Κοινοτήτων του Νομού Μεσσηνίας,

 

Επειδή μας ενοχλεί,

 

1. Η συνεχιζόμενη αδιαφορία / ο αυτοσχεδιασμός / η αναποτελεσματικότητα όλων των εμπλεκομένων αρμόδιων φορέων του Νομού, για τη ρύπανση και μόλυνση του περιβάλλοντος από την ανεξέλεγκτη διαχείριση των απορριμμάτων μας,

2. Ο ανύπαρκτος σχεδιασμός των Δημοτικών και Κοινοτικών Αρχών για την ανακύκλωση - πλην του Δήμου Καλαμάτας που κάνει τα πρώτα δειλά βήματα του,

3. Η αντιεπιστημονική χωροθέτηση από την Πολιτεία Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ)  και όχι Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) ,

 

καταθέτουμε στην κοινωνία των πολιτών του Νομού μας και στους υπεύθυνους φορείς του νομού ( ΟΤΑ, Ν. Α. Μεσσηνίας, Τ.Ε.Δ.Κ ), στους κοινωνικούς φορείς ( Τ.Ε.Ε, Δικηγορικούς Συλλόγους του Νομού, Ιατρικό Σύλλογο Μεσσηνίας, Συλλόγους Δασκάλων και Καθηγητών, Κ.Π.Ε Καλαμάτας, και άλλους φορείς), αλλά και στους τοπικούς εκπροσώπους των Κομμάτων, την εναλλακτική πρότασή μας σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο εμπλουτισμένο με προτάσεις μας, για την διαχείριση των απορριμμάτων πού δημιουργεί ο σύγχρονος τρόπος διαβίωσής μας στις πόλεις, τις κωμοπόλεις και τους οικισμούς.

 

Και Προτείνουμε τον

 

ΑΝΟΙΚΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

 

ΩΣΤΕ ΝΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΓΙΑ:    

1. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

2. ΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

3. ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ

 

για ένα υγιεινό περιβάλλον για όλους μας, την προστασία της φύσης και την αειφόρο ανάπτυξη του Νομού μας.

 

 

Διευκρινίζουμε ευθύς εξ αρχής ότι η Πρότασή μας :

 

Ø       Δεν ανατρέπει τον υπάρχοντα σχεδιασμό σε επίπεδο Νομού, από την άποψη χωροθέτησης και επιλογής συγκεκριμένης τοποθεσίας για τη δημιουργία χώρου υγειονομικής ταφής.

 

Ø       Δεν προκαλεί καμία καθυστέρηση στον υπάρχοντα σχεδιασμό σε επίπεδο Περιφέρειας και Νομού, ως προς την τήρηση των καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων σχεδιασμού, κατασκευής και έναρξης λειτουργίας των απαιτούμενων δράσεων και έργων έως το 2008.

 

Ø       Ζητά όμως τον άμεσο και ουσιαστικό αναπροσανατολισμό του σχεδιασμού ως προς τους στόχους. Επιγραμματικά : Διαλογή στην Πηγή – ΧΥΤΥ , Όχι ΧΥΤΑ. 

 

Ø       Προσδιορίζει συνολικά το πλαίσιο διαμόρφωσης και εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων του νομού από τώρα. Δεν μεταθέτει για μετά το 2010 δράσεις και έργα που μπορούν να υλοποιηθούν από Σήμερα, διότι: α) Αποτελούν εδώ και αρκετά πλέον χρόνια ελάχιστη περιβαλλοντική επιταγή, β) Οι χρηματοδοτικοί πόροι για την υλοποίησή τους είναι σήμερα διαθέσιμοι, πράγμα που είναι αβέβαιο έως απίθανο εάν θα συμβαίνει το 2010 και μετά, γ) Ενεργοποιούν τους πολίτες και επιτυγχάνουν την εκ των ουκ άνευ για την επίλυση του οξύτατου προβλήματος των απορριμμάτων κοινωνική συναίνεση, δ) Είναι ρεαλιστικά υλοποιήσιμα από την άποψη του καθορισμένου χρονικού προγραμματισμού.

 

 

 

 

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

1. Το νομικό πλαίσιο

 

2. Η υπάρχουσα κατάσταση: Πολλαπλά ζημιογόνα και επικίνδυνη

 

3. ΧΥΤΑ : Η χειρότερη λύση μετά τις ανεξέλεγκτες χωματερές

 

4. Επιτακτική η ανάγκη για άμεση εφαρμογή οικολογικά συμβατών πολιτικών

    διαχείρισης των απορριμμάτων

 

5. Η ευθύνη των Ο.Τ.Α: Η διαμόρφωση στην πράξη μιάς οικολογικά συμβατής και

    κοινωνικά οργανωμένης και αποδεκτής αντιμετώπισης του προβλήματος διαχείρισης

    των απορριμμάτων. Είναι εφικτή από ΣΗΜΕΡΑ!

 

Α. Σχέδια εναλλακτικής διαχείρισης των αστικών αποβλήτων

 

Β. Συνεργασίες μεταξύ ΟΤΑ και ΟΤΑ – Συστημάτων ατομικής ή συλλογικής εναλλακτικής

    διαχείρισης, π.χ ΕΕΑΑ Α.Ε (εταιρεία συγκεκριμένων παραγωγών και εισαγωγέων

    συσκευασιών).

 

Γ. Χρηματοδότηση της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων (σε επίπεδο ΟΤΑ)

 

Δ. Χρονοδιαγράμματα υλοποίησης στόχων

 

Ε. Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση των δημοτών / Κοινωνική συναίνεση και συμμετοχή

    στην υλοποίηση των σχεδίων εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων

 

ΣΤ. Σε επίπεδο Νομού : Δημιουργία ΧΥΤΥ ή ΧΕΔΥ για την ασφαλή διάθεση των

      ελάχιστων πλέον σε ποσότητα και οικολογικά ακίνδυνων Υπολειμμάτων των ΟΤΑ

      του Νομού

 

6.  Πρόταση προς τους Δήμους Μεσσηνίας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

1.      Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, Π.Δ 410/1995 «Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας»ΦΕΚ 231/1995 Τεύχος Α.΄, η πρώτη, κύρια και σπουδαιότερη αρμοδιότητα των Πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α (Δήμοι, Κοινότητες) είναι η διαχείριση των αστικών και οικιακών απορριμμάτων που παράγονται από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις εντός της χωρικής αρμοδιότητας τους.

2.      Την αρμοδιότητα αυτή από παλιότερα μέχρι σήμερα, οι Δημοτικές αρχές την ασκούσαν κατά το δοκούν και ανεξέλεγκτα, παραβιάζοντας κάθε κανόνα υγιεινής των κατοίκων των περιοχών τους, όσο και της προστασίας του περιβάλλοντος. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της αντιμετώπισης του προβλήματος, ήταν και είναι ο αυτοσχεδιασμός και το «ΝΑ ΞΕΦΟΡΤΩΘΟΥΜΕ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ»,  θεωρώντας ότι μπορούσαν και μπορούν ακόμα να αυτοσχεδιάζουν και να «ξεφορτώνονται» τα «σκουπίδια» οπουδήποτε, στις ρεματιές, στις όχθες των ρυακιών και ποταμών, στις ακτές των θαλασσών, σε βουνοπλαγιές και στα βουνά, σε απόκρημνες παραλίες και σε παραλίες λουομένων ακόμη και σε όμορο ή μη όμορο ΟΤΑ ή Νομό και οπουδήποτε μπορούσε κανείς να φανταστεί αρκεί να τα «ξεφορτώνονται». Σήμερα, σύμφωνα με πρόσφατη επίσημη καταγραφή Επιτροπής του ΥΠΕΧΩΔΕ  διαπιστώθηκε πως υπάρχουν 2626 [!!] ενεργοί και ανενεργοί Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) σε ολόκληρη τη χώρα.

3.      Το αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής  των Δημοτικών Αρχών ήταν η δημιουργία στη συνείδηση των πολιτών μιας απαράδεκτης «κουλτούρας» που σαν αρχή της είχε, και δυστυχώς εξακολουθεί να έχει ακόμη και σήμερα την θέση,: «Τα σκουπίδια μου έξω από το σπίτι μου, έξω από την αυλή μου και όπου θέλουν ας τα πάνε!!».

4.      Παρ’ ότι

1)      η αρμοδιότητα αυτή υπακούει πλέον σε συγκεκριμένους κανόνες και τεχνικές προδιαγραφές που έχουν περιβληθεί τον τύπο συγκεκριμένων νομικών κανόνων και κειμένων.

2)      Οι εν λόγω κανόνες είναι υποχρεωτικοί όπως όλοι οι Νόμοι της πολιτείας και ισχύουν υποχρεωτικά, και κατά κύριο λόγο έχουν θεσπιστεί ύστερα από επιστημονικές μελέτες από τα Όργανα της Ε.Ε και έχουν μεταφερθεί στο εσωτερικό μας Δίκαιο.

Δυστυχώς αυτή η απαράδεκτη κατάσταση εξακολουθεί να  ισχύει ακόμη και                            σήμερα εν έτη 2005 οδεύοντας προς το 2006. Ακόμη και σήμερα οι διοικούντες τους ΟΤΑ αυτοσχεδιάζουν και τα Αρμόδια Υπουργεία δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να                                      τους χαϊδεύουν και να μην τους υποχρεώνουν να πράξουν το πρώτιστο καθήκον τους.

5.      Σύμφωνα με τη δικαιϊκή αρχή «Κανένας δεν είναι υπεράνω των Νόμων», ακόμη και οι Ο.Τ.Α για το συγκεκριμένο θέμα που αφορά στη διαχείριση των απορριμμάτων που παράγονται στην περιφέρεια τους και στους χώρους αρμοδιότητάς τους.

6.      Έτσι οι ΟΤΑ είναι υποχρεωμένοι σήμερα να διαχειρίζονται τα απορρίμματα αρμοδιότητάς τους υπακούοντας στους Νόμους και να κατευθύνουν τους πολίτες – δημότες τους στην τήρηση αυτών των Κανόνων και στη δημιουργία μιάς άλλης «κουλτούρας» που σε μεγάλο βαθμό έχουν ήδη αναπτύξει οι ευρωπαίοι - συμπολίτες μας στην Ευρώπη των 25.

 

 

 1. ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

 

Αν και καθυστερημένα, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα διαθέτει πλέον ένα σύγχρονο και επαρκές νομοθετικό πλαίσιο (Εσωτερικό και Ευρωπαϊκό) για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.

Παραθέτουμε το ισχύον νομικό πλαίσιο για να καταδειχθεί η υποχρεωτικότητα αλλά και εν συνεχεία η μη συμμόρφωση των τοπικών αρχών με τις ρυθμίσεις που προβλέπονται από τους Νόμους.

 

1.      Νόμος 1650/1986 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» ΦΕΚ 160/1986 Τεύχος Α΄, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα.

2.      Νόμος 2939/2001 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων – Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων Προϊόντων (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π) και άλλες διατάξεις». ΦΕΚ 179/6-8-2001 Τεύχος Α΄. Εναρμόνιση με την Οδηγία 94/62/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Δεκεμβρίου 1994 «Για τις συσκευασίες και τα απόβλητα της συσκευασίας».

3.      Η.Π 29407/3508/2002 Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α) «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων ΦΕΚ 1572/16-12-2002 Τεύχος Β.΄

4.      Οδηγία 75/442/ΕΟΚ «Περί Στερεών αποβλήτων» Ειδ. Εκδ. Ν 194/39/75.

5.      Οδηγία 91/156/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991 για την τροποποίηση της Οδηγίας 75/442/ΕΟΚ κ.λπ

6.      Οδηγία 94/62/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Δεκεμβρίου 1994 «Για τις συσκευασίες και τα απόβλητα της συσκευασίας».

7.      Αποφάσεις 2001/118/ΕΚ της Επιτροπής Ε.Κ της 16ης Ιανουαρίου 2001 και  2001/573/Ε.Κ της Επιτροπής Ε.Κ  «Για την τροποποίηση της απόφασης  2000/532/Ε.Κ  όσον αφορά τον κατάλογο αποβλήτων».

8.      Οδηγία 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

9.      Απόφαση 2000/738/ΕΚ της 17ης Νοεμβρίου 2000 των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

10.  Η.Π 509/2727/22-12-2003 «Μέτρα και όροι για τη διαχείριση Στερεών Αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης» ΦΕΚ 1909 Τεύχος Β.΄

11.  Μέχρι να εκδοθεί η ΚΥΑ του άρθρου 5 παρ. 1 εδ. Γ της Η.Π 509/2727/22-12-2003 ΦΕΚ 1909 Τεύχος Β.΄ ισχύει η Κ.Υ.Α 114218/1997 «Κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων» ΦΕΚ 1016/17-11-1997 Τεύχος Β΄.

 

 

2. Η υπάρχουσα κατάσταση : Πολλαπλά ζημιογόνα και επικίνδυνη

 

Το ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της χώρας, με σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές, αναπτυξιακές και κοινωνικές συνέπειες.

Οι ΟΤΑ (σε συνάρτηση με την πολιτική που ακολούθησαν οι Νομαρχιακές Διοικήσεις, η κεντρική Διοίκηση και οι Κυβερνήσεις επί 20 – 30 χρόνια ) φέρουν σοβαρότατες ευθύνες για τη δημιουργία πληθώρας οξύτατων προβλημάτων στο φυσικό περιβάλλον, στα οικοσυστήματα, στην υγεία μας αλλά και στα οικονομικά μας, με την άναρχη, ανεξέλεγκτη και παράνομη απόρριψη σκουπιδιών – επί σειρά ετών μέχρι και σήμερα – οπουδήποτε. Πρόκειται για παράνομες πρακτικές τις οποίες ακολουθούν μέχρι σήμερα, δυστυχώς, απαρέγκλιτα όλες οι Δημοτικές Αρχές του Νομού με την ανοχή των εκάστοτε αντιπολιτεύσεων αλλά και της ίδιας της Διοίκησης και των Κυβερνήσεων.

 

 

 

3. ΧΥΤΑ : Η χειρότερη λύση μετά τις ανεξέλεγκτες χωματερές

 

ΧΥΤΑ = Χ.Υ.Τ.Α. = Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων

 

 

Ο όρος ΧΥΤΑ εξακολουθεί να χρησιμοποιείται κατά κόρον από την ελληνική Διοίκηση όλων των βαθμίδων της για να εκφράσει – ακόμη και σήμερα, εν έτη 2005 – τον πυρήνα της εφαρμοστέας πολιτικής διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων της χώρας.

Η ταφή των απορριμμάτων στο σύνολό τους – ακόμη και με τις πλέον σύγχρονες προσφερόμενες τεχνολογικές λύσεις – αδυνατεί να εγγυηθεί υγειονομική ασφάλεια για τον άνθρωπο και προστασία στο φυσικό περιβάλλον.

Με βάση τις επιπτώσεις και τις εμπειρίες που έχουν συσσωρευτεί στο μεταξύ από τις πρακτικές διαχείρισης αστικών απορριμμάτων στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες – ο όρος αυτός, όπως και η έννοιά του καθώς και το περιεχόμενό του, θα όφειλαν να έχουν παραχωρήσει προ καιρού ανεπιστρεπτί τις θέσεις τους σε άλλους όρους, έννοιες και πολιτικές διαχείρισης των απορριμμάτων.

Η πράξη απέδειξε ότι οι τεχνολογίες των ΧΥΤΑ δεν προστατεύουν επαρκώς το φυσικό περιβάλλον και ως εκ τούτου οι ΧΥΤΑ θεωρούνται από τις περιβαλλοντικές επιστήμες τεχνολογικά ξεπερασμένοι.

 

Αξιοσημείωτο τέλος είναι το γεγονός ότι οι ΧΥΤΑ τυγχάνουν, αν όχι καθολικής, οπωσδήποτε ευρείας απόρριψης από τις τοπικές κοινωνίες, κάθε φορά που ανακοινώνεται πρόθεση ή απόφαση της Διοίκησης για χωροθέτηση ΧΥΤΑ εντός των  διοικητικών ορίων ενός ΟΤΑ ή μιάς ευρύτερης περιοχής. Γιατί άραγε ; Οφείλεται αυτό μόνο στην έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών από τους αιρετούς εκπροσώπους του, από τους αρμόδιους υπαλλήλους ή και από τους ειδικούς επί του θέματος επιστήμονες ; Μία εικοσαετία και πλέον δεν υπήρξε αρκετή, ώστε να ενημερώσουν οι αρμόδιοι τον κόσμο για το φλέγον πρόβλημα των σκουπιδιών ; Ή μήπως, η εναντίωση των τοπικών κοινωνιών εμπεριέχει και ένα στοιχείο υγιούς αντίδρασης απέναντι σε πράξεις της Διοίκησης, οι οποίες είναι εντελώς λανθασμένες από τη σύλληψή τους ; 

 

4. Επιτακτική η ανάγκη για άμεση εφαρμογή οικολογικά συμβατών πολιτικών      διαχείρισης των απορριμμάτων

Η ανάγκη για εφαρμογή άμεσων, ουσιαστικών και ολοκληρωμένων πολιτικών διαχείρισης των απορριμμάτων έχει γίνει ασφυκτικά επιτακτική από την άποψη διαθέσιμων χρονικών περιθωρίων.

Εκ των πραγμάτων, αλλά και για την εφαρμογή της νομοθεσίας καθώς επίσης και για την αποφυγή καταδικαστικών αποφάσεων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καταβολής περαιτέρω χρηματικών προστίμων, είμαστε υποχρεωμένοι να συνειδητοποιήσουμε και να ακολουθήσουμε με συνέπεια ορισμένες αρχές, όπως :

·          Τα απορρίμματα δεν είναι για πέταμα. Αποτελούνται, σε μεγάλο ποσοστό, από χρήσιμα υλικά.

·          Οι ζημιές στο περιβάλλον πρέπει να προλαμβάνονται και όπου πραγματοποιούνται να επανορθώνονται.

·          Τόσο – και κυρίως – ο παραγωγός (βιομηχανία, βιοτεχνία) όσο και ο ενδιάμεσος ή τελικός χρήστης (δημότης, επιχείρηση, τελικός καταναλωτής) υλικών προϊόντων ευθύνονται για τη δημιουργία ή την αποφυγή δημιουργίας απορριμμάτων από τα εν λόγω προϊόντα.

·          Οι πρακτικές διαχείρισης οφείλουν να ιεραρχούνται κατά προτεραιότητα :

           *    ΠΡΟΛΗΨΗ                                                                        ΒΕΛΤΙΣΤΟ

           *    ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

           *    ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

           *    ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ - ΑΝΑΚΤΗΣΗ

           *    ΔΙΑΘΕΣΗ  σε χώρους ταφής      που είναι το                    ΧΕΙΡΙΣΤΟ 

 

 

5. Η ευθύνη των ΟΤΑ : Η διαμόρφωση στην πράξη μιάς οικολογικά συμβατής, και κοινωνικά οργανωμένης και αποδεκτής αντιμετώπισης του προβλήματος διαχείρισης των απορριμμάτων,  είναι εφικτή ΑΠΟ  ΣΗΜΕΡΑ !

 

Α. Σχέδια εναλλακτικής διαχείρισης των αστικών αποβλήτων

 

Οι ΟΤΑ είναι πλέον υποχρεωμένοι από τη νομοθεσία να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν σχέδια εναλλακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων. Σε αυτά – σύμφωνα με τις προαναφερόμενες αρχές ( βλ. προηγούμενο εδάφιο 4. ) – θα εφαρμόζεται μία ιεράρχηση προτεραιοτήτων στη διαχείριση των απορριμμάτων, όπου

προηγούνται :

·          Μείωση (περιορισμός των υπερβολικών συσκευασιών και των προϊόντων μιάς χρήσης ), Επαναχρησιμοποίηση,

·          Διαλογή στην πηγή ( δηλ. στο κάθε νοικοκυριό, στην κάθε επιχείρηση, στο κάθε γραφείο, στην κάθε Υπηρεσία κ.λπ. ),

·          Χωριστή συλλογή και Ανακύκλωση,

·          Λιπασματοποίηση / Κομποστοποίηση των οργανικών ( αφού έχουν συλλεχθεί χωριστά από τα άλλα σκουπίδια ), και

έπονται :

·          Ενδεχόμενη Ενεργειακή αξιοποίηση,

·          Τελική Διάθεση (ταφή ή άλλη ασφαλής μέθοδος) μόνον των – ελάχιστων πλέον σε ποσότητα και οικολογικά ακίνδυνων – Υπολειμμάτων σε Χ.Υ.Τ.Υ. (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων).

 

Α. Νομικό πλαίσιο:

 

 

1.  Αστικά και μη αστικά απόβλητα γενικά.

 

Κ.Υ.Α Αριθ. Η.Π 50910/2727/ ΦΕΚ 1909 της 22 Δεκεμβρίου 2003 Τεύχος Β΄.

 

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 1 εδαφ. α της πιο πάνω Κ.Υ.Α, «Η συγκέντρωση και τοποθέτηση σε κάδους των στερεών αποβλήτων γίνεται με ευθύνη του κυρίου, νομέα ή κατόχου του χώρου από τον οποίον προέρχονται τα απόβλητα, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες υγειονομικές διατάξεις, τις σχετικές διατάξεις του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού και τους σχετικούς Κανονισμούς Καθαριότητας των Οργανισμών Τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) πρώτου βαθμού. Η οργάνωση των μέσων (κάδων) συγκέντρωσης και τοποθέτησης των αστικών αποβλήτων γίνεται από τον οικείο ΟΤΑ πρώτου βαθμού.

Αντιστοίχως, η οργάνωση των μέσων (κάδων) συγκέντρωσης / τοποθέτησης των μη αστικών αποβλήτων γίνεται με ευθύνη του κυρίου, νομέα ή κατόχου του χώρου.»

 

2. Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων.

 

Νόμος αριθ. 2939/2001  ΦΕΚ 179 της 6 Αυγούστου 2001 Τεύχος Α΄.

Α. Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 εδάφια α και β του πιο πάνω Νόμου:

1. Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται:

«α. Σε όλες τις συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά και στα απόβλητα των συσκευασιών που προέρχονται από τις βιομηχανίες, το εμπόριο, τα γραφεία, τα καταστήματα, τις υπηρεσίες, τα νοικοκυριά ή από οποιαδήποτε άλλη πηγή, ανεξάρτητα από τα υλικά από τα οποία αποτελούνται.

 β. Στα άλλα προϊόντα όπως ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 2 (παρ. 4).

 

 

Β. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 1 «Η διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας είναι υποχρεωτική για τους Ο.Τ.Α και οργανώνεται:

α) από τους υπόχρεους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων (Δήμους ή Κοινότητες ή Σύνδεσμοι Δήμων ή Κοινοτήτων….

β) από τους διαχειριστές συσκευασιών (συστήματα ατομικής ή συλλογικής εναλλακτικής διαχείρισης) σε συνεργασία με τους πάρα πάνω υπόχρεους φορείς (Ο.Τ.Α. – Δήμοι ή Κοινότητες).

 

 

Υποκείμενα των υποχρεωτικών ρυθμίσεων:

 

Από το συνδυασμό των πιό πάνω διατάξεων προκύπτει:

 

1. Η ευθύνη των κυρίων, νομέων ή κατόχων των χώρων, από τους οποίους προέρχονται όλα τα στερεά απόβλητα (νοικοκυριά, καταστήματα, γραφεία, επιχειρήσεις, υπηρεσίες, βιομηχανίες, βιοτεχνίες, ή οποιαδήποτε άλλη πηγή), για τη συλλογή των αποβλήτων σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

2. Η ευθύνη α) των διαχειριστών των συσκευασιών και άλλων προϊόντων (επιχειρήσεις, βιομηχανία, βιοτεχνία, εισαγωγείς)  β) του καταναλωτή ή του τελικού χρήστη, κατά το - υποχρεωτικό - τελικό στάδιο διαλογής των αποβλήτων στην πηγή.

3. Η υποχρεωτική διαχείριση, σύμφωνα με τις διατάξεις των Νόμων, Αποφάσεων κατά το Εσωτερικό Δίκαιο και των Οδηγιών και αποφάσεων των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε αποκλειστικά από τους Ο.Τ.Α – για τα στερεά απόβλητα γενικώς – ή σε  συνεργασία με τους διαχειριστές των συσκευασιών ή άλλων προϊόντων.

 

 

Αλλαγή του όρου ΧΥΤΑ για τυπικούς αλλά και ουσιαστικούς λόγους

 

 

Παράλληλα με τον αναπροσανατολισμό όσον αφορά στις πολιτικές διαχείρισης των αποβλήτων (Στερεών γενικώς και συσκευασιών και άλλων προϊόντων ειδικώς), δημιουργούνται και νέα εννοιολογικά εργαλεία όσον αφορά στην ονομασία των χώρων που θα υποδέχονται μέρος των στερεών αποβλήτων – εκείνα τα οποία σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να ανακυκλωθούν ή να βιοαποδομηθούν για την παραγωγή κομπόστ.

Ο όρος ΧΥΤΑ ( Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων ) και η πολιτική που προωθείται μέσω αυτού σήμερα πρέπει να εκλείψει και στη θέση του να προβάλλει και να καθιερωθεί ένας νέος όρος και μία νέα πολιτική: Χ.Υ.Τ.Υ. ( Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων ), ή ο όρος : Χ.Ε.Δ.Υ ( Χώρος Εδαφικής Διάθεσης Υπολειμμάτων ).

Οι νέοι αυτοί όροι έρχονται να προστεθούν στους όρους που αφορούν στις γενικές αρχές της διαχείρισης των απορριμμάτων γενικώς, οι οποίοι και αποτελούν τον πυρήνα της νέας πολιτικής διαχείρισης των στερεών απορριμμάτων :

Πρόληψη,

Μείωση,

Επαναχρησιμοποίηση,

Διαλογή στην πηγή,

Ανακύκλωση,

Λιπασματοποίηση / Κομποστοποίηση,

Διάθεση των υπολειμμάτων.

 

 

Β. Συνεργασίες μεταξύ ΟΤΑ και ΟΤΑ – Συστημάτων ατομικής η συλλογικής εναλλακτικής διαχείρισης, π.χ. ΕΕΑΑ ΑΕ (εταιρεία συγκεκριμένων παραγωγών και εισαγωγέων συσκευασιών )

 

Σύμφωνα με το νόμο 2939/2001, η εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και των άλλων υλικών είναι υποχρεωτική για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους παραγωγούς και εισαγωγείς των συσκευασιών.

Η συνεργασία μεταξύ των Ο.Τ. Αυτοδιοίκησης και ιδιωτών – σε περίπτωση που υπάρχει υποκειμενική ή/και αντικειμενική αδυναμία των πρώτων, είναι αναγκαία συνθήκη για την εύρυθμη λειτουργία της εναλλακτικής διαχείρισης των συσκευασιών και των άλλων προϊόντων. Χωροθέτηση εγκαταστάσεων, κόστος εξοπλισμού και λειτουργίας, συλλογή και αποκομιδή των συσκευασιών και άλλων προϊόντων αποτελούν πεδία συνεργασίας. 

Με την έναρξη ισχύος του ως άνω νόμου, την ευθύνη και το κόστος των δραστηριοτήτων των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης των υλικών συσκευασίας και των άλλων προϊόντων, φέρουν τα συλλογικά ή ατομικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, με την υποχρεωτική συμμετοχή των ιδιωτών – παραγωγών και συσκευαστών.

Ο Νόμος 2939/2001 υποχρεώνει τις επιχειρήσεις, που παράγουν ή εισάγουν συσκευασμένα προϊόντα και τα διαθέτουν στην εγχώρια αγορά, να μεριμνήσουν για τη συλλογή και τη διάθεση για ανακύκλωση των συσκευασιών των προϊόντων τους.

Ένα μέρος των υπόχρεων διαχειριστών συσκευασιών έχουν ιδρύσει έναν συλλογικό φορέα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου, την «Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης Α.Ε» ( ΕΕΑΑ  ΑΕ ), για την από κοινού με ΟΤΑ οργάνωση Συστήματος Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης με σκοπό την αξιοποίηση των συσκευασιών που βρίσκονται στα απορρίμματα.

Δηλ. η ΕΕΑΑ δεν είναι ο μοναδικός φορέας υλοποίησης των υπόχρεων  διαχειριστών συσκευασιών αλλά ένας από τους πολλούς που δυνητικά θα μπορούσαν να υπάρχουν. 

 

Μέτοχοι του συγκεκριμένου φορέα συλλογικής διαχείρισης συσκευασιών της ΕΕΑΑ  ΑΕ  είναι: Α. Οι συσκευαστές – διαχειριστές συσκευασιών, προμηθευτές πρώτων υλών καθώς και κατασκευαστές συσκευασιών ( μεταξύ άλλων : ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙĪΑ ΑΕ, ΕΛΑΙΣ ΑΕ, ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΑΕ, ΦΑΓΕ ΑΕ, CHIPITA AE, COCACOLA TΡΙΑ EΨΙΛΟΝ AE, COLGATE PALMOLIVE AE, UNILEVER AE, FRIESLAND AE κ.ά.) με συμμετοχή στο κεφάλαιο κατά 65%.και

Β. Με βάση την απόφαση της υπουργού ΠΕΧΩΔΕ με αρ. 106453/20-02-2003,   η ΚΕΔΚΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων Ελλάδας ) με ποσοστό 35 %.

 

Οι ΟΤΑ , ως αρμόδιοι κατά νόμο φορείς διαχείρισης των απορριμμάτων οφείλουν να οργανώσουν την αξιοποίηση των δημοτικών απορριμμάτων συσκευασίας και να συνεργαστούν είτε με το Σύστημα αυτό ή να ιδρύσουν νέα σχήματα.

Επομένως, μία από τις βασικότερες παραμέτρους για την επιτυχία ενός προγράμματος ανακύκλωσης υλικών συσκευασίας από τα δημοτικά / κοινοτικά απορρίμματα είναι η γόνιμη συνεργασία είτε μεταξύ ΟΤΑ είτε με τη σύμπραξη της ΕΕΑΑ ΑΕ, ή οποιασδήποτε άλλης εταιρείας ή κοινοπραξίας υπάρχει ήδη ή θα ιδρυθεί στο μέλλον.

 

 

Κατά την άποψή μας η υποχρεωτική συμμετοχή της ΚΕΔΚΕ στο εν λόγω σχήμα με απόφαση της τότε Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, δεν είναι μονόδρομος. Είναι αντιδεοντολογική, διότι δυσχεραίνει τη δυνατότητα ίδρυσης άλλων συλλογικών σχημάτων μεταξύ των Ο.Τ.Α ή άλλων ιδιωτικών σχημάτων και τη συνεργασία αυτών με τους Ο.Τ.Α. Δηλαδή έχει δημιουργηθεί ένα άτυπο Μονοπώλιο.

 

 

Γ. Χρηματοδότηση της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων (σε επίπεδο ΟΤΑ)

 

Οι ΟΤΑ χρηματοδοτούν τις ( στην πλειοψηφία τους πολλαπλά επιζήμιες και παράνομες ) συνήθεις δραστηριότητες διάθεσης απορριμμάτων τους με τα ανταποδοτικά τέλη των δημοτών.

Το – πιθανά επιπλέον – κόστος της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων θα καλύπτεται :

·          Από την ΕΕΑΑ ΑΕ. Η εταιρεία αυτή έχει την υποχρέωση – διότι εισπράττει το τέλος που καταβάλλουν οι υπόχρεοι μέλη της διαχειριστές από το νόμο – να στηρίξει και οικονομικά τις προσπάθειες όποιων ΟΤΑ θέλουν να συμμετάσχουν στην εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων συσκευασίας.

·          Από έσοδα που πρέπει να επιδιώξουν να έχουν οι ΟΤΑ από τη συλλογή και πώληση των χρήσιμων προς ανακύκλωση απορριμμάτων / υλικών.

·          Στη δυσμενέστερη οικονομικά περίπτωση, με αύξηση των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας που πληρώνουν οι δημότες.

 

Όμως, το κόστος της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων σε επίπεδο ΟΤΑ θα είναι σίγουρα μικρότερο, από εκείνο της συμβατικής διαχείρισης. Αυτό θα το δείξει η συγκεκριμένη συγκριτική ανάλυση – διερεύνηση κόστους, την οποία οφείλει να διεξάγει ο κάθε ΟΤΑ για τη δική του περίπτωση.

 

Δ. Χρονοδιαγράμματα υλοποίησης στόχων

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι για πρώτη φορά η νομοθεσία θέτει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους τόσο για τα στερεά απορρίμματα όσο και τις συσκευασίες και άλλα προϊόντα, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν σε συγκεκριμένα και μάλιστα ορατά χρονικά διαστήματα.

 

 

Έτσι, μεταξύ των άλλων στόχων, καθορίζεται:

Α. α. Η αξιοποίηση των αποβλήτων συσκευασίας με ανακύκλωση ή παραγωγή ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 50 % κατά βάρος με ανώτατο όριο 65% μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2005, β. πρέπει να ανακυκλώνεται από το σύνολο των υλικών συσκευασίας τουλάχιστον το 25% κατά βάρος με ανώτατο όριο το 45%. Στο ποσοστό αυτό πρέπει να ανακυκλώνεται τουλάχιστον το 15% κάθε υλικού συσκευασίας. (Άρθρο 10 Α 1α & β του Νόμου 2939/2001).

 

Β. Η κομποστοποίηση των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων (οργανικών υπολειμμάτων) α΄. μέχρι 16 Ιουλίου 2010 σε ποσοστό 25 % κατά βάρος, με ημερομηνία υπολογισμού των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το έτος 1995, β΄.  μέχρι 16 Ιουλίου 2013 σε ποσοστό 50% κατά βάρος, με ημερομηνία υπολογισμού των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το έτος 1995 και γ.΄ μέχρι 16 Ιουλίου 2020  σε ποσοστό 65%  κατά βάρος, με ημερομηνία υπολογισμού των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το έτος 1995.

 

 

Ε. Ενημέρωση – ευαισθητοποίηση των δημοτών 

    Κοινωνική συναίνεση και συμμετοχή στην υλοποίηση των σχεδίων εναλλακτικής

    διαχείρισης απορριμμάτων

Η ενεργός συμμετοχή των διαφόρων κοινωνικών φορέων και των πολιτών σε όλες τις φάσεις σχεδιασμού, λήψης αποφάσεων και υλοποίησης έργων διαχείρισης αποβλήτων είναι μία από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την επιτυχία των πολιτικών και των προγραμμάτων διαχείρισης των στερεών αποβλήτων καθώς και της εναλλακτικής διαχείρισης των συσκευασιών και των άλλων προϊόντων.
Για το λόγο αυτό, οι ΟΤΑ σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ είναι υποχρεωμένοι από το νόμο  να αναπτύξουν άμεσα μακράς διάρκειας δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των δημοτών και των διαφόρων κοινωνικών φορέων της περιοχής τους καθώς και εργαλεία διαβούλευσης / συμμετοχής τους.
Πολλές φορές κάτι τέτοιο γίνεται στο τελευταίο στάδιο και μόνον όταν έχουν ληφθεί πλέον οι αποφάσεις. Μία άμεση συνέπεια είναι συχνά η δυσκολία αποδοχής των αποφάσεων από τις τοπικές κοινωνίες λόγω άγνοιας, δυσπιστίας ή / και κακού σχεδιασμού έργων. 

 

Ο νόμος 2939/2001 και τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα προβλέπουν την υποχρέωση οργάνωσης προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης από τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης που θα αναπτυχθούν με βάση την «ευθύνη του παραγωγού» και του «καταναλωτή ή τελικού χρήστη». Άρθρο 5 του Ν 2939/2001.

 

Οι δράσεις πληροφόρησης – ευαισθητοποίησης του κοινού κρίνονται ως άκρως αναγκαίες και απαραίτητες για την αποτελεσματική προώθηση και εμπέδωση των σχεδίων στην πράξη διαχείρισης απορριμμάτων σε εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό αλλά και σε τοπικό επίπεδο, και στοχεύουν :

·          Στην ενημέρωση των πολιτών για το προτεινόμενο διαχειριστικό σχέδιο και τα συγκριτικά πλεονεκτήματά του (οικονομικά και περιβαλλοντικά),

·          Στην αποδοχή του ευρύτερου κοινού (κατοίκων και φορέων) για τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης αποβλήτων,

·          Στην προώθηση της αλλαγής συμπεριφοράς και νοοτροπίας όλων των εμπλεκομένων (πολιτών, αιρετών εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρμοδίων Υπηρεσιών, εκπροσώπων φορέων κ.λπ.) ως προς τις πρακτικές διάθεσης απορριμμάτων,

·          Στην ενεργό συμμετοχή κοινού και φορέων σε όλα τα στάδια  σχεδιασμού, λήψης αποφάσεων, υλοποίησης καθώς και σωστής λειτουργίας, εφαρμογής των συναφών έργων και μέτρων αντιστοίχως,

·          Στην καλλιέργεια της αντίληψης ότι η περιβαλλοντικά ασφαλής διαχείριση των αποβλήτων είναι υπόθεση όλων των πολιτών και όχι μόνον της Διοίκησης.

 

 

Οι δραστηριότητες ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης μπορεί και πρέπει να είναι πολύμορφες, όπως π.χ. :

 

*  Πληροφόρηση – ενημέρωση των δημοτών

   «πόρτα – πόρτα»

 

 

*  Ανάρτηση ειδικών αφισών και ανακοινώσεων σε δημόσιους

   χώρους και καταστήματα, διανομή ενημερωτικού υλικού

*  Διοργάνωση εκδηλώσεων ( Ημερίδες και συζητήσεις, εκτεταμένα

   προγράμματα ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης στα σχολεία )

*  Έντυπες ή και ηλεκτρονικές εκδόσεις απευθυνόμενες είτε στο

   ευρύ κοινό, είτε στους μαθητές, είτε στους βιοτέχνες της

   περιοχής, είτε στους εκπροσώπους των φορέων κ.λπ.

*  Ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές

*  Εκπαιδευτικές επισκέψεις σε άλλες περιοχές όπου εφαρμόζονται

   ήδη με επιτυχία σχέδια εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων.

 

 

 

ΣΤ. Σε επίπεδο Νομού : Δημιουργία ΧΥΤΥ ή ΧΕΔΥ για την ασφαλή διάθεση των ελάχιστων πλέον σε ποσότητα και οικολογικά ακίνδυνων Υπολειμμάτων των ΟΤΑ του Νομού,

 

 Τα οποία είναι πλέον απαλλαγμένα από χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλα και από το οργανικό κομμάτι των απορριμμάτων.

 

Σύμφωνα με τα παραπάνω, το πρόβλημα της διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί κατά ένα μεγάλο μέρος ήδη στο επίπεδο των ΟΤΑ.

Εδώ διεκπεραιώνονται τα στάδια : Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Διαλογή στην πηγή, Χωριστή συλλογή και Ανακύκλωση, Λιπασματοποίηση / Κομποστοποίηση.

 

Απομένουν τα στάδια : (ενδεχόμενη Ενεργειακή αξιοποίηση και) ασφαλής Διάθεση περιβαλλοντικά ακίνδυνων Υπολειμμάτων.

Ο πλέον πρόσφατος σχεδιασμός της κεντρικής και της περιφερειακής Διοίκησης προβλέπει την κατασκευή ενός ΧΥΤΑ ανά Νομό.

Η ξεπερασμένη ορολογία ΧΥΤΑ, πολύ περισσότερο δε των σχεδίων διαχείρισης απορριμμάτων που έχουν σαν βάση τους ΧΥΤΑ, ανήκουν σε εποχές πέραν της 20ετίας.

Ως εκ τούτου, το ζητούμενο δεν είναι ο σχεδιασμός Χ.Υ.Τ.Α. αλλά ο σχεδιασμός Χ.Υ.Τ.Υ  Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων ) ή Χ.Ε.Δ.Υ (Χώρου Εδαφικής Διάθεσης Υπολειμμάτων ).

Αυτός μάλιστα ο σχεδιασμός, για να μην είναι καρικατούρα και φύλο συκής, θα πρέπει να συνοδεύεται από τις παράλληλες πολιτικές και δράσεις, όπως αυτές αναπτύχθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο 5

Το επίπεδο της διοικητικής ενότητας, για το οποίο θα σχεδιαστεί ο ΧΥΤΥ ή ο ΧΕΔΥ, θα προκύψει από τα αποτελέσματα μιάς συγκριτικής μελέτης για τον προσδιορισμό του οικονομικού και περιβαλλοντικού κόστους - οφέλους για το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία μιάς τέτοιας μονάδας σε επίπεδο Επαρχίας ή Νομού ( Διότι σε επίπεδο Περιφέρειας είναι βέβαιο ότι, η κατασκευή και λειτουργία ΧΥΤΥ ή ΧΕΔΥ θα είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά ζημιογόνα ).

Ο λεκτικός, νοηματικός,  ουσιαστικός και νομικός  αναπροσανατολισμός από τους Χ.Υ.Τ.Α. και τις ανεξέλεγκτες χωματερές (Χ.Α.Δ.Α), στους Χ.Υ.Τ.Υ ή στους Χ.Ε.Δ.Υ θα συνεισφέρει τα μέγιστα στην αλλαγή στάσης των τοπικών κοινωνιών και στην αποδοχή των ΧΥΤΥ ή ΧΕΔΥ. Αρκεί οι πολίτες να ενημερωθούν σωστά, έγκαιρα, με ειλικρίνεια και με επάρκεια από τις εμπλεκόμενες βαθμίδες της Διοίκησης και πρώτα απ΄ όλα με φροντίδα του δικού τους ΟΤΑ : Για το τι πρόκειται να κατασκευαστεί στον τόπο τους, για το πια υλικά πρόκειται να περιέχει ο ΧΥΤΥ ή ο ΧΕΔΥ σε ποιότητα και ποσότητα, καθώς  επίσης για το εάν θα υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής τους, εάν υπάρξουν τότε ποιες θα είναι αυτές, με πιο κόστος και με πιο τρόπο θα αντιμετωπίζονται.

 

ΜΕ ΒΑΣΕΙ ΤΑ ΕΚΤΕΘΕΝΤΑ, ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΑΝΕΡΗ Η ΕΚ ΔΙΑΜΕΤΡΟΥ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΟΔΗΓΟΥΝ:

·          ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ  ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗΣ. ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

·          ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑΝ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΜΕ .

 

 

 

 

 

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΜΕ

 

6. Πρόταση προς τους Δήμους Μεσσηνίας

 

Με βάση τα παραπάνω, οι Δήμοι του Νομού Μεσσηνίας  πρέπει και μπορούν και είναι υποχρεωμένοι από το Νόμο άμεσα να αναλάβουν τις εξής πρωτοβουλίες και δράσεις :

 

6.1. ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ

 

ΣΤΟΠ! στην ανεξέλεγκτη, στις περισσότερες των περιπτώσεων παράνομη, διάθεση απορριμμάτων, ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ !

Εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου αποκατάστασης όλων των ( παράνομων ) χωματερών (ΧΑΔΑ) εντός των ορίων του Νομού, μέσα στις προθεσμίες που καθορίζει ο νόμος  και με τη χρηματοδότηση πού εξασφαλίζει το ΥΠΕΧΩΔΕ ή το ΠΕΠ.

Διατήρηση και λειτουργία ενός μόνον, εγκεκριμένου και αδειοδοτημένου, ΧΑΔΑ για κάθε έναν ΟΤΑ, έως το τέλος του 2008 που αποτελεί την καταληκτική ημερομηνία για την οριστική παύση και αυτών των ΧΑΔΑ.

 

6.2  Άμεση έναρξη της διαλογής των απορριμμάτων στην πηγή με το διαχωρισμό των απορριμμάτων σε τρεις κατηγορίες:

 

1. Τις ανακυκλώσιμες συσκευασίες όπως η διαδικασία διαχείρισής τους ρυθμίζεται από το Νόμο 2939/2001.

 

2.    Το οργανικό κλάσμα (υπολείμματα της κουζίνας των νοικοκυριών,  των οπωροπωλείων, των καταστημάτων εστίασης, των εργαστηρίων που έχουν υπολείμματα οργανικών κλασμάτων κ.λπ.).

3.    Τα μη ανακυκλώσιμα που δεν περιλαμβάνονται στην 1η κατηγορία και 2η κατηγορία. Δηλαδή γενικά τα «βρώμικα» όπως π.χ πάνες, λερωμένα πανιά, λαδωμένα ή βρώμικα χαρτιά ή πλαστικά, υπολείμματα  των τσιγάρων, και γενικά μικροαντικείμενα χωρίς ιδιαίτερη αξία που δεν ανήκουν στις δύο πιο πάνω κατηγορίες.

Προϋπόθεση για τη διαλογή στην πηγή αυτών των τριών κατηγοριών είναι η ύπαρξη μέσα στα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις, τα καταστήματα, τα γραφεία, τις Υπηρεσίες, τις βιοτεχνίες, τις βιομηχανίες ΤΡΙΩΝ (3) τριών ειδών ΚΑΔΩΝ, όπου θα τοποθετούνται κατά κατηγορία τα τρία είδη στερεών απορριμμάτων

Επίσης, απαραίτητη είναι και η ύπαρξη των ιδίων κατηγοριών Δημοτικών Κάδων, δηλ. ΤΡΕΙΣ (3) αντίστοιχοι ΚΑΔΟΙ.

Στους Δήμους με πόλεις μεγάλου αστικού πληθυσμού θα πρέπει να δημιουργηθούν ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΛΑΤΕΙΕΣ* (βλέπε παράρτημα), μέχρι να δημιουργηθούν εγκαταστάσεις μηχανικής κομποστοποίησης, όπου το οργανικό κλάσμα θα μετατρέπεται σε κομπόστ για τις καλλιέργειες.

Τα ανακυκλώσιμα θα οδηγούνται στις αντίστοιχες βιομηχανίες για ανακύκλωση.  Τα απορρίμματα της τρίτης κατηγορίας («βρώμικα»), που δεν αναμένεται να αποτελούν πάνω από το 20-25% του συνόλου κατά βάρος των στερεών απορριμμάτων μπορούν, μέχρι τη δημιουργία του κεντρικού Νομαρχιακού ΧΥΤΥ, να εναποτίθενται στους προαναφερόμενους εναπομείναντες εγκεκριμένους ΧΑΔΑ ( Βλ. σημείο 6.1. παραπάνω ) . Λόγω της σύστασής τους δεν πρόκειται να επηρεάζουν, εγγυημένα, σχεδόν καθόλου το περιβάλλον, ούτε να δημιουργούν ανθυγιεινές καταστάσεις.

6.3 Σύνταξη ενιαίου Κανονισμού Καθαριότητας για όλους τους ΟΤΑ Μεσσηνίας, ώστε να υπάρχουν ομοιόμορφες ρυθμίσεις με καθολική εφαρμογή.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προτείνουμε στην Κεντρική Κυβέρνηση και μάλιστα στα Υπουργεία ΠΕΧΩΔΕ και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης να προχωρήσουν στη σύνταξη ενός Κώδικα Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων (ΚΟ.ΔΙ.ΣΤ.Α) που θα έχει ομοιόμορφη εφαρμογή σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο κατά το πρότυπο του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ).

6.4.  Άμεση σύσταση του διαδημοτικού Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ( ΦοΔΣΑ ) και έναρξη συνεργασίας με την ΕΕΑΑ ΑΕ ή / και άλλον ιδιωτικό φορέα, για την ολοκληρωμένη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων σε ολόκληρη τη Μεσσηνία

Η ίδρυση του διαδημοτικού φορέα ( ΦοΔΣΑ ) και η συνεργασία με την  ΕΕΑΑ ΑΕ ή άλλον φορέα να γίνει στα πλαίσια του παραπάνω σχεδιασμού, με τους όρους της αμοιβαιότητας, σύμφωνα με τη νομοθεσία και όχι με την επιβολή επιβαρυντικών για τους ΟΤΑ όρων.

Το συντομότερο δυνατόν οφείλουν οι Δημοτικές Αρχές / ο ΦοΔΣΑ να ξεκινήσουν, σύμφωνα με τις επιταγές του Νόμου, τη διαλογή στην πηγή για την ανακύκλωση απορριμμάτων/υλικών συσκευασίας  (χαρτί, γυαλί, πλαστικά, αλουμίνιο και   συσκευασίες σιδήρου) σε πρώτη φάση, σε συνεργασία με την ΕΕΑΑ ΑΕ (Χρηματοδότηση επιπλέον κόστους ανακύκλωσης και εξασφάλιση της απορρόφησης υλικών) ή και με άλλους φορείς.

Φροντίδα και έργο των ΟΤΑ ή και του ΦοΔΣΑ θα είναι όχι μόνον η αποκομιδή των απορριμμάτων και η αναζήτηση, κατασκευή και λειτουργία Χώρου Υγειονομικής Ταφής, αλλά από Σήμερα ο σχεδιασμός και η έναρξη υλοποίησης ουσιαστικών δράσεων διαλογής στην πηγή – ανακύκλωσης και ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων του νομού ευρύτερα.

 

6.5. Πολύπλευρες και ουσιαστικές δράσεις Ενημέρωσης – Ευαισθητοποίησης των Δημοτών, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να υποκατασταθούν από ασφυκτικά περιορισμένες δράσεις μιας εβδομάδας η ενός μηνός , εκ μέρους οποιουδήποτε συστήματος συλλογικής εναλλακτικής διαχείρισης, π.χ της ΕΕΑΑ ΑΕ.

Νοοτροπίες δεκαετιών είναι αστείο να πιστεύουμε ότι μπορούν να αναιρεθούν με ενημερωτικές δράσεις μερικών ημερών, εβδομάδων ή και μηνών.

 

6.6.  Παρεμβάσεις με επεξεργασμένες προτάσεις σε Νομαρχιακό Επίπεδο.

Ο Νομάρχης, το Νομαρχιακό Συμβούλιο, οι αρμόδιες Υπηρεσίες της Νομαρχίας, η ΤΥΔΚ, η ΤΕΔΚ κ.λπ., να ενεργήσουν ώστε το συντομότερο δυνατόν να οριστικοποιηθούν οι σχεδιασμοί και να υλοποιηθούν τα έργα της Εναλλακτικής Διαχείρισης Απορριμμάτων ως προς το σκέλος του Σχεδιασμού σε Νομαρχιακό Επίπεδο και τη δημιουργία του ΧΥΤΥ ( ή ΧΕΔΥ ), ούτως ώστε ο ΧΥΤΥ να σχεδιαστεί και να αδειοδοτηθεί έως το τέλος 2006, να κατασκευαστεί το 2007 και να λειτουργήσει από το 2008.

6.7. Αναζήτηση και εξασφάλιση χρηματοδότησης για την υλοποίηση των παραπάνω δράσεων, από κάθε δυνατή κατεύθυνση (ΕΕΑΑ ΑΕ, ΠΕΠ, ΥΠΕΧΩΔΕ/ ΕΠΠΕΡ, ΕΤΕΡΠΣ κ.λπ.).

6.8 Όσον αφορά τα προγράμματα << εναλλακτικής διαχείρισης άλλων προϊόντων >>, π.χ. οχήματα, ελαστικά αυτοκινήτων, ηλεκτρολογικό και ηλεκτρονικό υλικό, ορυκτέλαια αυτοκινήτων και μηχανών, μπαταριών κ.λπ,, που προβλέπονται από τα άρθρα 15 – 17 του Νόμου 2939/2001, θα καταθέσουμε τις απόψεις μας σχετικά με αυτά σε επόμενο στάδιο, καθότι το θέμα αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο και αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο.

Οι προτάσεις μας αυτές αποτελούν μια πρώτη και όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση του πελώριου θέματος που ονομάζεται: Διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων του Νομού μας.

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ:

* ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΛΑΤΕΙΕΣ

1.      Ο Δήμος, μέσω μιας αξιόπιστης μελέτης του χώρου του, δηλαδή της περιοχής του Δήμου, θα αναζητήσει ένα ενιαίο χώρο ή έστω δυο ή τρεις χώρους συνολικής έκτασης 70 - 100 στρεμμάτων.

2.      Θα εκπονήσει άμεσα μια μελέτη καταλληλότητας και μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

3.      Θα τον/τους περιφράξει με μιά απλή περίφραξη. Θα δημιουργήσει κομποστοπλατείες (Πλατείες από σκυρόδεμα  με αποστραγγιστικούς χάνδακες) με όλους τους επιστημονικούς κανόνες και θα μεταφέρει ποσότητες γόνιμου εδάφους.

4.      Θα προετοιμαστεί επιστημονικά και θα αναμένει τα πρώτα φορτία των “οργανικών” απορριμμάτων των νοικοκυριών του Δήμου που θα κομποστοποιηθούν.

5.      Θα δημιουργήσει ένα εκτροφείο γαιοσκωλήκων για την ενεργοποίηση του κομπόστ. Οι γαιοσκώληκες μαζί με όλους τους άλλους μικροοργανισμούς που εισχωρούν στα οργανικό κλάσμα είναι οι φυσικοί βιοδιασπαστές της οργανικής ύλης που θα προέρχεται από τις κουζίνες των νοικοκυριών.

6.      Θα παραγγείλει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χάρτινες σακούλες (γύρω στα 14.000.000) ΔΕΚΑΤΕΣΣΕΡΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΙΟΔΙΑΣΠΩΜΕΝΕΣ ΣΑΚΟΥΛΕΣ με επένδυση από πλαστικό που παράγεται από ρύζι που είναι βιοδιασπώμενο (βλέπε “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” 17 Αυγούστου 2003 σελ. 18) ή με το νέο «πράσινο» βιοδιασπώμενο πλαστικό.

7.      Θα αγοραστούν ή θα μετασκευαστούν οι ήδη υπάρχοντες κάδοι όπου θα φορτώνονται στα ειδικά απορριμματοφόρα και θα πηγαίνουν στις κομποστοπλατείες.

8.      Γενικά θα υπάρξει ΠΛΗΡΗΣ οργάνωση της επιχείρησης, όπως ακριβώς κάνουμε όταν οργανώνουμε μια επιχείρηση για να αρχίσει να δουλεύει.

9.      ΑΜΕΣΩΣ, και παράλληλα με όλες αυτές τις προετοιμασίες, μέσα από μια καμπάνια που θα έχει την ένταση μιάς προεκλογικής εκστρατείας θα ενημερώσει όλους τους Δημότες και Κατοίκους αυτής της πόλης για το πρόγραμμα της “Διαλογής στην πηγή” ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ των “οργανικών” απορριμμάτων μας. Η εκστρατεία θα γίνει σπίτι – σπίτι πόρτα – πόρτα. Ακριβώς όπως γίνεται η αναζήτηση ψήφων. (Οι παρατάξεις και οι υποψήφιοι όλων των παρατάξεων, όταν έχουμε εκλογές γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει η αναζήτηση ψήφων – μέρα - νύχτα σπίτι με σπίτι και πόρτα με πόρτα ζητούν την ψήφο των δημοτών.) Ακριβώς το ίδιο θα πρέπει να κάνουν για την ενημέρωση των πολιτών για την επίλυση αυτού του προβλήματος που αντιμετωπίζει η πόλη.

10.  Σε δύο μήνες από την έναρξη της καμπάνιας θα αρχίσει η λειτουργία των κομποστοπλατειών.

11.  Σε ένα διάστημα 2-3 μηνών μετά τη λειτουργία των κομποστοπλατειών τα οργανικά απορρίμματα που θα έχουν αποτεθεί εκεί θα έχουν αρχίσει να κομποστοποιούνται αερόβια, βέβαια με τη φροντίδα του προσωπικού που θα έχει αναλάβει τη διαχείριση τους. Προτείνουμε την επιστημονική διαχείριση να αναλάβει ομάδα επιστημόνων του ΕΘΙΑΓΕ που παράρτημα του έχουμε στην Καλαμάτα.

12.  Τότε, με όλα τα μέσα θα καλέσει τους Δημότες και Κατοίκους της πόλης αλλά και τους μαθητές των σχολείων, θα μισθώσει μεταφορικά μέσα να τους μεταφέρουν αυτές τις κομποστοπλατείες για να δουν “με τα ίδια τους τα μάτια” το εκπληκτικό αποτέλεσμα.

13.  Όταν θα έχουν μετατραπεί αυτά τα απορρίμματα σε “λίπασμα” θα καλέσει τους Δημότες και τους κατοίκους να έρχονται να πάρουν “λίπασμα” για τους κήπους τους και τις γλάστρες τους και γιατί όχι να πωληθεί για τους κήπους, τα θερμοκήπια και τα μποστάνια.

14.  Η διαχείριση και η κομποστοποίηση των οργανικών μας απορριμμάτων θα έχει λύσει τα χέρια της Δημοτικής Αρχής για να προχωρήσει και στη διαχείριση και των άλλων απορριμμάτων.

 

Ομάδα Πρωτοβουλίας Πολιτών Μεσσηνίας

 

 

Γιόκαρης Βασίλης  τηλ επικοιν 2721029513,  6974392097

 

Διπλάρη Γωργία τηλ επικοιν 2721020212, 6972003131

 

Θεοδωρόπουλος Σωτήρης τηλ επικοιν 6976856885

 

Κουνιάδος Στέφανος τηλ επικοιν 2722024050

 

Κουνιάδου Σαραντέα Γεωργία τηλ επικοιν 2722024050

 

Κουφαλάκος Παναγιώτης τηλ επικοιν 2721083147, 6972006221

Επιστροφή