ΕΝΔΕΚΑ (11) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

Οικολόγοι Πράσινοι

Με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή, την Πέμπτη 1 Νοεμβρίου, για τα θέματα του περιβάλλοντος, που γίνεται με πρωτοβουλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Α. Αλαβάνου, οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ καταθέτουν σε όλα τα κόμματα και στο προεδρείο της Βουλής τις προτάσεις τους για 11 θέματα προτεραιότητας στα οποία πρέπει να προωθηθούν λύσεις άμεσα, μέσα από διάλογο. Δηλώνουμε έτοιμοι να καταθέσουμε αναλυτικές προτάσεις.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι επιδιώκουν διάλογο με όλα τα δημοκρατικά κόμματα και την αναζήτηση συμφωνιών σε όλα τα θέματα, ακόμα και αν έχουν πολλές διαφορές μαζί τους σε συνολικές πολιτικές αλλά και σε επιμέρους περιβαλλοντικές προτάσεις. Οι Οικολόγοι Πράσινοι διατηρούν, προφανώς, την πολιτική ανεξαρτησία τους ως ένας διακριτός, αυτόνομος πολιτικός χώρος, ο οποίος όμως δεν φοβάται αλλά αντίθετα επιδιώκει το διάλογο με όλους. 

Σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο η υποβάθμιση και η καταστροφή του περιβάλλοντος γίνεται όλο και πιο έντονη και η ανάγκη για άμεσα μέτρα και βαθιές αλλαγές στις πολιτικές όλο και πιο επιτακτική. Η πολιτική βούληση και τα προγράμματα των κομμάτων μέχρι τώρα είναι ολοφάνερα πολύ πιο πίσω όχι μόνο από τις ανάγκες της εποχής αλλά και από την αυξημένη ευαισθησία των πολιτών που βγήκε στο προσκήνιο το τελευταίο διάστημα. Το αίτημα για μια σύγχρονη, σοβαρή και αποτελεσματική περιβαλλοντική πολιτική στη χώρα μας είναι πλέον αίτημα μεγάλου τμήματος της κοινωνίας μας. Η ανάγκη ανατροπών στις πολιτικές των κομμάτων (αναπτυξιακή, γεωργική, οικονομική, μεταφορών ενέργειας, εκπαίδευσης κα) είναι μια αναγκαία - όσο και αν είναι επώδυνη - διαδικασία, ώστε να στηρίξουν ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στην οικολογική βιωσιμότητα.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι γνωρίζουν, βέβαια, ότι οι καταστροφές που συντελούνται στον πλανήτη και τη χώρα μας, είναι επακόλουθο της αδιέξοδης πορείας του κυρίαρχου μοντέλου ανάπτυξης. Επιδιώκουν να επαναπροσανατολίσουν συνολικά τις σημερινές πολιτικές, όχι σαν ειδικός «τομέας» δημόσιας δράσης αλλά ως συνολική ριζοσπαστική οπτική της κοινωνίας.  Επιπλέον, πέρα από την αναγκαία και τεκμηριωμένη κριτική, προχωρούν σε συγκεκριμένες προτάσεις για την έξοδο από την κρίση, προτείνοντας αλλαγές στη συμπεριφορά και την καθημερινότητα των πολιτών. 

Καταθέτουν προτάσεις, λοιπόν, ως μέρος ενός οράματος για ευρύτερες αλλαγές που:

συμβάλλουν στην εμβάθυνση και ουσιαστικοποίηση της δημοκρατίας, αναγνωρίζοντας ότι η δημοκρατία αποτελεί έννοια ταυτόσημη με τον χωρίς εκπτώσεις σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την άμεση συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση και στη λήψη των αποφάσεων.

επαναπροσανατολίζουν το μοντέλο ανάπτυξης. Η οικολογική πρόταση είναι ριζοσπαστική: δεν αρκείται σε μια επιφανειακή προσπάθεια μείωσης των συμπτωμάτων της περιβαλλοντικής κρίσης αλλά προχωρά σε μια συνολικότερη κριτική του μοντέλου της βιομηχανικής καπιταλιστικής ανάπτυξης, που προκαλεί αυτήν την κρίση. Επιχειρεί να αλλάξει το σημερινό ανταγωνιστικό μοντέλο της οικονομίας και της κοινωνίας και να ενισχύσει μια ήπια, συνεργατική, οικολογική κοινωνία αυτόνομων κοινοτήτων και αλληλέγγυων ανθρώπων.

διαμορφώνουν μια ανοικτή, πολυ-πολιτισμική κοινωνία ενεργών πολιτών, που θεωρεί ως πλούτο και όχι ως απειλή τη διαφορετικότητα και τη σύνθεση μέσα από τη διαφορετικότητα.

συνεισφέρουν στη διαμόρφωση μιας οικονομίας που θα στηρίζει μακροχρόνια την ευημερία της κοινωνίας, θα μειώνει τις διακρίσεις και θα αίρει τον κοινωνικό αποκλεισμό που βιώνουν σήμερα σημαντικές κοινωνικές ομάδες. Επιδιώκουν το πέρασμα του κοινωνικού, περιβαλλοντικού και πολιτικού στο οικονομικό πεδίο. 

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ καλούμε τα πολιτικά κόμματα να πάρουν θέση και να προτείνουν τις δικές τους λύσεις για 11 σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα (μεταξύ των πολλών) που αντιμετωπίζουμε σήμερα:

1.Υπουργείο Περιβάλλοντος.

Δημιουργία ξεχωριστού Υπουργείου Περιβάλλοντος. Πρώτο και απαραίτητο βήμα στην κατεύθυνση μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής πολιτικής δεν μπορεί να είναι άλλο από τη δημιουργία ξεχωριστού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Φυσικών Πόρων και Αειφορίας με καθοριστικό ρόλο και αρμοδιότητες στο σχεδιασμό των κατευθύνσεων του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας, στην εφαρμογή και υλοποίηση πολιτικών για το περιβάλλον και τη βιώσιμη διαχείριση του φυσικού μας κεφαλαίου σε μακροχρόνια βάση. Ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος, βέβαια, δεν πρόκειται να λύσει αυτόματα τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα.  Μπορεί όμως να αποτελέσει μια συμβολική κίνηση για μια συνολική αλλαγή πορείας σε μια οικολογική προοπτική.

Βασικό χαρακτηριστικό του ελληνικού πολιτικού συστήματος είναι ότι τα δημόσια αγαθά, ιδιαίτερα οι φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι, μπορεί να χρησιμοποιούνται ως δώρα προσέλκυσης ψηφοφόρων στη βάση της πελατειακής εξυπηρέτησης. Η πολιτική αυτή στηρίζεται στην άποψη ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος -κι όχι η προστασία και βιώσιμη διαχείρισή του για τις σημερινές και μελλοντικές γενιές- αποφέρει κομματικά, εκλογικά και πολιτικά οφέλη, αρκεί να συνδυάζεται με ωραία λόγια για το περιβάλλον και να «εμπλέκει» σημαντικές κοινωνικές ομάδες.

Η προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί κατ’ αρχή μια διοίκηση που θα κόψει τον ομφάλιο λώρο με τις πελατειακές σχέσεις, τη διαπλοκή με συμφέροντα και τον κομματισμό, θα κάνει σεβαστό το επαρκές, συνήθως, θεσμικό πλαίσιο που στηρίζεται κυρίως στην ευρωπαϊκή πίεση και θα έχει οργανωμένους μηχανισμούς ελέγχου και παρέμβασης. Συχνά οι εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη μιλούν για τη διαφθορά στη δημόσια διοίκηση. Ελάχιστα, όμως, μιλάμε για τους ανθρώπους της διοίκησης που θέλουν να είναι συνεπείς με το καθήκον και το ρόλο τους, για παράδειγμα σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Όλο και περισσότερο διαπιστώνουμε την αγανάκτηση στελεχών της διοίκησης που θα επιθυμούσαν αλλά δεν έχουν τη στήριξη των πολιτικών προϊσταμένων τους όταν επιδιώκουν να προστατεύσουν τα δάση, τις ακτές ή γενικότερα το περιβάλλον, όπως θα περίμενε κάποιος να γίνεται σε μια ευρωπαϊκή, δημοκρατική χώρα. Αυτοί ακριβώς οι υπάλληλοι μπαίνουν, συχνά, στο περιθώριο ή αντικαθίστανται  ως ανεπιθύμητοι.

2. Απορρίμματα

Αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμμάτων, με εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής μείωσης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης με διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων, με υιοθέτηση συγκεκριμένων στόχων και χρονοδιαγραμμάτων και με τήρηση της ιεραρχίας αυτής στην εφαρμογή μεθόδων διαχείρισης των απορριμμάτων. Η ταφή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων ή η καύση τους δεν είναι αποδεκτές ως λύσεις. Οι Δήμοι, οι επιχειρήσεις, η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους αλλά και τα κόμματα να έχουν μια συνεκτική πολιτικής βιώσιμης διαχείρισης των απορριμμάτων. Οι Δήμοι που δεν συμμετέχουν σε προγράμματα μείωσης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης πρέπει να λαμβάνουν αναλογικά μικρότερη χρηματοδότηση, αφού συμβάλουν στη μεγέθυνση του περιβαλλοντικού και οικονομικού κόστους που συνεπάγονται τα απορρίμματα. Η αρχή "πληρώνω ανάλογα με τα σκουπίδια που πετάω" πρέπει να καθιερωθεί για την πληρωμή των τελών καθαριότητας αντί για το άδικο και αναποτελεσματικό σημερινό σύστημα (βάσει των τετραγωνικών μέτρων της κατοικίας ή της επαγγελματικής στέγης).

Ο κίνδυνος να πληρώσουμε σύντομα τεράστια πρόστιμα λόγω της συνέχισης λειτουργίας (ή της απόκρυψης λειτουργίας) χώρων ανεξέλεγκτης διαχείρισης των απορριμμάτων είναι πολύ κοντά. Η απελπιστικά αργοί ρυθμοί της κεντρικής διοίκησης και κυρίως του ΥΠΕΧΩΔΕ, η αδυναμία πολλών Δήμων να αναλάβουν τις ευθύνες τους και οι αντιφατικές πολιτικές μεταξύ υπηρεσιών δημιουργούν τεράστιες καθυστερήσεις στην υλοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης. Η κατάσταση γίνεται εκρηκτική ιδιαίτερα στα θέματα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική λόγω της αργής ανάπτυξης των προγραμμάτων ανακύκλωσης, της απουσίας προγραμμάτων κομποστοποίησης με διαλογή στην πηγή και της εμμονής σε λύσεις που βρίσκονται όχι στην αρχή αλλά στο τέλος της ιεραρχίας των μεθόδων διαχείρισης (ταφή ή καύση, ενώ η προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι στην μείωση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση).

Ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ έχει τεράστια ευθύνη για την καθυστέρηση προώθησης της ανακύκλωσης των μπάζων (πέρασαν 4 περίπου χρόνια και ακόμα δεν έχει τελικά υπογραφεί το σχέδιο ΠΔ) με αποτέλεσμα να δημιουργείται εκρηκτική κατάσταση με τη διάθεση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατεδαφίσεις και οικοδομές. Μεγάλη ευθύνη έχουν όμως και μεγάλοι Δήμοι όπως της Αθήνας, του Πειραιά και του Περιστερίου που δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους για μείωση κι ανακύκλωση των απορριμμάτων τους είτε επειδή φλερτάρουν με την καύση των απορριμμάτων είτε επειδή προσβλέπουν σε άλλα ανταλλάγματα μέσω της ανακύκλωσης.

3. Κλιματική αλλαγή

Σταθεροποίηση και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη χώρα μας μέχρι το 2012, αντί της συνεχούς αύξησης της συμμετοχή μας στο πρόβλημα. Αναλογικά με τον πληθυσμό της και την οικονομία της, η συνεισφορά της Ελλάδας στην αλλαγή του κλίματος είναι πολύ σημαντική.

Οι ετήσιες κατά κεφαλήν εκπομπές ΑτΘ στην Ελλάδα είναι περίπου 12 τόνοι (έχοντας αυξηθεί κατά περίπου 10% από το 1990), συγκρινόμενες με 11 τόνους για την ΕΕ-15 και μάλιστα με φθίνουσα πορεία.

Αυτό όμως που ξεχωρίζει την Ελλάδα είναι το πόσο “βρώμικη” και σπάταλη είναι η οικονομία της: Για κάθε εκατομμύριο ευρώ του ΑΕΠ η ελληνική οικονομία εκπέμπει 1145 τόνους ΑτΘ, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος για την ΕΕ-15 είναι 536 τόνοι...

Οι βασικότερες αιτίες για αυτό είναι:

α. η συντριπτική κυριαρχία του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή στο ηπειρωτικό σύστημα (και του μαζούτ που καλύπτει κατά 97% τις ανάγκες των μη διασυνδεδεμένων νησιών) και

β. η αμελητέα συνεισφορά του σιδηρόδρομου στις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές. Μάλιστα στις τελευταίες, η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση στην ΕΕ-25 με μόλις το 2% του όγκου των εμπορευμάτων να μεταφέρεται σιδηροδρομικώς!

Στο πλαίσιο της «Συμφωνίας Κατανομής Βαρών» στο εσωτερικό της ΕΕ για την επίτευξη του στόχου του Κιότο, επιτράπηκε στην Ελλάδα να αυξήσει τις εκπομπές της κατά 25% μέχρι το 2008-2012 σε σχέση με το 1990.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 2005 ξεπεράσαμε ήδη τον στόχο (αύξηση 25,6%), ενώ οι προβλέψεις με τις υφιστάμενες πολιτικές δείχνουν αύξηση των εθνικών εκπομπών κατά 35-45% το 2010-12. Έτσι, για την πενταετία 2008-12 (πρώτη περίοδος εφαρμογής του Πρωτοκόλλου του Κιότο) η  υπέρβαση του εθνικού στόχου αναμένεται να είναι 67 εκ ισοδύναμοι τόνοι CO2.

Η συνέχιση της σημερινής τάσης (εξάρτηση από πετρέλαιο και λιγνίτη, αύξηση οδικών μεταφορών, ταφή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων, σπατάλη ενέργειας, κατάχρηση νιτρικών λιπασμάτων κα) σημαίνει αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και δαπάνες για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO2 που αναμένεται να ξεπερνάνε τα 200-300.000.000 ετησίως. Καλούμε όλα τα κόμματα να τοποθετηθούν ξεκάθαρα υπέρ της  προώθησης μιας στρατηγικής σταδιακής εξόδου από το λιγνίτη και το πετρέλαιο μέσα στα επόμενα 30 χρόνια και αύξησης της συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 30% της παραγόμενης ενέργειας μέχρι το 2020.

- Αλλαγές στις πολιτικές αλλά και τις καθημερινές συνήθειες των πολιτών, όχι υποστήριξη ενός άκριτου καταναλωτικού πνεύματος και αντιφατικών διεκδικήσεων.

Άμεση υιοθέτηση του κανονισμού για ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, εφαρμογή του στα δημόσια και δημοτικά κτίρια, στα κομματικά γραφεία. Ενίσχυση των πιο φτωχών νοικοκυριών από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους και την υιοθέτηση «πράσινων φόρων» για την προώθηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στις κατοικίες τους αντί για "επίδομα θέρμανσης".

Καλούμε όλα τα κόμματα:

να τοποθετηθούν ξεκάθαρα υπέρ της  προώθησης μιας στρατηγικής σταδιακής εξόδου από το λιγνίτη και το πετρέλαιο μέσα στα επόμενα 30 χρόνια και αύξησης της συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 30% της παραγόμενης ενέργειας μέχρι το 2020

να προωθήσουν την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσα από οργανωμένο διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες και όχι την αντιπαράθεση και την άκριτη απόρριψη

να καταθέσουν σχέδια για εναλλακτικές λύσεις απασχόλησης των εργαζομένων σήμερα στα λιγνιτωρυχεία και στις λιγνιτικές  μονάδες της ΔΕΗ στην Κοζάνη – Πτολεμαΐδα - Μεγαλόπολη.

να επανεξετάσουν την στήριξή τους στην κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων (Πελοποννήσου, Δυτ. Ελλάδας, Κεντρ. Ελλάδας, επεκτάσεις Αττικής Οδού) που εντείνουν την εξάρτηση της χώρας από τις οδικές μεταφορές και υπονομεύουν βιώσιμες λύσεις όπως ο σιδηρόδρομος.

να εγκαταλείψουν την άκριτη στήριξη γενικά στο «δικαίωμα στη φτηνή στέγη» λαμβάνοντας υπόψη την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από την ενεργοβόρο και ανεξέλεγκτη δόμηση

να δώσουν τα ίδια το παράδειγμα μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμα από την λειτουργία τους μέσα από συμβολικές κινήσεις όπως εγκατάσταση λαμπτήρων υψηλής απόδοσης, διπλών τζαμιών, φωτοβολταϊκών συστημάτων και χρήση ανεμιστήρων.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ πιστεύουν πως μια σημαντική απεξάρτηση από το λιγνίτη και το πετρέλαιο είναι εφικτή και περνάει μέσα από:

την προώθηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε όλους τους τομείς

την ουσιαστική προώθηση των ΑΠΕ με έμφαση στην μικρή κλίμακα και τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα κίνητρα για την αξιοποίηση της γεωθερμίας και των αγροτικών υπολειμμάτων

την άμεση αλλαγή των οικοδομικών κανονισμών προκειμένου όλα τα νεόδμητα κτίρια σταδιακά να παράγουν όση ενέργεια καταναλώνουν και αντίστοιχες αλλαγές στα υφιστάμενα κτίρια που θα χρηματοδοτηθούν από ειδικό «πράσινο φόρο» στο πετρέλαιο

τη δημιουργία ενός σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου όχι μόνο για τις μετακινήσεις πολιτών και εμπορευμάτων αλλά και φορτηγών (συνδυασμένες μεταφορές), με μεταφορά κεφαλαίων που προορίζονται για νέους αυτοκινητόδρομους

- τη συρρίκνωση της χρήσης ΙΧ στις πόλεις με κατοχύρωση των δικαιωμάτων πεζών και ποδηλατών και στήριξη της μαζικής συγκοινωνίας και στροφή σε πιο οικολογικά καύσιμα για τις μεταφορές (υδρογόνο από ΑΠΕ, βιοκαύσιμα από υπολείμματα καλλιεργειών, χρησιμοποιημένα μαγειρικά λάδια και καλλιέργειες που δεν είναι υδροβόρες ή γενετικά τροποποιημένα είδη).

την κατάργηση όλων των έμμεσων και άμεσων επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα και την ενσωμάτωση στην τιμή τους του εξωτερικού κόστους από τη χρήση τους μέσα από «πράσινους» φόρους ή άλλα οικονομικά εργαλεία.

την στήριξη εγχώριας έρευνας για νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης και χαμηλών εκπομπών.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουμε ότι πρέπει να εγκαταλειφθούν τα σχέδια για κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας με λιθάνθρακα.

4. Υδάτινοι πόροι

Προστασία και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων σύμφωνα με την ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για το Νερό (2000/60).  Η Ελλάδα δεν έχει ολοκληρώσει μέχρι σήμερα μια βασική υποχρέωσή της που απορρέει από την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά και προβλέπει ανάπτυξη συστημάτων παρακολούθησης της ποιότητας των νερών (οικολογικοί και φυσικοχημικοί δείκτες), καταγραφή των προβλημάτων ποιότητας νερού (επικίνδυνες ουσίες, ρύπανση από βιομηχανικά απόβλητα, νιτρο-ρύπανση, ρύπανση από φυτοφάρμακα, ρύπανση και μόλυνση από αστικά απόβλητα), επεξεργασία και εφαρμογή μέτρων που θα διασφαλίσουν καλή ποιότητα για όλα τα επιφανειακά και υπόγεια νερά μέχρι το 2015 το αργότερο.

Όχι μόνο οι βιομηχανίες που ρυπαίνουν τόσα χρόνια αλλά και οι πολιτικές ηγεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ αλλά και της αυτοδιοίκησης της περιοχής έχουν ευθύνες για την προκλητική παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, γιατί αδιαφόρησαν τόσα χρόνια για τη ρύπανση των υπόγειων νερών, του εδάφους και υπεδάφους, της ατμόσφαιρας και του Ασωπού, γιατί δεν εγκατέστησαν ένα στοιχειώδη μηχανισμό πρόληψης της ρύπανσης. Τώρα απαιτείται ολοκληρωμένη παρέμβαση για την εξυγίανση της ευρύτερης περιοχής του Ασωπού (επιφανειακά νερά, υπόγεια νερά) που θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από όσους ευθύνονται για τη ρύπανση (αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει").

Οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι ξεκάθαρα εναντίον της εκτροπής του Αχελώου και υποστηρίζουν πολιτικές και μέτρα που θα βοηθήσουν τη Θεσσαλία να περιορίσει τη σπατάλη και ρύπανση των υδάτινων πόρων της, την ορθολογική διαχείριση στην ίδια την περιοχή των νερών, την στροφή σε λιγότερο σπάταλες μεθόδους ποτίσματος αλλά και σε λιγότερο υδροβόρες καλλιέργειες και εξάρτηση από την μονοκαλλιέργεια του βαμβακιού. Δεν υποστηρίζουμε μια πολιτική φτηνών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, αντίθετα υποστηρίζουμε διάθεση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων μόνο μετά από συνταγογραφία και με ευθύνη των γεωπόνων. Στις ζώνες γύρω από υγροτόπους, ποτάμια, λίμνες, πηγές και μέσα στις φυσικές προσταστευόμενες περιοχές θα επιτρέπονται μόνο βιολογικές μέθοδοι καλλιέργειας (δηλαδή πλήρης απαγόρευση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων).

Προτείνουμε να χρησιμοποιηθούν και οικονομικά εργαλεία (τιμολόγηση νερού) παράλληλα με καμπάνιες ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης, ώστε οι αγρότες να εξορθολογικοποιήσουν τη χρήση του νερού. Κλιμακωτή χρέωση του νερού των αρδεύσεων, τουλάχιστον για τις ποσότητες πέρα από το ελάχιστο απαιτούμενο ανά στρέμμα σε συνδυασμό με μέτρα εξοικονόμησης νερού.

5. Καμένες περιοχές

Αποκατάσταση των καμένων περιοχών με βάση οικολογικό σχέδιο ανασυγκρότησης. Συνεκτικό σχέδιο το οποίο δίνει έμφαση στην εργασία των ντόπιων στην αποκατάσταση των δασών, στην  τοπική κοινωνική συνοχή,  τον επανασχεδιασμό σε νέες, πιο οικολογικές βάσεις των παραγωγικών δραστηριοτήτων και των οικισμών. Τέσσερις άξονες θα πρέπει να διέπουν την πολιτική για την αποκατάσταση  των καμένων περιοχών:

Οικολογική αποκατάσταση δασών και φυσικών συστημάτων – Κήρυξη όλων των δασικών περιοχών ως αναδασωτέων.

Οικολογική αποκατάσταση παραγωγικών δραστηριοτήτων (γεωργία, κτηνοτροφία, αγροτουρισμό, ΑΠΕ μικρής κλίμακας κα)

Κοινωνική συνοχή – ενδυνάμωση κοινωνικού κεφαλαίου – εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού

Αποκατάσταση οικισμών με βάση στοιχεία παραδοσιακής και βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής

6. Φυσικοί πόροι

Προστασία και βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων της χώρας αντί για απαξίωσή τους. Οι κυβερνήσεις αλλά και πολλοί φορείς της αυτοδιοίκησης έχουν ευθύνη για την επιδείνωση της κατάστασης των φυσικών περιοχών και των φυσικών πόρων της χώρας μας. Είναι άμεση ανάγκη η βελτίωση των πολιτικών σχετικά με τη διαχείριση των φυσικών περιοχών, η επαναλειτουργία της Εθνικής Επιτροπής ΦΥΣΗ 2000, η στελέχωση και η λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης, η εξασφάλιση επαρκών χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκούς (ΚΠΣ) και εθνικούς πόρους, η διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και κυρίως η πολιτική στήριξης και προστασίας των φυσικών περιοχών. Προτείνουμε τη σύνδεση της χρηματοδότησης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την αποτελεσματικότητα της προστασίας των φυσικών περιοχών και των φυσικών πόρων τους.

Ζητάμε από τη Δικαιοσύνη να μην κλείνει τα μάτια απέναντι σε όσους καταστρέφουν τη φυσική κληρονομιά της χώρας, ένα κατεξοχήν δημόσιο αγαθό, είτε είναι μεμονωμένοι ιδιώτες, φορείς του δημοσίου, της αυτοδιοίκησης ή και υψηλά ιστάμενοι της κεντρικής διοίκησης, συμπεριλαμβανομένης και της πολιτικής ηγεσίας των υπουργείων.

7. Δάση

Προστασία του δάσους και των δασικών περιοχών. Οι πολιτικές που στρέφονται εναντίον του δάσους (νομιμοποίηση αυθαιρέτων μέσα στα δάση, προσπάθεια αλλαγής του άρθρου 24 στο Σύνταγμα, ενθάρρυνση των διεκδικήσεων συνεταιρισμών, διαφόρων φορέων ιδιωτικών και δημόσιων για αλλαγή χρήσης του δάσους) θα πρέπει να εγκαταλειφθούν. Τόσο οι τελευταίες κυβερνήσεις όσο και πολλοί τοπικοί φορείς αντιμετώπισαν το δάσος ως βάρος ή στην καλύτερη περίπτωση ως ευκαιρία για ανοικοδόμηση, ανταποκρινόμενες σε πελατειακές απαιτήσεις. Προσπάθησαν να περιορίσουν την προστασία των δασών, επιχειρώντας να αλλάξουν το άρθρο 24 του ελληνικού Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος, προώθησαν νομοθετικές ρυθμίσεις ή τροπολογίες που οδηγούν στη διαμόρφωση ενός πολιτικού κλίματος που ευνοεί την παραχώρηση του δάσους σε καταπατητές και σε κάθε είδους απαιτήσεις για ανοικοδόμηση και άλλες χρήσεις. Συχνά, η παραχώρηση στο παρελθόν της χρήσης του δάσους σε ρετσινοσυλλέκτες οδηγεί σήμερα σε απαιτήσεις ιδιοκτησίας του. Οικοδομικοί συνεταιρισμοί, η εκκλησία αλλά και διάφοροι φορείς διεκδικούν πάνω από 1.000.000 στρέμματα δάσους ενώ επανειλημμένα οι διάφορες κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει σε "νομιμοποιήσεις" παράνομων κατασκευών ή καταπατήσεων ακόμα και σε καμένες ή καταπατημένες δασικές εκτάσεις. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Πεντέλη, κοντά στην Αθήνα. Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό προβλέπει την κατασκευή 1.000.000 παραθεριστικών κατοικιών, ως απάντηση στη ζήτηση που υπάρχει από την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Με δεδομένες τις χρήσεις γης σήμερα ασκείται πίεση για αποχαρακτηρισμό δασικών περιοχών και κυρίως περιοχών που έχουν καεί. Καμία κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν έχει τολμήσει να γκρεμίσει αυθαίρετες κατασκευές μέσα στα δάση, με αποτέλεσμα άλλοτε δασικές περιοχές να έχουν σήμερα κτιστεί. Καμιά κυβέρνηση δεν προστατεύει στην πράξη τις καμένες περιοχές από τις αλλαγές χρήσης (αντικατάσταση του δάσους από καλλιέργειες, επέκταση ης βόσκησης, περιφράξεις, απόθεση απορριμμάτων κλπ).

Δεν είναι τυχαίο που οι μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές έχουν συμβεί σε προεκλογικές χρονιές, όταν αυξάνονται οι προσδοκίες για αποχαρακτηρισμό δασών και δασικών περιοχών και "νομιμοποιήσεις" αυθαίρετων κατασκευών. Αυτή η διαπλοκή μεταξύ του ισχυρού λόμπυ των ποικιλώνυμων οικοδομικών συνεταιρισμών, που επιβουλεύονται τα δάση, της κεντρικής πολιτικής εξουσίας, των τοπικών παραγόντων που καλλιεργούν πελατειακές σχέσεις και διεφθαρμένων δημοσίων λειτουργών, αποτελεί πλέον καθεστώς που εμποδίζει οποιαδήποτε προσπάθεια προστασίας των δασών.

Καλούμε όλα τα κόμματα να δεσμευτούν ότι δεν θα καλύπτουν πλέον παρόμοιες καταστροφικές συμπεριφορές και πολιτικές  και θα στηρίξουν τη δημιουργία ενός Οργανισμού με αρμοδιότητα και μέσα να κατεδαφίζει παράνομες κατασκευές μέσα σε φυσικές και προστατευόμενες περιοχές, κοντά στο κύμα, μέσα στα δάση.

Είναι μεγάλες οι ευθύνες όσων δεν προχώρησαν το δασολόγιο και τη χρήση δασικών χαρτών. Έστω και αργά το δασολόγιο πρέπει τώρα να ολοκληρωθεί.

8. Αστικά λύματα

Ανεπαρκής σήμερα είναι η επεξεργασία λυμάτων, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη καταδίκη της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Μεγάλος αριθμός παράκτιων αστικών περιοχών συνεχίζει να μην διαθέτει επαρκή συστήματα επεξεργασίας των αστικών λυμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αττική. Σημαντικά προβλήματα, όμως, προκύπτουν και σε περιοχές όπου λειτουργούν μεν βιολογικοί καθαρισμοί αλλά πολλές από τις μονάδες είτε δεν λειτουργούν με ικανοποιητικό τρόπο είτε δεν στηρίζονται από το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό είτε έχουν ξεπεραστεί από την εκρηκτική αστική ανάπτυξη κάποιων περιοχών. Ως αποτέλεσμα, έχουμε την απόρριψη στο περιβάλλον σημαντικών ποσοτήτων ανεπεξέργαστων ή μερικών επεξεργασμένων λυμάτων που δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στα διάφορα οικοσυστήματα και στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Οι καταδικαστικές αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ελάχιστα έχουν επηρεάσει τους αργούς ρυθμούς.

Μια σειρά προβλημάτων προκύπτουν από την απουσία ολοκληρωμένου σχεδιασμού που προβλέπει έγκαιρα λύσεις για την επεξεργασία της λάσπης που προκύπτει από την λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών. Η περίπτωση της λυματολάσπης από Ψυτάλλεια στην Αττική καθώς και της λυματολάσπης από το βιολογικό καθαρισμό της Θεσσαλονίκης  είναι χαρακτηριστική. Και στις δύο περιπτώσεις η διάθεση της λάσπης στους χώρους ταφής των απορριμμάτων δημιούργησε πολύ σοβαρά προβλήματα.

9. Θάλασσα και ακτές

Πολιτική για την προστασία του θαλάσσιου πλούτου και των ακτών. Υποστηρίζουμε την προώθηση μιας συνεκτικής, ενιαίας πολιτικής για τη διαχείριση, προστασία και βιώσιμη διαχείριση του θαλάσσιου πλούτου και της παράκτιας ζώνης, με κύριους άξονες:

Την αντιστροφή της μείωσης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας μέχρι το 2010, μέσα από την προστασία και διατήρηση των φυσικών θαλάσσιων περιοχών, που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη βιοποικιλότητα και τον φυσικό επανεμπλουτισμό των θαλάσσιων περιοχών, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, τους ψαράδες, ΜΚΟ και ερευνητικά κέντρα.

Την προσαρμογή κάθε προγραμματιζόμενης παρέμβασης στη θαλάσσια και παράκτια ζώνη στα όρια που θέτουν οι οικολογικές αντοχές των συστημάτων.

Την κατάργηση (το αργότερο μέχρι το 2010) της άμεσης ή έμμεσης απόρριψης στην θάλασσα επικίνδυνων χημικών, ανεπεξέργαστων λυμάτων και κάθε είδους αποβλήτων.

Την ολοκλήρωση μέχρι το 2010 και τη σωστή λειτουργία κατάλληλων μονάδων επεξεργασίας λυμάτων σε όλους τους οικισμούς με πληθυσμό πάνω από 1000 κατοίκους, με προώθηση και φυσικών συστημάτων επεξεργασίας.

Τον έλεγχο όλων των πλοίων που ελλιμενίζονται ή διέρχονται από τα νερά μας.

Δημιουργία καταλόγου σκαφών, τα οποία δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές  και στα οποία θα απαγορεύεται ο ελλιμενισμός και η διέλευση από τα νερά μας.

Προώθηση ολοκληρωμένης πολιτικής και προδιαγραφών για τις μηχανές και τα καύσιμα των σκαφών, ιδιαίτερα των επιβατηγών, με στόχο τον περιορισμό της αέριας και κάθε άλλης μορφής ρύπανσης, που προκαλείται από τα σκάφη, ιδιαίτερα σε λιμάνια και νησιωτικές περιοχές, προωθώντας την ανάπτυξη «καθαρών σκαφών».

10. Νέοι Θεσμοί

Θεσμικές αλλαγές που απαιτούνται για την προστασία του περιβάλλοντος

Δημιουργία και ουσιαστική ενίσχυση νέων θεσμών, που διευκολύνουν την καλύτερη διαχείριση του φυσικού πλούτου και την πραγματική ευημερία των τοπικών κοινωνιών, όπως για παράδειγμα: "κοινοβούλια νερού με βάση τις υδρολογικές λεκάνες", "φόρουμ ακτών", "φορείς διαχείρισης περιοχών NATURA 2000" κ.α.

Δημιουργία μιας αντιπροσωπευτικής "Εθνικής Επιτροπής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη" , που θα συμβάλει μέσα από το διάλογο των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό και την παρακολούθηση της στροφής του αναπτυξιακού μοντέλου προς τη βιωσιμότητα. Αντίστοιχα, σημαντική θεωρείται η δημιουργία "Εθνικής Επιτροπής για την Προστασία του Κλίματος", καθώς και του "Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και Άλλων Προϊόντων".

Ουσιαστική εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης του Aarchus,  καθώς και της Ευρωπαϊκής Οδηγίας που προβλέπει ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στην περιβαλλοντική πληροφόρηση.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ προτείνουμε ριζικές αλλαγές στο σχεδιασμό της αναπτυξιακής και οικονομικής πολιτικής, ώστε στο μέτρο του εφικτού, να διαμορφώσουμε οικονομικά και ενεργειακά αυτοδύναμες  περιφέρειες στη βάση οικολογικών ενοτήτων. 

11. Ανάπτυξη - παραγωγή

Για την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης απαιτούνται βαθιές τομές. Αποσύνδεση της παραγωγικής δραστηριότητας από τη σπατάλη πόρων και ενέργειας. Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ επιδιώκουμε να αναπτύξουμε νέα πρότυπα ευημερίας, που υπερβαίνουν τον καταναλωτισμό και προσδιορίζουν την ποιότητα ζωής με άλλα κριτήρια (περιβάλλον, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, συμμετοχικότητα, αλληλεγγύη, παιδεία, υγεία, πολιτισμός).

Στην κατεύθυνση αυτή προτείνουμε:

Υποβολή κάθε δύο χρόνια Οικονομικού, Κοινωνικού και Περιβαλλοντικού Απολογισμού και Προγραμματισμού, όπου να προσμετρώνται από κοινού οικονομικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί στόχοι, ελλείμματα και αναγκαίες δράσεις.

Υιοθέτηση "δεικτών βιωσιμότητας", που περιγράφουν πιο ολοκληρωμένα τα αποτελέσματα της διακυβέρνησης μια χώρας και όχι απλώς ξεπερασμένοι δείκτες ανάπτυξης όπως το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν.

Διαβάθμιση του ποσοστού ενίσχυσης προς κάθε επιχείρηση, με βασικό κριτήριο την περιβαλλοντική απόδοση και τους περιβαλλοντικούς στόχους, που επιδιώκουν οι επενδύσεις (π.χ. χρήση ΑΠΕ ή νέων τεχνολογιών, εξοικονόμηση πρώτων υλών, επαναχρησιμοποίηση, απουσία χημικών).

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουν τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος με ελάφρυνση της φορολόγησης της εργασίας και επιβάρυνση της σπατάλης, της ρύπανσης και της επίδειξης

Σχέδιο ενίσχυσης της Πράσινης Απασχόλησης σε μια μεγάλη κλίμακα  δραστηριοτήτων, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας και οι ανανεώσιμες πηγές, ο αγροτουρισμός και η βιολογική γεωργία, η επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των απορριμμάτων, η κοινωνική οικονομία, η εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και ελέγχου, τα συλλογικά μέσα μεταφοράς ή η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Αποσύνδεση της οικονομικής δραστηριότητας από τη σπατάλη πόρων και ενέργειας.

Η πρόκληση του 21ου αιώνα είναι η επίτευξη καλύτερης ποιότητας ζωής για όλους, με αποσύνδεση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας από την κατανάλωση πόρων και ενέργειας κι ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Κάτι τέτοιο απαιτεί αλλαγή του σπάταλου και ρυπογόνου μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης προς βιώσιμες κατευθύνσεις. Πρέπει πλέον να θέσουμε ερωτήματα τι, πως, ποιος, γιατί και για ποιον παράγει και να αναζητούμε άλλους τρόπους παραγωγής, κατανάλωσης και διανομής του εισοδήματος που δεν υποθηκεύουν το μέλλον των παιδιών μας.

Αλλαγές στην παραγωγή με στόχο τη βιωσιμότητα

Οι παραγωγοί και διακινητές προϊόντων, πρέπει να  αναλάβουν  την ευθύνη για όλο τον κύκλο ζωής των προϊόντων τους, ώστε να εξασφαλίζεται ο περιορισμός της σπατάλης πρώτων υλών και ενέργειας, η υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών παραγωγής, η ελαχιστοποίηση των επικίνδυνων παραπροϊόντων, ο μέγιστος βαθμός ανάκτησης, ανακύκλωσης κι επαναχρησιμοποίησης προϊόντων ή πρώτων υλών. Στρατηγική επιλογή πρέπει να είναι και η συνολική στροφή στην οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία.

Επιδιώκουμε διάλογο με όλα τα κόμματα στα θέματα αυτά, ακόμα και αν έχουμε πολλές διαφορές μαζί τους σε πολιτικές αλλά και σε επιμέρους περιβαλλοντικές προτάσσει και κυρίως στο συνολικό μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθείται.

Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ προτείνουν:

Η χώρα μας, που δεν μπορεί να στηριχθεί σε χαμηλού κόστους παραγωγή, μπορεί να γίνει πόλος έλξης "πράσινων τεχνολογιών" και "πράσινων επενδύσεων", απαντώντας με σύγχρονο τρόπο τόσο στη φυγή παραδοσιακών βιομηχανιών σε πιο φτηνές χώρες όσο και στις αυξανόμενες απαιτήσεις για "πράσινα" προϊόντα και υπηρεσίες, καθώς και στις σύγχρονες προκλήσεις για την απασχόληση.