ΚΗΛΙΔΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Το «ατύχημα» του Prestige, οι ευθύνες και το αυξανόμενο ρίσκο από την πιο βρώμικη επιχείρηση στο κόσμο

Ηλίας Ευθυμιόπουλος

Εικόνες φρίκης μεταδίδουν τα τηλεοπτικά συνεργεία από την Ισπανική Γαλικία καθώς ένα ακόμα «ατύχημα» έπληξε τον ευαίσθητο δίαυλο του Ατλαντικού Ωκεανού στο δυτικό άκρο της Ευρώπης. Το πετρελαιοφόρο με το οξύμωρο όνομα Prestige, με Έλληνα καπετάνιο και σημαία Λιβεριανή, χωρισμένο στα δύο από τη μάχη του με τα κύματα,  ξερνάει πίσσα και υδρογονάνθρακες που τα ρεύματα μεταφέρουν ήδη στην ακτή. Η περιοχή, πλούσια σε θαλάσσια ζωή αλλά και σε τουριστικά αξιοθέατα, πολύ κοντά στην Λα Κορούνια, γνωστή απ’το ποδόσφαιρο, και με πρωτεύουσα το Σαντιάγκο Ντε Κομποστέλα, λιγότερο γνωστό ως τόπο χριστιανικής λατρείας, δέχεται ένα ακόμα οικολογικό και οικονομικό πλήγμα εξαιτίας της κακής γεωγραφικής της θέσης. Όπως διαβάζω στο Internet, τα τελευταία 100 χρόνια πάνω από 300 πλοία έριξαν το μαύρο υγρό φορτίο τους στη θάλασσα και τις ακτές σπέρνοντας την απελπισία στους τοπικούς πληθυσμούς που ζουν από την αλιεία και τις αποζημιώσεις. Αποζημιώσεις που έρχονται με τεράστια καθυστέρηση καθώς πρέπει να περάσουν από το δαίδαλο της γραφειοκρατίας η οποία  κάνει ότι μπορεί για να αποθαρρύνει όσους καταφεύγουν στο  διεθνές δίκαιο για να διεκδικήσουν τιμωρία για τους καταστροφείς και αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Μάταιος βέβαια ο αγώνας αφού ούτε το βιός των ανθρώπων ούτε η υγεία του οικοσυστήματος μπορούν να αποτιμηθούν με όρους οικονομικούς, πολύ δε περισσότερο να επανέλθουν. Έτσι, οι εικόνες με τα πνιγμένα στο πετρέλαιο θαλασσοπούλια θα καταγράψουν για μια ακόμα φορά μια κοινωνία που προτιμά να ζει με τις τύψεις της παρά να κάνει κάτι ουσιαστικό για να αλλάξουν τα πράγματα και τα δεδομένα.

Πριν τρία ακριβώς  χρόνια, ένα ανάλογο περιβαλλοντικό έγκλημα  με το ηλικίας 25 ετών «Έρικα» που κατάφερε να προσβάλει 400 χιλιόμετρα ακτών στο νότιο άκρο της Βρετανίας, σήμανε συναγερμό. Τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινητοποιήθηκαν και προχώρησαν σε διαπιστώσεις οδυνηρές για την πολιτεία της ποντοπόρου ναυτιλίας. Μίλησαν για σαπιοκάραβα με σημαίες ευκαιρίας, κακοσυντηρημένα, με πλημμελείς ελέγχους και πληρώματα ακατάλληλα που παίζουν τη ζωή τους κορώνα γράμματα για τη διαιώνιση του πλούτου των «μεγάλων αδελφών». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν ακόμη σκληρότερο και μίλησε για «μαύρες λίστες» και προγραφές στους μελλοντικούς παραβάτες. Κι όμως. Τρία χρόνια μετά οι κάτοικοι των περιοχών δεν έχουν πλήρως αποζημιωθεί, η Οδηγία για τα διπλά τοιχώματα (στοιχειώδες προληπτικό μέτρο) έχει ορίζοντα το…2015 και οι έλεγχοι  παραμένουν δειγματοληπτικοί. Ούτε λόγος φυσικά για την ποινικοποίηση των αδικημάτων με την θέσπιση της «Αντικειμενικής Ευθύνης» - η σχετική Οδηγία βρίσκεται ακόμη σε συζήτηση - ενώ η ιδέα για την αύξηση της φορολογίας με βάση το τονάζ για τα πλοία με σημαίες ευκαιρίας, ώστε να αναγκαστούν να νηολογηθούν σε χώρες τις ΕΕ -  φαίνεται να βαλτώνει στα νερά της σκοπιμότητας. Τα συμφέροντα μεγάλα και διαπλεκόμενα και ο χρόνος (ο κερδισμένος) δισεκατομμύρια ευρωδολλάρια.

Κι εμάς τι μας νοιάζει, αφού όλα συμβαίνουν τόσο μακριά;  Ας ρωτήσουμε λοιπόν τους κατοίκους του Ασπροπύργου και των Αγίων Θεοδώρων με την καθημερινή τους ρύπανση από τις μικρές, καθημερινές και τελικά μόνιμες διαρροές – τόσο που η θάλασσα αναβλύζει πια πετρέλαιο. Ας ρωτήσουμε τους παλιότερους, εκείνους που έζησαν το «συμβάν» της Πύλου με τους 40.000 τόνους  πετρελαίου στις ακτές της Γιάλοβας. Ας αναλογιστούμε τέλος τι θα σήμαινε για την οικονομία και το περιβάλλον του Αιγαίου ένα ατύχημα σαν κι αυτό της Ισπανίας, τι θα σήμαινε για τον τουρισμό και την ποιότητα των νερών που τόσο εύστοχα προβάλλουμε κάθε άνοιξη και κάθε καλοκαίρι στα διεθνή μίντια. Τώρα που η κίνηση των πετρελαιοφόρων – μετά την κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης – θα πολλαπλασιαστεί, τώρα που η Θεσσαλονίκη θα φιλοξενεί πλοία 350.000 τόνων (από τους 80.000 που είναι σήμερα). Το απαραίτητο κόστος της ανάπτυξης θα αντιτάξει τις. Ποιος όμως κάνει το τελικό ισοζύγιο; 

Τα Νέα, 11.2002