Η Ελλάδα χωρίς δάση;

Δήμος Τσαντίλης

Τα Μεσογειακά δάση καίγονται. Η φωτιά αποτελεί μέρος του κύκλου ζωής τους. Όταν συγκεντρωθεί αρκετή καύσιμη ύλη, το δάσος αργά ή γρήγορα θα καεί. Όμως δεν θα πεθάνει. Μετά την φωτιά η γη πρασινίζει και πάλι. Η φωτιά μοιάζει μάλιστα να ευνοεί τα φυτά που αποτελούν την μεσογειακή βλάστηση. Τα είδη της Μεσογειακής χλωρίδας είναι «πυρόφιλα» και η φωτιά τα αναζωογονεί και τα ανανεώνει.

Τα σπίτια που ξεπηδούν σαν μανιτάρια στο δάσος δεν αποτελούν μέρος του οικοσυστήματος και δεν είναι προσαρμοσμένα στην φωτιά. Τα σπίτια που κτίζονται μέσα σε δάσος κινδυνεύουν να καούν και χρειάζονται προστασία. «Πού είναι το κράτος;» αναφωνούν αυτοί που βλέπουν τους κόπους μιας ζωής να γίνονται στάχτη. Κανείς δεν έρχεται να τους προστατεύσει. Μάταια περιμένουν να φανεί στον ουρανό πυροσβεστικό αεροπλάνο και τα πυροσβεστικά οχήματα επιχειρούν σε άλλο πύρινο μέτωπο.

Το κράτος, που είναι ανύπαρκτο την ώρα του χαμού, είναι εξ ίσου ανύπαρκτο και όταν κτίζονται τα δάση, επιχωματώνονται τα ρέματα, ανοίγονται δρόμοι και εκχερσώνονται δασικές ιδιοκτησίες για να γίνουν οικόπεδα.  

Η εξίσωση είναι απλή. Αν υπήρχε κράτος για να προστατεύσει τους πολίτες και τις περιουσίες τους από την φωτιά, τότε το κράτος αυτό δεν θα άφηνε τους πολίτες του να κτίζουν, όπου και όπως θέλουν, νόμιμα, μη νόμιμα ή και εντελώς παράνομα.

Περπατώ εις το δάσος όταν το κράτος δεν είναι εδώ. Τι κάνει την ώρα αυτή (το ανύπαρκτο) κράτος; Ψηφοθηρεί για να προσελκύσει το ευγενές κοινό των οικοπεδοφάγων και των καταπατητών. Τι είναι δάσος; Δάσος είναι ότι δεν έχει αποχαρακτηριστεί. Τι εμποδίζει τον γενικευμένο αποχαρακτηρισμό του δάσους που μας απέμεινε; Το άρθρο 24 του Συντάγματος και το Συμβούλιο της Επικρατείας. Γι’ αυτό ζητούν το μεν άρθρο 24 να τροποποιηθεί, το δε Συμβούλιο της Επικρατείας να βραχυκυκλωθεί, ώστε να απεγκλωβιστούν οι δασικές ιδιοκτησίες και να κτιστούν.      

Ποιος όμως πληρώνει το τεράστιο κρυφό κόστος από την εκτός σχεδίου (πλην εντός δασών) δόμηση; Το πληρώνει όλη η κοινωνία και όχι αυτοί που το προκαλούν. Η επιμήκυνση των δικτύων παροχής ηλεκτρικού και νερού, των δικτύων αποκομιδής απορριμμάτων, η επέκταση των οδικών δικτύων και η αύξηση της κυκλοφορίας υποβαθμίζουν το δασικό τοπίο, αυξάνουν την κατανάλωση ενέργειας και νερού, αυξάνουν τις απώλειες των δικτύων και το κυριότερο: αυξάνουν τους κινδύνους πυρκαγιάς και εκτοξεύουν στα ύψη το κόστος της πυρασφάλειας για τα σπίτια που έχουν κτιστεί διάσπαρτα στα δάση.

Το κράτος είναι πλαδαρό, ασυντόνιστο και ανίκανο. Η πολιτική ηγεσία άβουλη, υποκριτική και ανέντιμη. Η χώρα κάηκε και δεν υπήρξε  έστω και μια παραίτηση υπευθύνου. Όμως η καρδιά του προβλήματος είναι αλλού: είναι δυνατόν έστω και ένας τέλειος κρατικός μηχανισμός που διαθέτει έναν τέλειο πυροσβεστικό εξοπλισμό να παρέχει προστασία από την φωτιά και ταυτόχρονα να επιτρέπει το κτίσιμο σπιτιών μέσα στα δάση; Η απάντηση είναι όχι. Για να προστατευθούν τα δάση από την δόμηση και οι πολίτες από την φωτιά υπάρχει μια μέθοδος, αποτελεσματικότερη από οποιοδήποτε εναέριο ή επίγειο πυροσβεστικό μέσο: είναι να πάψουν οι πολίτες να κτίζουν στα δάση.

            Ιδιαίτερες παρεμβάσεις δεν χρειάζεται το δάσος για να αναγεννηθεί, αρκεί να μη κτιστεί. Χρειάζεται όμως χρόνο και υπομονή. Κυνήγι και βόσκηση πρέπει να απαγορευτούν χωρίς καμία καθυστέρηση και τουλάχιστον για τα επόμενα δέκα χρόνια.

Δύσκολο σε μια περιοχή, που ζει από την κτηνοτροφία; Δύσκολο αλλά αναγκαίο, αν θέλουμε το δάσος κάποτε να αναγεννηθεί. Τι να κάνουμε; Οι ρυθμοί της φύσης είναι για τα μέτρα μας συχνά εξαιρετικά αργοί. Η επιτάχυνσή τους θα ήταν ένας πρόσθετος βιασμός.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 75, 10/07