Μετα-Ολυμπιακή Αθήνα

(συνέντευξη με τον Γιάννη Πολύζο)

Η συνέντευξη με τον καθηγητή του Πολυτεχνείου κ. Γιάννη Πολύζο, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον γιατί ο Γ.Π. έχει ασχοληθεί ιδιαίτερο με την Αθήνα, το θέμα του σχεδιασμού των χωροθετήσεων πολλών ολυμπιακών εγκαταστάσεων και έχει προτείνει εναλλακτικές χωροθετήσεις, όπως και με το θέμα του τραμ και έχει εισηγηθεί, ως πρόεδρος σχετικής επιτροπής καθηγητών του ΕΜΠ, τις μελλοντικές επεκτάσεις του τραμ. 

Σ.Κ.

Ποια πόλη νομίζετε ότι θα παραλάβουμε μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, Σε σχέση με αυτή που είχαμε πριν αλλά και σε σχέση με αυτή που είχαμε σχεδιάσει για την μετά την Ολυμπιακή περίοδο.

Αναμφισβήτητα, θα παραλάβουμε μία μεσογειακή πρωτεύουσα. Μία μεσογειακή πρωτεύουσα η οποία θα έχει ένα εκτεταμένο δίκτυο υποδομών στην εξυπηρέτηση του πολίτη, αναμφισβήτητα κάποιες επεκτάσεις του μετρό που είναι πολύ χρήσιμο μέσο και σημαντικό εργαλείο. Έχουμε και μία γραμμή τραμ φτιαγμένη για να εξυπηρετήσουμε Ολυμπιακές κυρίως εγκαταστάσεις. Δεν θα έχουμε όμως μία πόλη η οποία θα διεκδικεί στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, στην ευρωπαϊκή ταυτότητα των πόλεων κάποια ιδιαιτερότητα ως προς την περιβαλλοντική διάσταση ή ως προς τον ήπιο χαρακτήρα που θα όφειλε να έχει μία μεσογειακή χώρα, μια ανθρώπινη διάσταση που είναι τόσο χρήσιμη για τις μεγαλουπόλεις. Η Αθήνα είναι και μία υδροκέφαλη πόλη και αυτό της δίνει ακόμη μεγαλύτερες ευθύνες απέναντι στην ελληνική οργάνωση των πόλεων, αλλά αυτό δυστυχώς δεν έχει πάψει, μάλλον θα είναι ενισχυμένη αυτή η διάσταση από την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα.

Με βάση το σχεδιασμό για τους Ολυμπιακούς αγώνες δημιουργήθηκαν κάποιοι μεγάλοι ολυμπιακοί άξονες, για να φέρουν σε επικοινωνία τα δύο μεγάλα Ολυμπιακά κέντρα αλλά και τις άλλες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Αυτοί οι άξονες προφανώς δεν συμπίπτουν με τους άξονες λειτουργίας της πόλης στο μέλλον. Μπορεί να μεταβούμε από το ένα καθεστώς στο άλλο αξιοποιώντας τις υποδομές αυτές ή ξαφνικά πρέπει να σχεδιάσουμε από την αρχή;

Θεωρώ θετικό ότι το θαλάσσιο μέτωπο έγινε αντικείμενο κάποιων χωροθετήσεων. Σαφέστατα δε θα έπρεπε να ήτανε στο βαθμό που τελικά επιλέχθηκε. Το θαλάσσιο μέτωπο για την Αθήνα είναι ένα παραμελημένο θαλάσσιο μέτωπο το οποίο, όμως, αντιθέτως, θα έπρεπε να ήτανε το πρόσωπο μιας μεσογειακής πρωτεύουσας. Άρα, ναι μεν το θαλάσσιο μέτωπο δέχεται κάποιες επεμβάσεις, αλλά την επόμενη μέρα η  ανάπτυξη με βάση τα μεγάλα κυκλοφοριακά έργα θα μεταφερθεί σε αυτό που λέγεται Αττική Οδός. Άλλα πακέτα χωροθετήσεων ενοποιούνται με το Λεκανοπέδιο στον άξονα που είναι η Εθνική οδός, η οποία φτάνει στην Ποσειδώνος και αυτή θα είναι η μελλοντική πορεία της πόλης

Όλοι αυτοί οι ανισόπεδοι άξονες τι θα απογίνουν μετά σε σχέση με αυτό το Τ.

Κάποιοι από αυτούς τους ανισόπεδους, ενδεχομένως, θα παραμείνουν νεκροί, δηλαδή αυτή η μεταφορά στην Ελλάδα κάποιων διαμορφώσεων δημοσίων χώρων που γίνονται στην Ευρώπη, κατά πάσα πιθανότητα θα παραμείνει μία νεκρή ζώνη τσιμέντου. Ένας ιππόδρομος που δεν έχουν ξεκαθαρίσει τη φύση του αυτή τη στιγμή. Ειπώθηκε ότι θα παραχωρηθεί στο Δήμο Καλλιθέας για πιο μικρές αθλητικές δραστηριότητες. Αυτά αν δεν σχεδιαστούν και δεν πάρουν τη μορφή κάποιων πολύ συγκεκριμένων προγραμμάτων την επόμενη μέρα, θα έχουμε μία μεγάλη πεζογέφυρα, μία φαρδιά πεζογέφυρα κάτω από την οποία θα είναι πάρα πολύ κακό να περνάει κάποιος νύχτα. Αλλά, πολλοί από αυτούς τους μεγάλους άξονες και κόμβους ενδεχομένως είναι υπερυπολογισμένοι ή στην λογική των γρήγορων μετακινήσεων.

Δημιουργήθηκαν κάποια αθλητικά κέντρα τα οποία υπερβαίνουν τις τρέχουσες χρήσεις που μπορεί να έχει η χώρα. Τι θα απογίνουν όλες αυτές οι τεράστιες υποδομές (βασικά και δευτερεύοντα αθλητικά κέντρα) θα παίξουν ένα ρόλο, ως πόλοι συγκέντρωσης δραστηριοτήτων μελλοντικά στην πόλη;

Πολύ απλά, κάποιες από αυτές τις αθλητικές δραστηριότητες ενδεχομένως μπορεί να έχουνε μία μετάφραση σε ψυχαγωγική δραστηριότητα, παραδείγματος χάρη, η μεγάλη αθλητική εγκατάσταση του κανόε-καγιάκ, η αποκαλούμενη νεροτσουλήθρα, υποψιάζομαι ότι την επόμενη μέρα  παραχωρούμενη σε έναν ιδιώτη επενδυτή έναντι Χ ανταλλάγματος μπορεί να αποτελέσει για τις μικρές ηλικίες μία αντίστοιχη, όπως υπάρχει στην Κρήτη ή αλλού, ψυχαγωγική δραστηριότητα που να επιφέρει και έσοδα. Άρα, επειδή οι μεγάλοι αθλητικοί χώροι που διεκδικούνται σήμερα από τις ομοσπονδίες κ.ά. έχουνε πολύ μεγάλες υποχρεώσεις εξυπηρέτησης, φοβάμαι για το μέλλον τους.

Δηλαδή, δεν πρόκειται να μεταφερθεί ιδιαίτερα το βάρος των χρήσεων προς τις υπηρεσίες;

Πολύ λίγο αυτή τη στιγμή. Όλες οι επενδύσεις που γίνονται στο λεκανοπέδιο είναι επενδύσεις real estate, που προσδοκούν τα νέα πολυκαταστήματα στο αεροδρόμιο και τα άλλα που θα γίνουν στο αεροδρόμιο -στα υπόλοιπα 70 στρέμματα-. Επίσης, επάνω στην Αττική οδό, (στην Αττική Οδός Α.Ε., έχουνε είδη παραχωρηθεί πολλά στρέμματα δίπλα στο Holiday και άλλοι χώροι γραφείων, το κτήμα Καμπά κ.ά) εκεί είναι η λειτουργία μελλοντικών υπηρεσιών όπως και στο Θριάσιο. Ως χώροι αποθηκών, που έχουνε πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση, ο μεγάλος αποθηκευτικός χώρος του ΟΣΕ,  ιδιωτικών εταιρειών κ.τ.λ.

Σχεδιάστηκαν κάποια έργα ή επιταχύνθηκαν λόγω της Ολυμπιάδας, όπως είναι το τραμ, ο προαστιακός, το πράσινο που από ότι φαίνεται δεν προχωράει. Το ερώτημα είναι αν αυτά κινδυνεύουν να μείνουν στη μέση;

Υπάρχει από τη στιγμή μία πολιτική που είναι προς την εξυπηρέτηση των μετακινήσεων με μέσα σταθερής τροχιάς. Πράγματι, όμως, μπορεί το τραμ να παραμείνει ένα κουτσουρεμένο Ολυμπιακό τραμ το οποίο, ναι μεν πιστεύω ότι την επόμενη ημέρα θα γίνει πολύ πιο θετικά αποδεκτό από τους κατοίκους, αλλά κατοίκους του θαλασσίου μετώπου και κατοίκους Νέας Σμύρνης και Γλυφάδας αλλά σαφέστατα δεν θα έρθει για να αποτελέσει μια συνολική εναλλακτική λύση μετακινήσεων. Άρα, αν την επόμενη ημέρα των Ολυμπιακών δεν ξεκινήσουν άμεσα σχεδιασμοί με ορίζοντα το 2008, θα εκδηλωθεί μια τάση σε μετακινήσεις με ΙΧ αυτοκίνητα που είναι αντίξοη. Το βλέπουμε νομίζω καθημερινά, και είναι εξαιρετικά δυσάρεστο ότι, όπως φάνηκε και σε πρόσφατα δημοσιεύματα, στην Αθήνα υπάρχει πολύ μεγάλη συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων. Απλά αυτό καταρρίπτει λίγο τον παλαιό μύθο ότι υπάρχουνε βελτιώσεις έστω και περιορισμένες για το περιβάλλον.

Πια, δεν εκδίδονται και τα δελτία που δίνανε τις τιμές των ρύπων...

Πράγματι, και αυτό το καινούργιο στοιχείο -τουλάχιστον εγώ δεν το έχω συνειδητοποιήσει- αυτό των αιωρούμενων σωματιδίων, και το πως περνάνε τόσο εύκολα στο οργανισμό μας, μας κατατάσσει πάνω πάνω στη σχετική λίστα, μας ανησυχεί πολύ. Οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις σαφέστατα δεν σεβάστηκαν τους ελεύθερους χώρους και αποτελεί δυστυχώς, η όλη πολιτική των χωροθετήσεων και αυτού του σχεδιασμού, αντικείμενο ιδιαίτερης μελέτης.

Μέσα Σεπτεμβρίου 2004, παραλαμβάνουμε μία καινούργια πόλη, μία νέα κατάσταση. Δυο τρεις βασικές προτεραιότητες που θα ξεκινούν από την επομένη των ολυμπιακών αγώνων;

Πρώτη προτεραιότητα θα έλεγα για την Αθήνα θα είναι ο δημόσιος χώρος, αναβάθμιση του δημόσιου χώρου. Ξεχάσαμε ότι αυτή η μεσογειακή πρωτεύουσα έχει έναν ιδιωτικό χώρο που γυαλίζει και έναν δημόσιο χώρο ο οποίος υποβαθμίζεται. Υποβάθμιση του δημόσιου χώρου είναι το χειρότερο για την πόλη. Αναβάθμιση, πολιτικές αναβάθμισης, διαχείρισης και συντήρησης αυτού του χώρου. Αυτές είναι οι προτεραιότητες.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 39, Ιούλιος-Αύγουστος 2004