Κίνα: μικρές ειδήσεις για την οικολογία και το περιβάλλον

Βασίλης Παπακριβόπουλος

Πρόσφατα, η κινεζική Επιτροπή για τον Πληθυσμό  και για τον Οικογενειακό Προγραμματισμό ανακοίνωσε ότι κάθε χρόνο γεννώνται στη χώρα 1,2 εκατομμύρια βρέφη με δυσπλασίες (σε σύνολο 20 εκατομμυρίων γεννήσεων) και ότι, στις περιοχές όπου παρατηρούνται αιχμές ρύπανσης αυτό το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά 40% από το 2001 (από 105 κρούσματα στις 1.000 γεννήσεις, στα 145 ανά 1.000 γεννήσεις) (1). Μάλιστα, το Εθνικό Κέντρο για την Γυναικεία Υγεία αποδίδει μεγάλο μέρος της ευθύνης στην ρύπανση, καθώς και στην κακές συνθήκες υγιεινής και στις εγκυμοσύνες σε μεγάλη ηλικία (οι οποίες προφανώς οφείλονται στη χαλάρωση των δρακόντειων διατάξεων περί ενός μονάχα παιδιού ανά οικογένεια).

Εκτός από αυτούς τους εξαιρετικά ανησυχητικούς αριθμούς, ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση θα πρέπει να προκαλεί η δημοσίευσή τους, καθώς έως πέρισυ ο αριθμός και τα στοιχεία για την εξέλιξη των κρουσμάτων του καρκίνου αποτελούσαν κρατικό απόρρητο μυστικό, η αποκάλυψη του οποίου επέσυρε σοβαρές ποινικές κυρώσεις (2). Επιπλέον, μόλις το περασμένο καλοκαίρι, το Πεκίνο πέτυχε να λογοκρίνει και να αποσύρει η Παγκόσμια Τράπεζα μια έκθεσή της στην οποία αναφερόταν ότι η ρύπανση προκαλεί κάθε χρόνο στη χώρα 750.000 θανάτους στην Κίνα. Επιπλέον, με το πρόσχημα ότι η κινεζική κυβέρνηση διαφωνούσε με την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, η Παγκόσμια Τράπεζα δέχθηκε να μην δημοσιεύσει και τους αναλυτικούς χάρτες στους οποίους εμφανίζονταν οι συγκεντρώσεις της ρύπανσης στη χώρα (3).

Ταυτόχρονα, το Πεκίνο άρχισε να παραδέχεται επίσημα μερικούς από τους πολυάριθμους οικολογικούς και κοινωνικούς κινδύνους που εγκυμονούσε η κατασκευή του φαραωνικού φράγματος των Τριών Φαραγγιών, το οποίο καταγγέλλεται με σφοδρότητα από το παγκόσμιο οικολογικό κίνημα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Μάλιστα, η κριτική προήλθε από τον ίδιο τον Γουάνγκ Ξιάο Φενγκ, τον πρόεδρο του Προγράμματος του Φράγματος των Τριών Φαραγγιών, ο οποίος παραδέχτηκε ότι αυτό το έργο –«ένα από τα πλέον θαυμαστά στην ιστορία της ανθρωπότητας» σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο του Κ.Κ.Κ. Ζιάνγκ Ζεμίν– έχει αυξήσει τη διάβρωση και τις κατολισθήσεις,  έχει προκαλέσει την έλλειψη νερού σε ορισμένες περιοχές και την αύξηση της ρύπανσής του, ενώ στέρησε από τη χώρα μεγάλες εύφορες περιοχές (η τεχνητή λίμνη του θα έχει μήκος 500 km!). Μάλιστα, με την αόριστη έκφραση « προκάλεσε κοινωνικές συγκρούσεις» υπονοούσε το 1,4 εκατομμύριο αγροτών που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη γη του και τα χωριά του, ουσιαστικά χωρίς αποζημίωση και μέριμνα για την τύχη του, καθώς τα σχετικά κονδύλια διασπαθίστηκαν από τον εξαιρετικά διεφθαρμένο κρατικό μηχανισμό…(4)

Τουλάχιστον, τα μέλη των οικολογικών του Τσονγκ Κινγκ, της μεγαλούπολης που βρίσκεται ανάντι του φράγματος, θα μπορούν στο εξής να αντιτάξουν τα λόγια αυτού του υψηλόβαθμου κρατικού αξιωματούχου όταν αντιμετωπίζουν τις διώξεις και τις παρενοχλήσεις των τοπικών αρχών που προσπαθούν να ανακόψουν τη δράση τους, η οποία επικεντρωνόνταν σε μεγάλο βαθμό στην αντίθεση σε αυτό το φράγμα.

Βέβαια, παρόλα αυτά τα περιβαλλοντικά ανοίγματα, το καθεστώς εξακολουθεί να θεωρεί σοβαρό εχθρό του τους περιβαλλοντιστές, τους οικολόγους, τις Μη Κυβερνητικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών (5) και προσπαθεί να εμποδίσει τη δράση τους. Μάλιστα, ιδιαίτερο βάρος πέφτει στην καταστολή όλων των προσπαθειών μαζικοποίησης του αγώνα ενάντια στη ρύπανση, καθώς και σε κάθε απόπειρα συνεργασίας, συντονισμού και δικτύωσης των ΜΚΟ, καθώς επιδιώκεται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απομόνωσή τους σε αυτή την αχανή χώρα.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ακτιβιστή Γου Λι Χονγκ, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή από τις 13 Απριλίου 2007, καθώς οι αρχές ενοχλήθηκαν από τον δεκαετή αγώνα του ενάντια στις χημικές βιομηχανίες που έχουν καταστρέψει ολοκληρωτικά την λίμνη Ταϊχού, στην περιοχή του Δέλτα του ποταμού Γιανγκ Τσε. Τα λύματα των δεκάδων χημικών και άλλων –πρώην κρατικών και νυν ιδιωτικοποιημένων– βιομηχανιών ρίχνονταν ανεξέλεγκτα στη λίμνη από την οποία υδρεύονταν 2.000.000 κάτοικοι των οικισμών και των πόλεων της περιοχής (6) και αρδεύονται μεγάλες εκτάσεις. Οι παρενοχλήσεις, διώξεις και συλλήψεις εντάθηκαν από τη στιγμή που ένα χημικό εργοστάσιο αναγκάστηκε να κλείσει λόγω των αποκαλύψεών του (καθώς η γυναίκα του δούλευε σε αυτήν είχε ακριβέστατη εσωτερική πληροφόρηση) και οι αγρότες της περιοχής εξεγέρθηκαν το 2002, αγανακτισμένοι από την καταστροφή της σοδειάς τους από τη ρύπανση των υδάτων. Όμως, δύο μήνες μετά την σύλληψή του, το οικοσύστημα της λίμνης νεκρώθηκε τελείως καθώς υπέστη ασφυξία από τεράστιες ποσότητες δύσοσμων μικροφυκών που προέκυψαν από μια βακτηριακή αντίδραση στο κοκτέιλ των ρύπων, με αποτέλεσμα να μείνουν χωρίς νερό για μήνες μεγάλες ομάδες του τοπικού πληθυσμού.

Αν και οι αρχές αναγκάστηκαν να παραδεχτούν την έκταση της καταστροφής και την ολοκληρωτική αποτυχία της «εκστρατείας για τη μηδενική ρύπανση της λίμνης» που –υποτίθεται– ότι είχαν δρομολογήσει το 1998, ο Γου Λι Χονγκ εξακολουθεί να βρίσκεται στη φυλακή και η γυναίκα του υπό στενή αστυνομική παρακολούθηση.

Ταυτόχρονα, οι ΜΚΟ που δεν συμμορφώνονται πλήρως με τις επιθυμίες των αρχών ή δεν ελέγχονται πλήρως από αυτές (κοινώς μαϊμούδες) δέχονται διαρκείς υφίστανται διαρκείς «επισκέψεις» της αστυνομίας, έρευνες και προσαγωγές των μελών τους. Ιδιαίτερο στόχο αποτελούν όσες έχουν αναπτύξει συνεργασία με ΜΚΟ του εξωτερικού ή όσες αποσκοπούν στη δικτύωση ή στο συντονισμό της δράσης του οικολογικού κινήματος. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του κλεισίματος της θεωρούμενης ως έγκριτης (7) ηλεκτρονικής επιθεώρησης China Development Brief, η οποία λειτουργεί εδώ και δώδεκα χρόνια δημοσιεύοντας πληροφορίες για τη δράση των ΜΚΟ και τα αποτελέσματα των ερευνών που πραγματοποιούν. Αν και η «γραμμή» της επιθεώρησης ήταν η ενθάρρυνση της συνεργασίας των ΜΚΟ με τις κινεζικές αρχές και όχι η ανοιχτή αντιπαράθεση με αυτές, κατά την προσαγωγή τους στην αστυνομία, τα μέλη της οργάνωσης ρωτήθηκαν «γιατί ενισχύουν τις εχθρικές προς τη χώρα δυνάμεις» και «που αποσκοπούσε η δημοσίευση αριθμών που δεν είχαν ελεγχθεί από την Στατιστική Υπηρεσία ή μελετών για τη ρύπανση, τη θέση της γυναίκας, το Aids ή τις μειονότητες»…

Le Monde, 30-10-07, «1,2 million le nombre de bébés qui naissent chaque année en Chine avec des malformations.

Γαλέρα, τ.12, Σεπτέμβριος 2006, Β. Παπακριβόπουλος, «Οι δράκοι τρώνε το περιβάλλον».

Le Monde, 3-7-07.

Le Monde, 2-10-07, «Pékin admet le risque écologique présenté par le barrage des Trois Gorges ».

ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ,τ.36, Ιανουάριος 2006, Β. Παπακριβόπουλος, «Αδιαφάνεια αλά κινεζικά».

Le Monde, 10-7-07, «Le combat du Chinois Wu Lihong contre les pollueurs du lac Taihu»

Libération, 2-8-07, «Les ONG écolos dans la ligne de mire de Pékin».

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 77, 12/07