ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ Κου ΣΚΛΑΒΗ

Το καθένα από τα πάρκα της Αθήνας έχει την ιστορία του. Συνήθως δεν είναι προϊόν πολεοδομικού σχεδιασμού. Για να παραμείνουν ως αδόμητοι χώροι χρειάστηκαν άπειρες δίκες, αποζημιώσεις και απαλλοτριώσεις. Αποτέλεσαν σημείο σκληρής διαμάχης μεταξύ του δημοσίου συμφέροντος και της ατομικής ιδιοκτησίας. Πρόσφατα είδαμε τον πόλεμο μεταξύ διαφόρων real estate και του δημοσίου συμφέροντος στην καθιέρωση νέων χρήσεων σε ελεύθερους αδόμητους χώρους που προκύπτουν ή και σε υφιστάμενους κοινόχρηστους χώρους πρασίνου. Είδαμε επίσης, την ευαισθησία και την αντίδραση του κοινού σε διάφορες άστοχες αναπλάσεις πλατειών, πάρκων και αλσών και στις απόπειρες εμπορευματοποίησής τους. Γύρω από κάθε πάρκο για πρώτη φορά συστήθηκαν σωματεία ή εκδηλώθηκαν πρωτοβουλίες και δικαστικές προσφυγές για τις αλλαγές που επιχειρήθηκαν. Είδαμε επίσης την εσκεμμένη εγκατάλειψή τους.

Πρώτη και μεγαλύτερη δυσκολία για τη δημιουργία ενός πάρκου είναι ο καθορισμός και η οριοθέτησή τους ως κοινόχρηστων χώρων πρασίνου. Γι’ αυτό στην Αθήνα έχουμε αυτό το πενιχρό ποσοστό πρασίνου, του 2 ή 2,5 τ.μ. ανά κάτοικο, αλλά και άλλες σοβαρές ελλείψεις κοινόχρηστων χώρων. Δεύτερη δυσκολία είναι η εγκατάσταση του πρασίνου, η οποία απαιτεί χρόνο για την ανάπτυξή του και ιδιαίτερα του ψηλού πρασίνου με δενδρώδη βλάστηση, που τόση ανάγκη έχουμε στην θερμόπληκτη Αθήνα. Γι’ αυτούς τους λόγους έχει απαγορευθεί κάθε αλλαγή χρήσης στους κοινόχρηστους χώρους πρασίνου. Ο Νόμος 2052/92 έδωσε τη δυνατότητα κατασκευής υπόγειων χώρων στάθμευσης σε κοινόχρηστους χώρους, με την προϋπόθεση ότι δεν αναιρείται και δεν παρακωλύεται ουσιωδώς η προϋπάρχουσα κοινή χρήση του χώρου. Στην περίπτωση των κοινόχρηστων χώρων που έχουν εγκατεστημένο πράσινο, υπάρχει ένα ζήτημα έκπτωσης της ποιότητας και της λειτουργικότητας του πρασίνου, σε σχέση με αυτό που ενδεχομένως προϋπήρχε ή σε σχέση με το πράσινο που θα μπορούσε να εγκατασταθεί. Δεν είναι εύστοχο το παράδειγμα του σταθμού αυτοκινήτων στην οδό Ριζάρη όπου δεν υπήρχε εγκατεστημένο πράσινο. Ο κανόνας στις περιπτώσεις αυτές είναι: το μεγαλύτερο ποσοστό της επιφάνειας που δημιουργείται να καλύπτεται από σκληρές επιστρώσεις και σε ό,τι απομένει να φυτεύεται γκαζόν και αραιοί θάμνοι. Ας φέρουμε στο μυαλό μας την εικόνα της πλατείας Δημαρχείου, της πλατείας Κλαυθμώνος (το ανατολικό ήμισυ), της Ομόνοιας, την κάλυψη της οδού Μουστοξύδη με το parking των Δικαστηρίων.

Ήταν ένα σοκ η εικόνα που είδα στο παρκάκι του Νοσοκομείου Παίδων, με όλα τα δένδρα και τους θάμνους υλοτομημένα, ανεξάρτητα από την σκοπιμότητα κατασκευής του υπόγειου σταθμού αυτοκινήτων. Η αναρτημένη πινακίδα εξηγούσε τι επρόκειτο να γίνει, με ποιο προϋπολογισμό, κλπ. Θυμάμαι καλά το ποσοστό συμμετοχής του δημοσίου (60%) και μου έκανε εντύπωση πως με τέτοιο ύψος συμμετοχής του δημοσίου μπορεί να αποκαλείται το έργο «αυτοχρηματοδοτούμενο». Όταν προέκυψε το θέμα διακοπής του νερού στον Εθνικό Κήπο επισκέφθηκα δυο-τρεις φορές το χώρο και αναζήτησα την πινακίδα που είδα αρχικά, με πρόθεση να την φωτογραφήσω. Δεν υπήρχε όμως. Αν αυτή η πινακίδα έγραφε «έργο συγχρηματοδοτούμενο» δε θα μου έκανε εντύπωση το ποσοστό συμμετοχής του δημοσίου. Μου έκανε επίσης εντύπωση η απομάκρυνση της πινακίδας με τα στοιχεία του έργου πριν την ολοκλήρωσή του.

Εφόσον το έργο προωθείται από τις κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ θα έπρεπε η περιβαλλοντική άδεια και οι σχετικοί όροι να είχαν εκδοθεί από την αρμόδια κεντρική υπηρεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ (την ΕΥΠΕ). Στη ΚΥΑ περιβαλλοτικών όρων θα συνέπραττε, ως συναρμόδιο, και το Υπουργείο Γεωργίας, το οποίο μέχρι πρότινος είχε την εποπτεία της αρμόδιας για την διαχείριση του Εθνικού Κήπου «Επιτροπής κήπων και Δενδροστοιχιών» και πιθανότατα να επεσήμανε το ενδεχόμενο καταστροφής του αρχαίου υδραγωγείου, από το οποίο επί χρόνια υδροδοτείται ο Εθνικός Κήπος. Η περιβαλλοντική άδεια όμως εκδόθηκε από τη Νομαρχία. Μάταια την αναζήτησα στην ΕΥΠΕ και στην Δ/νση ΠΕΧΩ της Περιφέρειας. Από τη Νομαρχία δεν πήρα σαφή απάντηση για την ύπαρξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Περιβαλλοντικών Όρων. Άλλωστε, η «Επιτροπή Κήπων και Δενδροστοιχιών», που γνώριζε την ύπαρξη και την πορεία του Υδραγωγείου, αναζήτησε την αιτία διακοπής του νερού στα φρεάτια της πλατείας Αγίου Θωμά, έστω και με κάποια καθυστέρηση, δεδομένου ότι η διακοπή του νερού έγινε σταδιακά και παράλληλα με την εξέλιξη των εκσκαφών στο παρκάκι του Νοσοκομείου Παίδων.

Τι ακριβώς συνάντησε η βαθειά εκσκαφή στο Νοσοκομείο Παίδων το γνωρίζει δυστυχώς μόνο η κατασκευάστρια εταιρία. Αλλά και μόνο η ποσότητα του νερού που συνάντησε στην εκσκαφή η κατασκευάστρια κοινοπραξία θα έπρεπε να εμβάλλει τη σκέψη ότι «κάτι τρέχει». Η πληροφορία που είχα μέχρι πρόσφατα είναι ότι το νερό επανήλθε μεν στον Εθνικό Κήπο, αλλά στην ποσότητα των 800-900 κ.μ. ημερησίως και όχι στην προηγούμενη παροχή των 1270 κ.μ. ημερησίως.

Υπολογίζω ότι με τους τέσσερις υπόγειους σταθμούς αυτοκινήτων POSI(P)ARK θα δημιουργηθούν 2-3 χιλιάδες χώροι στάθμευσης και μαζί με τους χώρους στάθμευσης άλλων παρόμοιων υπόγειων σταθμών θα υπάρχουν 5-6 χιλιάδες χώροι στάθμευσης. Είναι προφανές ότι δεν λύνουν το πρόβλημα και ότι είναι επικερδείς. Αν λοιπόν, αυτοί οι χώροι είναι μόνον η αρχή, τι να υποθέσουμε; Ότι σε επόμενη φάση θα ανασκάψουμε το Πεδίο του Άρεως και τον Εθνικό Κήπο;

Γ. Ν.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 50, 6/05