ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΕΙΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ

Κύριε Διευθυντά,

Θα προτιμούσα να μην είχα αναγκασθεί να γράψω αυτές τις γραμμές, γιατί ήθελα να εξακολουθήσω να πιστεύω ότι τα κείμενα που δημοσιεύονται στο έντυπό σας είναι προϊόν εμπεριστατωμένης έρευνας και, ως εκ τούτου, υπεύθυνα και αξιόπιστα. Δυστυχώς, όμως, διέψευσε την εντύπωση που είχα το κείμενο «Μπόμπολας ή Πεισίστρατος» στο τεύχος 41 του Σεπτεμβρίου 2004.

Ο συνεργάτης σας, που υπογράφει το άρθρο με τα αρχικά Γ.Ν., παρά τον πλούτο των ιστορικών γνώσεων που αναδίδει το κείμενο, αγνόησε μία θεμελιώδη επιταγή των ευκλεών προγόνων μας: «πριν αν αμφοίν μύθον ακούσης, ουκ αν δικάσαις»! Και προχώρησε στη διατύπωση κρίσεων και επικρίσεων μετά από μονομερή πληροφόρηση (ή παραβλέποντας εσκεμμένα την αντίθετη άποψη). Δεν θα ήταν δε και τόσο δύσκολο να εντοπίσει και να έρθει σε επαφή είτε με την εταιρεία μας είτε με τους υπεύθυνους της κατασκευής του έργου κάποιος, ο οποίος κατόρθωσε να προσδιορίσει σε ένα σημείο την ακριβή θέση του Πεισιστράτειου υδραγωγείου, την οποία αγνοούσαν ακόμα και αρχαιολόγοι, καθώς, όπως και ο ίδιος αναφέρει «δεν ήταν και δεν είναι ακόμα γνωστή η ακριβής πορεία του»! Με άλλα λόγια, προτίμησε να διατυπώσει διάφορες ανερμάτιστες απόψεις και αβάσιμες μομφές, τις οποίες φρόντισαν να μεταφέρουν και σε άλλα έντυπα απληροφόρητοι καλοθελητές. «Fama crescit eundo» (η φήμη μεγαλώνει όσο διαδίδεται) έχει γράψει ο Βιργίλιος, ενώ κάποιος πολύ μεταγενέστερος ακατονόμαστος «μαιτρ» της προπαγάνδας έχει πει: «λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει στο τέλος».

Βέβαια, ο συνεργάτης σας φροντίζει να καλύψει τα νώτα του με διάφορες εκφράσεις που αμβλύνουν τον κατηγορηματικό χαρακτήρα των διατυπώσεών του. Έτσι, στο σημείο όπου τελείως αβάσιμα ισχυρίζεται ότι «το δημόσιο συμμετέχει στη δαπάνη του έργου με ποσοστό 60% περίπου», προφανώς για να αμφισβητήσει την συγχρηματοδότηση του έργου, προσθέτει: «όπως τουλάχιστον αναφερόταν σε ανηρτημένη πινακίδα στον τόπο του έργου, η οποία δεν υπάρχει πλέον»! Η αλήθεια, όμως, είναι ότι το Δημόσιο καλύπτει μόλις το 30% της δαπάνης. Το 70% καλύπτεται από κεφάλαια (ίδια και δανειακά) της εταιρίας.

Επί της ουσίας του θέματος τώρα. Καταρχάς, η κατασκευή ενός υπόγειου χώρου, για στάθμευση ή για οποιαδήποτε άλλη χρήση, δεν συνεπάγεται αναπόφευκτα την εξαφάνιση του πρασίνου στην επιφάνεια, όπως αποδεικνύει περίτρανα η διαμόρφωση του οικοπέδου, όπου για χρόνια έχασκε η τρύπα της πάλαι ποτέ «πράσινης πολυκατοικίας» στη διασταύρωση της οδού Ριζάρη με τη λεωφόρο Βασ. Κωνσταντίνου. Είναι θέμα επιλογών και κόστους, κυρίως για το Δημόσιο που καθορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού.

Στη συνέχεια ακολουθεί μία σειρά από ανακρίβειες. «Σ’ αυτή τη βαθιά εκσκαφή στο Νοσοκομείο Παίδων φαίνεται ότι καταστράφηκε το τμήμα του Πεισιστράτειου υδραγωγείου και διακόπηκε η παροχή του νερού στον Εθνικό Κήπο. Οι σημερινοί υπεύθυνοι του Κήπου υποχρέωσαν την κοινοπραξία να προμηθεύει, με βυτία, στον Εθνικό Κήπο την αναγκαία ποσότητα νερού μέχρι την αποκατάσταση της βλάβης. Όμως η κοινοπραξία ούτε την επαρκή ποσότητα νερού προμηθεύει, ούτε αποκατέστησε το υδραγωγείο μέχρι σήμερα…». «Φαίνεται» λοιπόν ότι καταστράφηκε τμήμα του υδραγωγείου, για να κρατάμε και μια «πισινή».

Στο σημείο αυτό οφείλεται να σειρά διευκρινίσεων. Η πρώτη αφορά το γεγονός ότι πολύ πριν ξεκινήσουν οι οποιεσδήποτε εργασίες είχε ζητηθεί η παρακολούθησή τους από την Γ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αθηνών, η οποία είχε απαντήσει ότι η συγκεκριμένη πλατεία «ανήκει σε περιοχή όπου δεν απαιτείται ο εκ των προτέρων αρχαιολογικός έλεγχος», αναγνώριζε, δηλαδή, ότι δεν αναμενόταν η αποκάλυψη αρχαιολογικών ευρημάτων. Η δεύτερη είναι ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών δεν βρέθηκε ούτε καν ένα λιθαράκι που να πρόδιδε τη διέλευση κάτω από την πλατεία του υδραγωγείου. Συνεπώς, δεν υπήρξε θέμα να αποκατασταθεί ούτε βλάβη ούτε υδραγωγείο.

Η δεύτερη αφορά την εξιστόρηση των γεγονότων. Όταν ξεκίνησαν οι εκσκαφές στην πλατεία, κανείς δεν είχε πληροφορήσει την κοινοπραξία ότι το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο, που διερχόταν κάπου εκεί κοντά, υδροδοτούσε σήμερα τον Εθνικό Κήπο. Για να εκτελεσθούν οι εργασίες σε βάθος απαιτήθηκε άντληση των υπογείων υδάτων, εξαιτίας της οποίας προκλήθηκε πτώση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα στην ευρύτερη περιοχή. Αυτή η πτώση της στάθμης και όχι κάποια καταστροφή του υδραγωγείου μείωσε την εισροή νερών στον αγωγό που τα οδηγείς τον Εθνικό Κήπο. Παρόλο που το πρόβλημα εμφανίστηκε τον Ιούνιο του 2003, η κοινοπραξία το πληροφορήθηκε μόλις τον Οκτώβριο, ενδεχομένως επειδή κανένας δεν ήταν σε θέση να εξακριβώσει την αιτία. Αμέσως δε έθεσε σε εφαρμογή τη διαδικασία υδροδότησης του Εθνικού Κήπου με βυτία, σε συνεννόηση με τους αρμόδιους και όχι επειδή «υποχρεώθηκε». Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου του 2004, οπότε σταμάτησαν οι συνεχείς αντλήσεις και, όπως αναμενόταν, ο υδροφόρος ορίζοντας επανήλθε στη φυσιολογική του στάθμη, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η παροχή νερού στον Κήπο. Άλλωστε, η σημερινή μας επιστολή καθυστέρησε για να προηγηθεί η επαλήθευση της πρόβλεψης. Όσο δε διάστημα διαρκούσε η υδροδότηση του Κήπου με βυτία, η κοινοπραξία δεν επικαλέστηκε καμία δικαιολογία για να τη διακόψει, όπως υποβολιμαία αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ο συνεργάτης σας.

Όσο για την παροχέτευση των νερών που αντλούνται σε κατάντη φρεάτια και συγκεκριμένα στο Φρεάτιο του Αγίου Θωμά, απ’ όπου διέρχεται το υδραγωγείο, δεν είχε προγραμματισθεί, επειδή ήταν αδύνατο, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, να προβλεφθεί το πρόβλημα που θα δημιουργούσε μία προσωρινή άντληση υπόγειων νερών. Μάλιστα, περί τα τέλη του Ιουλίου υποβλήθηκε μελέτη για την κατασκευή αγωγού παροχέτευσης μέχρι εκεί όλων των ποσοτήτων νερού που θα παραστεί ανάγκη να αντληθούν στο μέλλον, η οποία δεν έχει εγκριθεί μέχρι τώρα.

Πέρα από αυτά, στο ερώτημα αν: «Λύνουν το πρόβλημα 2-3 χιλιάδες χώροι στάθμευσης στο κέντρο της Αθήνας για τα εκατομμύρια των αυτοκινήτων της πρωτεύουσας;» η απάντηση είναι «Ναι! Και με το παραπάνω!» αν πρόκειται για 2-3 χιλιάδες χώρους στάθμευσης (δηλαδή πάνω από 1 εκατομμύριο θέσεις στάθμευσης)! Αν, όμως, πρόκειται για 2-3 χιλιάδες θέσεις στάθμευσης, η απάντηση είναι «όχι», αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσει κανείς. Πρόσθετα, οι 600 θέσεις του συγκεκριμένου σταθμού λύνουν το πρόβλημα των γύρω Νοσοκομείων και αυτό είναι κάτι.

Τέλος, ως προς τα ακροτελεύτια ερωτήματα του άρθρου, ας μας επιτραπεί να διαβεβαιώσουμε ότι και υποχρέωση υπήρχε να ειδοποιηθεί η Αρχαιολογική Υπηρεσία σε περίπτωση ανεύρεσης αρχαιοτήτων (αλλά δεν βρέθηκε ούτε δείγμα) και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων με περιβαλλοντικούς όρους υπήρχε (αλλά το πρόβλημα δεν είχε επισημανθεί). Είναι δε προφανές ότι η βασική αιτία του προβλήματος είναι η μη επισήμανσή του πριν από την έναρξη των εργασιών και όχι η απροθυμία οποιασδήποτε πλευράς –και ιδιαίτερα της δικής μας– να πάρει τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπισή του, όπως υπονοεί το δημοσίευμα.

Μήπως, τελικά, το ερώτημα «Μπόμπολας ή Πεισίστρατος» με το οποίο προσπαθεί να προσωποποιήσει το θέμα ο συνεργάτης σας, πρέπει να αντιστραφεί σε «Ρόβολας (στις ολισθηρές κατωφέρειες της παραπληροφόρησης) ή Ιθύστρατος (στον ίσιο δρόμο της υπεύθυνης πληροφόρησης;)».

Με εκτίμηση

Λέανδρος Σλάβης

Γενικός Διευθυντής

ΑΘΗΝΑΪΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 50, 6/05