Παρίσι: Νέο ρυθμιστικό σχέδιο της πόλης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Την 1^η Φεβρουαρίου του 2005, το δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού ψήφισε το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της πόλης, το οποίο θα καθορίσει την εξέλιξη της γαλλικής πρωτεύουσας την επόμενη εικοσαετία (1). Οι γενικές αρχές που χαρακτηρίζουν αυτό το ιδιαίτερα τεχνικό και χιλιάδων σελίδων κείμενο προέκυψαν από μια έρευνα που πραγματοποίησε την περασμένη άνοιξη η δημοτική αρχή και στην οποία ανταποκρίθηκαν 121.000 νοικοκυριά. Το 94% των ερωτηθέντων είχε ζητήσει περισσότερους χώρους πρασίνου (αν και το Παρίσι είναι ήδη μάλλον ευνοημένο από αυτήν την άποψη) και την αύξηση των διατηρητέων κτιρίων, ενώ το 62% ήταν αντίθετο με την ανέγερση πύργων για επαγγελματική στέγη.

Με βάση τα παραπάνω, το καινούριο Ρυθμιστικό Σχέδιο στηρίζεται σε τέσσερις άξονες. Κατ’ αρχάς, ο συντελεστής δόμησης μειώθηκε από το 3,25 στο 3, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται μικρότερη πυκνότητα της δόμησης. Ταυτόχρονα, εντοπίστηκαν χώροι που μπορούν να μετατραπούν σε πράσινο.

Στη συνέχεια, ο Δήμος έθεσε ως στόχο την δημιουργία 4.000 κοινωνικών κατοικιών ετησίως. Αντίθετα απ’ ότι συμβαίνει στην Ελλάδα όπου ενθαρρύνεται η απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας από χαμηλόμισθους εργαζόμενους, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες προσφέρονται σε αυτή την κατηγορία του πληθυσμού δημόσιες (δημοτικές συνήθως) κοινωνικές κατοικίες διαφόρων τύπων (HLM), με ενοίκιο σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο της αγοράς, έως και συμβολικό, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του δικαιούχου και το μέγεθος της οικογένειάς του. Βέβαια, η εγκληματική τεχνοκρατική επιλογή της δεκαετίας του 60 για κατασκευή στα μακρινά προάστια των γαλλικών πόλεων φτηνών, γιγαντιαίων, άχαρων και τελείως ξεκομμένων από τον κοινωνικό ιστό της πόλης συγκροτημάτων κοινωνικών κατοικιών για τους πλέον χαμηλόμισθους, αλλά και η δραστική περικοπή των κρατικών κονδυλίων για την συντήρησή τους από την δεκαετία του 80 και μετά, στο όνομα της λιτότητας και της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, μετέτρεψαν πολλά από αυτά τα συγκροτήματα σε γκέτο και αμαύρωσαν τον θεσμό της κοινωνικής κατοικίας.

Για την ανατροπή αυτής της κατάστασης, επιδιώκεται η δημιουργία κοινωνικών κατοικιών διασπαρμένων μέσα στον κοινωνικό ιστό της πόλης: το πρώτο βήμα ήταν η δέσμευση 94 οικοπέδων. Επιπλέον, (καθώς μάλιστα στην Γαλλία δεν υπάρχει ο ελληνικός θεσμός της αντιπαροχής και η οικοδομική δραστηριότητα επιχειρείται συνήθως από μεγάλους εργολάβους σε μεγάλα οικόπεδα, ενώ η κατοικία είναι επένδυση και είναι συγκεντρωμένη σε πολύ λιγότερα χέρια), το Ρυθμιστικό Σχέδιο υποχρεώνει σε ορισμένες περιοχές τον εργολάβο που χτίζει σε οικόπεδο μεγαλύτερο των 1.000 m² να διαθέτει το 25% των διαμερισμάτων για κοινωνική κατοικία, την οποία θα πωλεί υπό συγκεκριμένους όρους στον Δήμο. Ακόμα, για την ενίσχυση της ανάμειξης των κοινωνικών στρωμάτων, ο Δήμος θα αγοράσει σε μικροαστικές και μεσοαστικές περιοχές του Κέντρου και του Δυτικού Παρισιού πολυκατοικίες τις οποίες πωλούν σε συμφέρουσα τιμή ασφαλιστικές και επενδυτικές εταιρίες που αναδιαρθρώνουν τα χαρτοφυλάκιά τους και θα τις μετατρέψει σε κοινωνικές κατοικίες. Ωστόσο, όσο πρωτοποριακά κι αν είναι αυτά τα μέτρα, με αυτόν τον ρυθμό, οι αιτήσεις των 113.000 οικογενειών που έχουν υποβάλλει αίτηση για κοινωνική κατοικία θα αργήσουν να ικανοποιηθούν ή θα αναγκαστούν να συμβιβαστούν με κατοικία σε μακρινούς δήμους των προαστίων.

Ακόμα, επιχειρείται η επανεξισορρόπηση της οικονομικής δραστηριότητας στην Πόλη: στις υποβαθμισμένες Ανατολικές και Βόρειες συνοικίες της πόλης που πλήττονται από την αποβιομηχάνιση και όπου είναι ως τώρα συγκεντρωμένος ο κύριος όγκος των κοινωνικών κατοικιών, πριμοδοτείται με αυξημένο συντελεστή δόμησης η οικοδόμηση κτιρίων που θα χρησιμεύσουν για την εγκατάσταση επιχειρήσεων των κλάδων της γραφιστικής, της μόδας, των οπτικοακουστικών μέσων, του κινηματογράφου και του ντιζάιν. Επιπλέον, καταγράφονται όλοι οι βιοτεχνικοί και βιομηχανικοί χώροι και απαγορεύεται η αλλαγή χρήσης τους, για να αποτραπεί η μετατροπή τους σε πολυτελή συγκροτήματα «λοφτ» που θα οδηγούσε σε «αναβάθμιση» και «ανάπλαση» αυτών των περιοχών, η οποία όμως θα συνεπάγεται την εκδίωξη των παλαιών κατοίκων τους. Ταυτόχρονα, αποφασίστηκε να ληφθούν ειδικά μέτρα (μεταξύ άλλων μέσα από τις χρήσεις γης) για την υποστήριξη των μικρών αρτοποιείων, παντοπωλείων, μανάβικων και κρεοπωλείων που αποδεικνύονται πολύτιμα για την διατήρηση του κοινωνικού ιστού, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν και αναπόσπαστο στοιχείο της φυσιογνωμίας της πόλης.

Βέβαια, δεν ήταν καθόλου εύκολο να επιτευχθούν όλα αυτά. Ο συνασπισμός Σοσιαλιστών – Πράσινων – Αριστεράς, του οποίου ηγείται ο Μπ. Ντελανοέ συνάντησε μεγάλες αντιδράσεις. Επιπλέον, ακόμα και στο εσωτερικό του συνασπισμού, αυτό το πρόγραμμα προκάλεσε τρομερές εντάσεις και συγκρούσεις. Οι Πράσινοι, οι οποίοι ήταν οι εμπνευστές των ριζοσπαστικότερων μέτρων, απείλησαν επανειλημμένα με διάλυση του συνασπισμού εάν δεν γινόταν αποδεκτό το μίνιμουμ των απαιτήσεών τους. Μάλιστα, ορισμένοι Πράσινοι δημοτικοί σύμβουλοι απείχαν από την ψηφοφορία, θεωρώντας άτολμο το εγχείρημα του Ρυθμιστικού. Οι δε Κομμουνιστές, αναγκάστηκαν να παραιτηθούν από την ενίσχυση της δημιουργίας πύργων γραφείων οι οποίοι –κατά την γνώμη τους- θα επέτρεπαν την τόνωση της απασχόλησης.

1)Le Monde, 2-2-05, «Delanoë dessine un petit Paris plus vert»

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 50, 6/05