Θα μας λείψει το νερό, αλλά εμείς …πέρα βρέχει

Bάσω Κανελλοπούλου

Στη φύση το νερό είναι οργανωμένο σε «υδρολογικές λεκάνες απορροής». Κατά τη διάρκεια του ετήσιου κύκλου, συγκεντρώνεται στα χωρικά πλαίσια μιας γεωγραφικής λεκάνης. Αυτή είναι η λογική της φύσης. Όμως εμείς το διαχειριζόμαστε παρά-λογα, δηλαδή κόντρα σε αυτή τη λογική. Το αντιμετωπίζουμε στα πλαίσια της διοικητικής ενότητας ενός νομού και όχι της φυσικής ενότητας! Τώρα βέβαια είμαστε υποχρεωμένοι -λόγω Ευρωπαϊκής Ενωσης- να υιοθετήσουμε ως ενότητες διαχείρισης τις υδρολογικές λεκάνες απορροής. Καθώς αυτό δεν έχει ακόμα γίνει, καταδικαστήκαμε από την ΕΕ για καθυστέρηση εφαρμογής του νέου Ευρωπαϊκού κανονισμού διαχείρισης νερών. Σήμερα στην Ελλάδα, οι υδρολογικές λεκάνες εμφανίζουν αρνητικό ισοζύγιο. Ξοδεύεται συνεχώς περισσότερο νερό από όσο δέχονται, τόνισε ο καθηγητής του ΑΠΘ Γιάννης Μυλόπουλος, σε συζήτηση που έγινε στα πλαίσια του 5ου Πανόραματος Οικολογικών Ταινιών της Ελληνικής Εταιρίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, στην Αθήνα.

Αν παραλληλίσουμε την λεκάνη απορροής με τράπεζα,-είπε ο ομιλητής- και υποθέσουμε ότι έχουμε μια κατάθεση των 100 ευρώ, με τόκο 10 ευρώ το χρόνο, θα διαπιστώσουμε ότι ζούμε με 30 ευρώ το χρόνο ξοδεύοντας 20 ευρώ κάθε έτος από το κεφάλαιο. Αυτό το κεφάλαιο, σύντομα θα εξαφανισθεί και δεν θα υπάρχει πλέον, ούτε τόκος. Κάτι τέτοιο έγινε στη λίμνη Κορώνεια στη βόρεια Ελλάδα. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι οικονομικές δραστηριότητες ζητούσαν πολύ περισσότερα κυβικά νερού κάθε χρόνο, από όσα συγκεντρώνονταν στην υδρολογική λεκάνη της περιοχής. Ως αποτέλεσμα η στάθμη του νερού έπεσε πολύ χαμηλά και η λίμνη καταστράφηκε. Οι περισσότεροι οικονομικοί σχεδιασμοί έχουν γίνει έτσι παράλογα, πχ. ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα καλύπτει το 85% της ετήσιας κατανάλωσης νερού, γιατί -ειδικότερα στη Θεσσαλία με το βαμβάκι- έχει επικεντρωθεί σε υδροβόρες καλλιέργειες ακατάλληλες για τα ελληνικά δεδομένα και σε σπάταλες πρακτικές (πχ. πότισμα με κανονάκι),ενώ θα μπορούσε να υπάρχει σχεδιασμός οικονομικά αποδοτικών καλλιεργειών σε συμβατότητα με τα υδρολογικά αποθέματα. Ο ένας παραλογισμός φέρνει τον επόμενο: Αντί να επανασχεδιασθούν οι δραστηριότητες για να διορθωθεί το σφάλμα, θέλουν να εκτρέψουν τον Αχελώο, δημιουργώντας και άλλα μεγάλα προβλήματα.

Δεν στηρίξαμε το σχεδιασμό των δραστηριοτήτων, στη φέρουσα ικανότητα των υδατικών πόρων της χώρας. Νομίζαμε ότι η φύση, θα προσαρμοσθεί στον δικό μας οικονομικό σχεδιασμό- κάτι που δεν είναι εφικτό. Αν πράγματι θέλαμε να διατηρήσουμε σταθερά τα αποθέματα του φυσικού κεφαλαίου, θα έπρεπε να ξεκινήσουμε με την αντίθετη λογική. Να αρχίσουμε από τη γνώση της πραγματικής διαθεσιμότητας νερού, από τη γνώση των χωρικών και χρονικών ορίων της φυσικής ανανέωσης των αποθεμάτων και να σχεδιάσουμε τις δραστηριότητες επάνω σε αυτά τα δεδομένα. Οι ανάγκες μας να προσαρμόζονται στα δεδομένα της φύσης.

Η πράσινη οικονομία, συνέχισε ο καθηγητής Γ. Μυλόπουλος, λαμβάνει υπόψη τη λογική της φύσης. Σύμφωνα με αυτήν, τα υδατικά αποθέματα και οι άλλοι φυσικοί πόροι, αποτελούν τη βάση για τον νέο αναπτυξιακό σχεδιασμό. Αυτό προϋποθέτει μια βαθύτατη πολιτική αλλαγή. Στις μέρες μας, η αναγκαιότητά της πολιτικής αλλαγής, γίνεται όλο και πιο επείγουσα, λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής μεταβολής, που θα επηρεάσει τη διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, θα μειώσει σημαντικά τη διαθεσιμότητα νερού. Το οξύ πρόβλημα του περιβάλλοντος δεν είναι τόσο η περιβαλλοντική πολιτική, όσο η οικονομική πολιτική, και πιο συγκεκριμένα ο τρόπος που σχεδιάζεται σήμερα η ανάπτυξη.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 80, 3/08