Μέσα Μαζικής Συγκοινωνίας και Εκπαίδευση

Μπάμπης Μπιλίνης

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. Οι πυρκαγιές, οι καύσωνες, οι πλημμύρες είναι πλέον καθημερινή απειλή. Το νέφος έχει γίνει ο καθημερινός μας σύντροφος. Η λειψυδρία και η ανομβρία μόνιμη αγωνία. Η ακρίβεια και η οικονομική δυσπραγία έχει γίνει η καθημερινή αγωνία των συμπολιτών μας. Κι όμως εμείς συνεχίζουμε αμέριμνοι τον τρόπο ζωής που μάθαμε και μας επέβαλλαν χωρίς να μπορούμε να καταλάβουμε ότι αυτό που τώρα βιώνουμε είναι αποτέλεσμα του τρόπου ζωής που μας επιβλήθηκε...

Οι μετακινήσεις, κυρίως με το ΙΧ αυτοκίνητό μας, και οι μεταφορές είναι εκτός των άλλων βασική αιτία για τις εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα, που έχει ως αποτέλεσμα το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από παντού μάς έρχονται σήματα ότι δεν πάει άλλο. Κι όμως.

Μια Παρασκευή του μήνα που μας πέρασε, μέρα μεσημέρι, έπρεπε με το τρόλεϊ να πάω από την πλατεία της Ομόνοιας στις Τζιτζιφιές της Καλλιθέας. Ολόκληρο ταξίδι καθώς η κίνηση του τρόλεϊ ήταν δύσκολη εξ αιτίας της μεγάλης κυκλοφορίας. Αυθόρμητα λοιπόν η σκέψη πάει στο πόσο πιο ανθρώπινη θα ήταν η ζωή στην Αθήνα, αν το ΙΧ αυτοκίνητο περιοριζόταν και άφηνε χώρο στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει, εκτός από την βελτίωση των μέσων μαζικής συγκοινωνίας, να αλλάξει και η νοοτροπία μας. Το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για μια ιδεολογική αλλαγή στον καθημερινό τρόπο μετακίνησής μας είναι η εκπαίδευση. Βέβαια δεν αρκεί μόνο η διδασκαλία, αλλά και η υποστήριξή τους από την καθημερινή πρακτική στο σχολειό.

Αλλά για να ξαναγυρίσω σε εκείνη την Παρασκευή της παραπάνω παραγράφου, αυτό που μου δημιούργησε την ανάγκη να διατυπώσω αυτές τις σκέψεις, ήταν ότι εκτός από τα ΙΧ, στο Σύνταγμα και στις στήλες του Ολυμπίου Διός, μεγάλο μέρος του δρόμου στο δεξιό άκρο το είχαν καταλάβει τουριστικά λεωφορεία (πούλμαν), που είχαν μεταφέρει μαθητές στο κέντρο της Αθήνας από την Ν. Σμύρνη και το Ν. Κόσμο στα πλαίσια των επισκέψεων στους αρχαιολογικούς ή άλλους χώρους. Και οι δυο περιοχές συνδέονται με γραμμές τρόλεϊ, που θα μπορούσαν να μεταφέρουν τους μαθητές οικολογικά και με ασφάλεια στους προορισμούς τους, με πολύ λιγότερο κόστος.

Για να είμαι δίκαιος η ιδέα αυτή δεν είναι ούτε πρωτότυπη, ούτε δική μου. Πριν οκτώ χρόνια, όταν η κόρη μου ήταν στην έκτη τάξη του 6ου Δημοτικού Σχολείου Μοσχάτου είχε γίνει με αυτόν τον τρόπο η μετακίνηση για το Εθνικό Θέατρο στο κέντρο της Αθήνας. Τότε, όπως και σήμερα φαντάζομαι, η ιδέα αυτή είχε ξενίσει και είχε ανάψει πολλές συζητήσεις στους εκπαιδευτικούς του σχολείου και στους γονείς, που επέμεναν στη μετακίνηση με πούλμαν. Η δύναμη της συνήθειας είναι πολύ ισχυρότερη της λογικής και του συμφέροντος και χρειάζεται το θάρρος και το μεράκι για προσφορά κάποιων ανθρώπων για να αλλάξουν χρόνιες συνήθειες. Το βάρος υλοποίησης αυτής της σκέψης το σήκωσαν ο τότε προϊστάμενος στο γραφείο εκπαίδευσης Γ. Ψαρρός και εκπαιδευτικοί του σχολείου που με επιμονή την υποστήριξαν (η ιστορική αλήθεια απαιτεί και το μέλλον τη χρειάζεται αυτήν τη ονομαστική αναφορά). Σε συνεννόηση με την διεύθυνση του ΗΛΠΑΠ, οι αντιρρήσεις μερίδας διδασκόντων και γονέων κάμφθηκαν και η μετακίνηση των μαθητών έγινε με τρόλεϊ, που διέθεσε ο ΗΛΠΑΠ αποκλειστικά για το σχολείο, με ασφάλεια και με κόστος την τιμή μαθητικού εισιτηρίου ανά μαθητή (κόστος πολύ μικρότερο από τα τέσσερα και πέντε ευρώ, που συνήθως κοστίζουν με πούλμαν αυτές οι μετακινήσεις).

Κι όμως, αυτή η εμπειρία δεν αξιοποιήθηκε όπως της αρμόζει. Από τότε μέχρι σήμερα πέρασε πολύς καιρός. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες στην Αθήνα έγιναν δυσμενέστερες, τα σχολειά μας έχουν πλέον και μαθητές, που οι γονείς τους κρίνουν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος αυτών των επισκέψεων και προτιμούν τα παιδιά τους να απέχουν από αυτές τις δραστηριότητες και η ανάγκη για αλλαγές επιτακτικότερες. Αλλαγές που μπορούν και πρέπει να ξεκινήσουν από το σχολειό. Τόλμη και φαντασία χρειάζεται.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 83, 6/08