Ελευσίνα: Μονόδρομος το ΙΡΙΣ να γίνει πάρκο

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Μέλος Ν. Ε. Δυτ. Αττικης του ΣΥΝ

Εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα έχει αναπτυχθεί μια έντονη διαφωνία για την τύχη του χώρου που βρίσκεται στο πρώην εργοστάσιο IRIS. Η επιτροπή για την διάσωση της παραλιακής ζώνης και των παράκτιων χώρων ζητά η περιοχή αυτή να αναπλαστεί και να γίνει πάρκο. Η πλειοψηφία της Δημοτικής αρχής Ελευσίνας και το σύνολο του νομαρχιακού συμβουλίου αποφάσισαν να γίνουν εργατικές κατοικίες. Την ίδια επίσης θέση έχει και το εργατικό κέντρο της περιοχής.

Κάποια από τα επιχειρήματα που καταθέτουν όσοι υποστηρίζουν τη δεύτερη άποψη είναι αξιοπρόσεκτα και ουσιαστικά. Επειδή όμως δυο από αυτά είτε ευτελίζουν τον διάλογο είτε οδηγούν σε ηττοπαθείς πρακτικές, αξίζει κανείς γενικότερα να τα σχολιάσει.

Δεν θέλουν εργατικές κατοικίες γιατί εκεί θα μείνουν ξένοι. Υπάρχει δηλαδή ο ισχυρισμός πως οι υποστηρικτές του πάρκου δεν θέλουν να κατοικηθεί η περιοχή αυτή -το αναφέρω με τον κομψότερο τρόπο– από μη ελευσίνιους, από ξένους. Πράγματι κάποιοι συμπολίτες μας συνδέουν το αίτημα αυτό με τον τρόπο που οι ίδιοι έχουν κατανοήσει σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, ένα από τα οποία είναι η εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση. Θα μπορούσε δε να πει κανείς, τραβώντας την άποψη αυτή στα άκρα, πως ο πυρήνας αυτών των αντιλήψεων έχει σαν βάση της τον ρατσισμό. Από εκεί και ύστερα όμως θα πρέπει να δούμε ψύχραιμα τα πράγματα. Είναι τελείως αδικαιολόγητη και άδικη η επίκληση τέτοιων απόψεων, για να αντιπαρατεθεί κανείς σε όσους διεκδικούν έναν ελεύθερο χώρο. Πολύ περισσότερο δε είναι και άστοχη η γενίκευση τους. Μιλώντας όμως και επί της ουσίας του θέματος πρέπει να ειπωθεί η μεταστροφή-ακόμα και όσων εκδηλώνουν τέτοιες απόψεις-όταν τα μέλη της επιτροπής θέτουν το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις. Πρυτανεύουν δηλαδή δεύτερες σκέψεις που προσεγγίζουν την αδήριτη ανάγκη ενότητας όλων των ανθρώπων για τη λύση των κοινών μας προβλημάτων, ανεξάρτητα ‘σε ποιο θεό πιστεύει’ καθένας. Αυτή είναι η κύρια πλευρά του θέματος και αναμφίβολα το περιβάλλον, το πράσινο και η διεκδίκηση ελευθέρων χωρών, όπως στο ΙΡΙΣ, είναι ένα από όλα αυτά τα μεγάλα προβλήματα που μας απασχολούν.

Αν δεν γίνουν εργατικές τότε θα γίνουν αποθήκες. Το επιχείρημα αυτό είναι εξαιρετικά σοβαρό και στην τρέχουσα πολιτική έχει καταγραφεί σαν η ‘θεωρία του μικρότερου κακού’. Η ουσία του βρίσκεται στην αποτροπή διεκδίκησης ολόκληρου, ατόφιου ενός αιτήματος που θέτει ένα άτομο η μια συλλογικότητα. Με βάση αυτή τη θεωρία είτε προβάλλονται υπέρτεροι κίνδυνοι, είτε παραχωρείται μέρος του αιτήματος, έναντι ολόκληρης της διεκδίκησης.

Κλασική περίπτωση αποτελεί το συζητούμενο πρόβλημα. Πρώτο, γιατί όσοι σε θεσμικά όργανα ψήφισαν να γίνουν εργατικές κατοικίες ταυτόχρονα …ορκίζονται ότι θα επιθυμούσαν να γίνει πάρκο. Δεύτερο, ισχυριζόμενοι τον κίνδυνο να γίνουν αποθήκες, δηλαδή να πέσει μπετόν, προκρίνουν … το επίσης μπετόν των εργατικών κατοικιών. Τρίτο, γιατί παινεύοντας την επιτροπή για τον αγώνα της, πιστώνουν σε αυτή τη δική τους υποχώρηση οι κατοικίες από 92 … να γίνουν 88.

Τα επιχειρήματα αυτά ασφαλώς είναι αποδεκτά, με τη διαφορά ότι σαν κατάληξη έχουν την παύση της διεκδίκησης να γίνει πάρκο το ΙΡΙΣ. Είτε γιατί θα μας βρουν χειρότερα –αποθήκες- είτε γιατί τουλάχιστον ικανοποιήθηκε -τέσσερις λιγότερες κατοικίες- ένα μέρος του αιτήματος. Η αποδοχή της θεωρίας αυτής είναι φανερό πως πρακτικά συνδέεται και αποσκοπεί στην παύση κάθε διεκδίκησης με ολοκληρωμένο τρόπο. Με βάση αυτή τη λογική, το μόνο που δεν θα μπορούσε να γίνει το ΙΡΙΣ είναι χώρος πράσινου και αναψυχής, δηλαδή πάρκο.

Αν τώρα ξεφύγουμε αισθητά από αυτό και προβάλλουμε τη θεωρία αυτή σε γενικότερη κλίμακα, θα διαπιστώσουμε προοδευτική επιδείνωση της κατάστασης των πολλών στο όνομα της θεωρίας του μικρότερου κακού. Η μερική απασχόληση π.χ. παρότι είναι καλύτερη για έναν άνθρωπο από την ανεργία πρακτικά έφερε περισσότερη ανεργία, μερικό εισόδημα για να ζήσουν οι οικογένειες και ολόκληρο εκβιασμό των συνειδήσεων στον τομέα των συνδικαλιστικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και κυρίως συγκέντρωση, πέραν του λογικού χρήματος, στους έχοντες και κατέχοντες.

Όμως, επανερχόμενος στο θέμα του πάρκου πρέπει να τονιστεί πως η θεωρία του μικρότερου κακού είναι άσχετη με αυτό που στην πολιτική αποκαλείται σύνθεση απόψεων η λογικός συμβιβασμός. Αυτά γίνονται με διαφάνεια, με διάλογο, συμμετέχουν όλες οι πλευρές, έχουν θεσμικά χαρακτηριστικά, απαιτούν δημοκρατική συμπεριφορά. Ξεφεύγουν ολοκληρωτικά δηλαδή από τις κυβερνητικές πολιτικές που ξέρουμε, με πιο γνωστή αυτή της θεωρίας του μικρότερου κακού. Πολύ περισσότερο όταν η ίδια η ζωή έχει δείξει πως ναι μεν το μικρότερο κακό είναι καλύτερο από το μεγαλύτερο, όμως αυτό που στην πράξη συμβαίνει -ενστερνιζόμενος κανείς αυτή τη θεωρία- είναι το εξής: Το μικρότερο κακό, τελικά, να αποκτά διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες απ’ ότι ήταν το αρχικό μέγεθος του κακού.

Με την έννοια αυτή η Ελευσίνα δεν έχει κανένα περιθώριο να αφήσει τον μοναδικό αξιόλογο και από άποψη έκτασης ελεύθερο χώρο που υπάρχει στο ΙΡΙΣ να γίνει μπετόν. Πολύ περισσότερο δε να επιλέξει αν το μπετόν που θα πέσει θα είναι για να γίνουν εργατικές κατοικίες ή μπετόν για να γίνουν αποθήκες του συγκροτήματος Λαμπράκη ή οποιουδήποτε άλλου φορέα. Η επιλογή να γίνει πάρκο ο χώρος του πρώην εργοστάσιου ΙΡΙΣ είναι για τους κάτοικους και τις τοπικές εξουσίες και ηγεσίες μονόδρομος.

Δαίμων της Οικολογίας,

 τ. 49, 5/05