“Μεταλλαγμένα”: Άλλο ο Στόχος και Άλλο η Τακτική

ΒΑΣΩ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ

Με υπουργική απόφαση του κ. Σουφλιά (ΥΠ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε) μεταφέρεται στο εσωτερικό μας δίκαιο η Ευρωπαϊκή Οδηγία (2001/18) που ρυθμίζει τις εγκρίσεις των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) και μεταξύ άλλων προβλέπει και τη σύσταση εθνικής επιτροπής. Η κίνηση αυτή έτυχε αρνητικής υποδοχής από έγκυρους φορείς, όπως πχ. το Πανθεσσαλικό δίκτυο Ενάντια στα Μεταλλαγμένα και το Τμήμα Αγροτικής Πολιτικής του ΣΥΝ, οι οποίοι εξέδωσαν έντονες ανακοινώσεις. Οι ανακοινώσεις αυτές δίνουν την εντύπωση ότι αν δεν ενσωματωθεί η οδηγία και επικαλεσθούμε μόνον το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης για τη Βιοασφάλεια, θα παραμείνουμε ελεύθεροι από μεταλλαγμένα. Σε ηθικό επίπεδο αυτό ακούγεται σωστό. Σε πρακτικό όμως επίπεδο είναι αμφισβητούμενο καθώς όταν οι ΓΤΟ εγκριθούν σε άλλη χώρα, μπορούν να καλλιεργηθούν και εδώ (στο χωράφι). Επίσης μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στα τυποποιημένα προϊόντα μέσω του ελεύθερου εμπορίου, χωρίς εμείς να τα ελέγχουμε και να γνωρίζουμε τι αγοράζουμε (στο ράφι).

Εμείς δεν τα θέλουμε ούτε στο ράφι ούτε στο χωράφι. Στόχος όλων μας να παραμείνει η Ελλάδα ελεύθερη από "μεταλλαγμένα" λόγω των κοινωνικο - οικονομικών κινδύνων που εγκυμονούν, της βεβαιότητας για την αρνητική επίδραση στο περιβάλλον και της επιστημονικής αβεβαιότητας για ενδεχόμενη άμεση βλάβη στην ανθρώπινη υγεία. Όμως η τακτική μας για την προσέγγιση αυτού του στόχου είναι διαφορετική: Αν ενσωματωθεί η παρούσα αυστηρότερη οδηγία, θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τα λίγα προφυλακτικά εργαλεία που μας προσφέρει. Αν δεν ενσωματωθεί, απλά θα είμαστε περισσότερο άοπλοι απέναντι σε αυτήν την εισβολή.

Παράδειγμα μιας τέτοιας ευκταίας χρήσης της Οδηγίας αποτελεί η πρόσφατη πρόταση της Greenpeace προς την κοινωνία, τα κόμματα και την κυβέρνηση με συγκεκριμένο Σχέδιο Νόμου που εξασφαλίζει ότι η Ελλάδα θα παραμείνει ελεύθερη από καλλιέργειες ΓΤΟ. Το Σχέδιο, που αξιοποιεί την παραπάνω Οδηγία, σε συνδυασμό με το πρωτόκολλο της Καρθαγένης για τη Βιοασφάλεια, το επεξεργάσθηκε ο νομικός Γ. Μπάλιας, ο οποίος βασίζεται και στην αρχή της προφύλαξης που ευτυχώς περιλαμβάνεται στην Οδηγία, αλλά και στο ζήτημα των οικονομικών επιπτώσεων (ζημιών) που μπορεί να έχει η "συνύπαρξη" των μεταλλαγμένων καλλιεργειών με τις συμβατικές και τις βιολογικές.

Είναι σημαντικό, ότι σύμφωνα με τη νομική σκέψη του Γ. Μπάλια, μόνη της η επίκληση του Πρωτοκόλλου φαίνεται να μην αποφέρει αποτελέσματα, αντίθετα "η λύση μπορεί να αναζητηθεί στο Πρωτόκολλο της Καρθαγένης μέσω όμως του κοινοτικού δικαίου, καθώς η Κοινότητα αποτελεί μέρος του Πρωτοκόλλου".

Η «συνύπαρξη» είναι τομέας στον οποίο η εναρμόνιση που επιβάλλει η οδηγία είναι ατελής (άρθρο 26α). Με άλλα λόγια υπάρχει εύρος δράσης για κάθε κυβέρνηση να προτείνει τους δικούς της όρους και σύμφωνα με ψήφισμα του Ευρ. Κοινοβουλίου μεταξύ άλλων "οι κοινοτικές ρυθμίσεις για τη συνύπαρξη πρέπει να παρέχουν στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να απαγορεύσουν ολοσχερώς τη καλλιέργεια ΓΤΟ".

Ας μην ξεχνάμε ότι η αντίπερα όχθη στοχεύει στη δημιουργία μιας κατάστασης τετελεσμένων γεγονότων όπως έγινε σε άλλες χώρες. "Τα τελευταία χρόνια μια σειρά περιστατικών επιμολύνσεων αποδεικνύουν στην πράξη ότι τα μεταλλαγμένα εισέρχονται στη χώρα μας από την πίσω πόρτα. Αν θέλουμε πραγματικά να προωθήσουμε την ποιοτική γεωργία στην Ελλάδα πρέπει να κλείσουμε αμέσως την πόρτα στα μεταλλαγμένα. Αυτό απαιτεί πολιτική βούληση και συνεκτική νομοθεσία" δηλώνει η Μυρτώ Πισπίνη υπεύθυνη της εκστρατείας των μεταλλαγμένων της Greenpeace.

Αλλες πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα των  "μεταλλαγμένων"

-Η Γενική Συνομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Ελλάδας (ΓΕΣΑΣΕ) υπέβαλλε μήνυση κατά  της εταιρίας Syngenta αλλά και του Δημοσίου, για παράνομη διακίνηση σπόρων γενετικά τροποποιημένου καλαμποκιού στη βόρεια Ελλάδα μέσα σε συμβατικές παρτίδες. Ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας κ. Γωνιωτάκης σε δηλώσεις του έχει επισημάνει μεταξύ άλλων ότι τα ΓΤΟ δυσφημίζουν τα αγροτικά μας προϊόντα. Το θέμα χειρίζονται ο νομικός Γ. Μπάλιας και ο επιστημονικός υπεύθυνος της ΓΕΣΑΣΕ Ν. Λάππας.

-Απαγορεύθηκε για δυο χρόνια από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (υφυπουργός κ. Κοντός) η καλλιέργεια των 17 ποικιλιών καλαμποκιού ΜΟΝ810. Σημειωτέον ότι αυτές οι ποικιλίες είχαν εγκριθεί από το 1998 πριν από το πενταετές μορατόριουμ, και ενώ δεν έχουν περάσει από τους ελέγχους της νέας αυστηρότερης οδηγίας, το 2004 ενεγράφησαν στον κατάλογο σπόρων της ΕΕ και μπορούν πλέον να καλλιεργηθούν.

-Νέο διατροφικό σκάνδαλο στις ΗΠΑ με μεταλλαγμένο καλαμπόκι. Το ΒΤ11 είναι εγκεκριμένο στη χώρα αυτή. Το ΒΤ10, δεν είναι. Αποκαλύφθηκε πρόσφατα ότι επί σειρά ετών η μη εγκεκριμένη ποικιλία  κυκλοφορούσε παράνομα λόγω λάθους της εταιρίας Syngenta. Το παράνομο καλαμπόκι έχει κατακλύσει την τροφική αλυσίδα σε όλον τον κόσμο. Τώρα όλοι ψάχνουν τις παρτίδες. Μην ανησυχείτε δήλωναν οι πρώτες ανακοινώσεις πέραν του Ατλαντικού. Τα δύο είδη είναι σχεδόν όμοια, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Πώς μεταφράζεται το "σχεδόν"; Το απαγορευμένο καλαμπόκι περιέχει μεταξύ άλλων γονίδια ανθεκτικά στην αμπικιλίνη που καθιστούν ανίσχυρο ένα αντιβιωτικό που χρησιμοποιείται ευρέως στην ανθρώπινη ιατρική!

-Στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, εκδικάσθηκε κεκλεισμένων των θυρών η προσφυγή των ΗΠΑ Αργεντινής και Καναδά εναντίον της Ευρ. Ενωσης για το πενταετές μορατόριουμ ενάντια στα μεταλλαγμένα που έληξε πέρυσι. Τα αποτελέσματα αναμένονται, στην αρχή του καλοκαιριού. Και όπως ακούγεται έπεται συνέχεια και με άλλες προσφυγές εναντίον μας για τη σήμανση κλπ. που δήθεν εμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο.

-Η Ελλάδα μαζί με άλλες χώρες έχει ζητήσει απαλλαγή από την καλλιέργεια της Γενετικά Τροποποιημένης Ελαιοκράμβης (φυτό που βγάζει σπορέλαιο και δεν καλλιεργείται εδώ). "Η ελαιοκράμβη είναι συγγενής με τη βρούβα η οποία είναι και ζιζάνιο", μας λέει ο καθηγητής. του Παν. Θεσσαλίας κ. Δημήτρης Κουρέτας. "Αν η Γεν. Τροποποιημένη απελευθερωθεί στο περιβάλλον ειδικότερα μιας νότιας χώρας όπως η Ελλάδα για καλλιέργεια, ενδέχεται να διασταυρωθεί με τη βρούβα και με άλλα συγγενή είδη, και πιθανόν να δημιουργήσει υπερζιζάνια και μεγάλα προβλήματα ανθεκτικότητας σε ζιζανιοκτόνα, καθώς έχει αποδειχθεί ότι η γύρη της μπορεί να διασταυρωθεί και με άλλο φυτό έως και 26 χιλιόμετρα μακριά". Όπως καταλαβαίνετε, συμπληρώνουμε εμείς, δυνατότητα "συνύπαρξης" δεν υπάρχει. Για το θέμα αυτό θα αποφασίσει το συμβούλιο υπουργών της ΕΕ τον επόμενο Ιούνιο.

-Δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα έρευνας που είχε ζητηθεί από την Επιστημονική επιτροπή του βρετανικού υπουργείου περιβάλλοντος. Επί τέσσερα χρόνια συγκρίθηκαν Γεν. Τροπ. Καλλιέργειες Ελαιοκράμβης με αντίστοιχες συμβατικές. Τα αποτελέσματα αποτελούν καταπέλτη εναντίον της ανεξέλεγκτης καλλιέργειας ΓΤΟ: Το περιβάλλον επηρεάζεται αρνητικά και οι καλλιεργητές χρησιμοποιούν όλο και περισσότερα ζιζανιοκτόνα, καταρρίπτοντας έτσι τον μύθο που διαδίδουν "οι μεταλλαγμένοι" για λιγότερα φυτοφάρμακα.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 49, 5/05