Ο Σκαραμαγκάς σε νέες περιπέτειες

Του Κώστα Φωτεινάκη*

                                   *Πρόεδρος του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. Χαϊδαρίου

Το Χαϊδάρι είναι παραθαλάσσιος δήμος. Κάποιοι το έχουν ξεχάσει, οι νεώτεροι κάτοικοι δεν το γνωρίζουν, εμείς όμως το θυμόμαστε και δεν παραιτούμαστε από το όραμα, ο Σκαραμαγκάς να ξαναζωντανέψει και να γίνει η ακτή της Δυτικής Αθήνας. Οι πολίτες της Δυτικής Αθήνας δικαιούνται και οφείλουν να διεκδικήσουν την ακτή του Σκαραμαγκά γιατί τους ανήκει. Το ναυπηγείο Σκαραμαγκά επεκτάθηκε προς την ακτή με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις το 1957 και κατά την διάρκεια της χούντας, με μπαζώματα βορειοδυτικά προς την ακτή, κάνοντας κατάληψη της περιουσίας του ελληνικού λαού, δηλαδή στη θάλασσα και στον αιγιαλό. Ας δούμε το ιστορικό:

Τον Ιούνιο του 1937, ξεκινάει το Πολεμικό Ναυτικό να διαμορφώνει έναν μικρό χώρο για την συντήρηση και κατασκευή των πλοίων του.

Το 1956 ο χώρος αυτός «αγοράστηκε» (κατ΄ άλλους παραχωρήθηκε) από τον εφοπλιστή Σταύρο Νιάρχο, ο οποίος έκανε αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και μπαζώματα και επέκτεινε το ναυπηγείο σε βάρος των μικρών ιδιοκτητών αλλά και του δημοσίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ τα οικόπεδα των μικροϊδιοκτητών αποζημιώθηκαν το 1957 από 25-65 δραχμές τον πήχη, το δημόσιο παραχώρησε την περιουσία του ελληνικού λαού έναντι του ευτελούς ποσού των 6 δραχμών τον πήχη. Φυσικά τα μπαζώματα και οι προσχώσεις προς τη θάλασσα που δημιούργησαν νέα οικόπεδα δεν πληρώθηκαν από τον Νιάρχο, στο όνομα της ανάπτυξης της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας και της εξασφάλισης νέων θέσεων εργασίας.

Βασικά τα «νέα οικόπεδα» που δημιουργήθηκαν με μπαζώματα της θάλασσας, χωρίς να καταβληθούν χρήματα στο ελληνικό δημόσιο ή αντισταθμιστικά οφέλη, ήταν η θαυμάσια ακτή του Σκαραμαγκά η οποία συγκέντρωνε το καλοκαίρι ημερησίως 15.000 λουόμενους, κατοίκους κυρίως της Δυτικής Αθήνας.

Τα χρόνια πέρασαν, η ακτή περιορίστηκε στο ελάχιστο και ευτυχώς ό,τι απέμεινε απ΄ αυτήν την κράτησαν ζωντανή οι χειμερινοί κολυμβητές.

Την περίοδο 1960 - 1980 η Ελλάδα αποτελούσε, λόγω των χαμηλών ημερομισθίων και την έλλειψη περιβαλλοντικής νομοθεσίας, τον μαγνήτη για τις επισκευές της παγκόσμιας ναυτιλίας. Ο Νιάρχος προβλέποντας ότι η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία δεν είχε καμία προοπτική στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, αφού νέοι και πολυάριθμοι «μαγνήτες» με ακόμα χαμηλότερες αμοιβές και χωρίς καμία περιβαλλοντική προστασία είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στον ορίζοντα (Κορέα, Κίνα), πούλησε το 1985 (κατ΄ άλλους τα κοινωνικοποίησε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ) τα ναυπηγεία στο Ελληνικό Δημόσιο (ανέλαβε η κρατική  ΕΤΒΑ και στη συνέχεια η Τράπεζα Πειραιώς). Μάλιστα στα νέα Διοικητικά Συμβούλια του Ναυπηγείoυ Σκαραμαγκά συμμετείχαν για ένα διάστημα εναλλάξ και εκπρόσωποι του Δήμου Χαϊδαρίου.

Τα ναυπηγεία όμως άλλαξαν πάλι χέρια και πέρασαν το 2002 από τις τράπεζες στη γερμανική HDW. Η εταιρεία (συγχωνεύτηκε αργότερα με την Thyssen Krupp) άλλαξε προσανατολισμό, ενδιαφέρθηκε κυρίως για την ολοκλήρωση της κατασκευής των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού, οι ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες μειώθηκαν και έτσι προέκυψε ένας μεγάλος ανεκμετάλλευτος χώρος, στο σημείο που έγιναν τα μπαζώματα προς τη θάλασσα. Αυτόν τον ανεκμετάλλευτο χώρο η νέα ιδιοκτησία τον υπενοικίασε στη εταιρεία Depots, η οποία τον χρησιμοποίησε αρχικά ως προσωρινό χώρο στάθμευσης νέων αυτοκινήτων και στη συνέχεια ως χώρο μεταφόρτωσης κοντέϊνερ.

Έτσι φτάσαμε στο σήμερα. Η εταιρεία Depots εκμεταλλευόμενη τη νομοθεσία που εισήγαγε αρχικά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και που την ολοκλήρωσε η Νέα Δημοκρατία, υπενοικίασε με τη σειρά της στον Οργανισμό Λιμένα Λαυρίου για εμπορικό λιμάνι.

Αυτή είναι με λίγα λόγια η τραγική ιστορία του Σκαραμαγκά.

Ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. διεκδικεί και προτείνει:

Από την Άμυνα να περάσουμε στην επίθεση. Να διεκδικήσουμε τον χώρο που προορίζεται να λειτουργήσει σαν λιμάνι, γιατί είναι ο χώρος εκείνος που μπαζώθηκε για ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες, δεν πληρώθηκε από κανέναν παλιό ή νέο «φερόμενο» ιδιοκτήτη  και δεν χρησιμοποιείται για τον αρχικό του σκοπό. Αυτός ο χώρος είναι περιουσία του Ελληνικού Λαού.

Η μικρή ακτή που παρέμεινε ανέπαφη να ζωντανέψει με ευθύνη του Δήμου και των πολιτών. Άμεσα και ως πρώτη ενέργεια να γίνουν αισθητικές παρεμβάσεις, να συντηρηθεί το γήπεδο μπάσκετ, να δημιουργηθεί στέγαστρο και μια δημοτική καντίνα, να καθαρίζεται τακτικά η ακτή. Αισθητικές παρεμβάσεις έχουν ήδη γίνει σε όλους τους παραθαλάσσιους δήμους του κόλπου της Ελευσίνας (Πέραμα, Ασπρόπυργος, Ελευσίνα, Μεγάλο Πεύκο, Πάχη). Στο Χαϊδάρι;

Ο ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.Σ. στηρίζει και συμμετέχει στις συλλογικές διαδικασίες αποτροπής της λειτουργίας του λιμανιού και προτείνει να δημιουργηθεί Επιτροπή Αγώνα με τη συμμετοχή του Δήμου και μαζικών φορέων για την απομάκρυνση του λιμανιού και του χώρου στάθμευσης container. Παράλληλα όμως αναπτύσσει αυτόνομη δράση και παίρνει πρωτοβουλίες για το ζωντάνεμα της υπάρχουσας ακτής και της προβολής του αιτήματος «Να επιστρέψει η έκταση που μπαζώθηκε, στον πραγματικό ιδιοκτήτη του, δηλαδή στον ελληνικό λαό γιατί η μπαζωμένη θάλασσα είναι περιουσία του».

Η Δυτική Αθήνα και το Θριάσιο συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό βιομηχανιών και άλλων χρήσεων που λειτουργούν σχεδόν ανεξέλεγκτα, επιβαρύνουν το περιβάλλον και υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων των δυτικών δήμων. Δυτικά της Αθήνας λειτουργούν: 2 ναυπηγεία, 2 διυλιστήρια, 2 χαλυβουργία, τσιμεντοβιομηχανίες, χωματερές, logistics κτλ. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τα χιλιάδες αυτοκίνητα που διέρχονται την Εθνική Οδό δημιουργούν ένα «εκρηκτικό κοκτέιλ ρύπων» που ανιχνεύονται ακόμα και στα ανατολικά της Αθήνας (Ελληνικό, Γλυφάδα).

H λειτουργία του λιμανιού στο Σκαραμαγκά θα προσελκύσει περισσότερα αυτοκίνητα στην περιοχή, θα αυξήσει την κυκλοφορία και το συγκοινωνιακό κομφούζιο. Οι ρύποι θα αυξηθούν από την εκπομπή καυσαερίων όχι μόνο των αυτοκινήτων που θα προσεγγίζουν το λιμάνι αλλά και από τις κάπνες των πλοίων που θα ελλιμενίζονται.

Το νέο λιμάνι στο Σκαραμαγκά, η δημιουργία μονάδας ηλεκτρικής ενέργειας Χαλυβουργικής – ΔΕΗ, η επέκταση της πρώην ΠΕΤΡΟΛΑ, η δημιουργία χώρου υποδοχής και επεξεργασίας βιομηχανικών και τοξικών αποβλήτων στη θέση Μελετάνι στη Μάνδρα, κτλ. θα επιβαρύνουν με νέους ρύπους τη Δυτική Αθήνα και το Θριάσιο και θα υποβαθμίσουν την ποιότητα ζωής του λεκανοπεδίου. Το Ποικίλο Όρος, το φυσικό φράγμα και φίλτρο στους ρύπους που προέρχονται από το Θριάσιο, θα πρέπει να δενδροφυτευτεί και να το προσέχουμε σαν τα μάτια μας. Ο αγώνας για το περιβάλλον είναι σύνθετος, απαιτεί αγώνες και συντονισμό σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο.

Εμείς οι κάτοικοι της Δυτικής Αθήνας αρνούμαστε να φάμε την ρύπανση.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 84, 7-8/08