Μεταφέροντας το πλουτώνιο

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Σίγουρα θα πρόκειται για την ακριβότερη μεταφορά ανά μονάδα καθαρού βάρους προϊόντος στην ιστορία: για την πραγματοποίησή της ναυλώθηκαν το Pacific-Teal και το Pacific-Pintail, δύο υπερσύγχρονα πλοία ειδικών μεταφορών, μήκους 100 μέτρων, με διπλό πυθμένα, διπλό σύστημα προώθησης και διεύθυνσης. Μάλιστα, τα δυο σκάφη βρίσκονταν καθ’ όλη την διάρκεια της διαδρομής τους υπό την επιτήρηση κατασκοπευτικών δορυφόρων, ενώ επιπλέον σε αυτά είχε επιβιβαστεί στρατιωτική φρουρά εξοπλισμένη με κανόνια! Κι όλα αυτά, για την μεταφορά ενός φορτίου… 140 κιλών!

140 κιλά πλουτωνίου ιδιαίτερα μεγάλης καθαρότητας που προερχόταν από την αποσυναρμολόγηση αμερικανικών πυρηνικών κεφαλών και το οποίο έπρεπε να μεταφερθεί από τις Η.Π.Α. στη Γαλλία για να υποστεί ειδική επεξεργασία και να μετατραπεί σε mox (μείγμα οξειδίου του ουρανίου και πλουτωνίου), το οποίο και χρησιμοποιείται ως καύσιμο για τους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας(1).

Όλη αυτή η κινητοποίηση δεν ήταν τόσο παράλογη όσο φαινόταν: η μεταφορά πραγματοποιήθηκε με το ένα πλοίο ενώ το δεύτερο είχε ως αποστολή να μπερδέψει τους επίδοξους τρομοκράτες που θα ήθελαν να αποκτήσουν ένα τρομακτικό όπλο μαζικής καταστροφής. Επιπλέον, το πλουτώνιο, λόγω της επικινδυνότητάς του και της λεπτότητας των χειρισμών που απαιτεί, χωρίστηκε σε μικροποσότητες των 2-3 κιλών, που τοποθετήθηκαν σε ειδικούς στεγανούς κυλίνδρους που διαθέτουν σύστημα ψύξης. Ανά τέσσερις, αυτοί οι κύλινδροι τοποθετήθηκαν σε θωρακισμένα αντικραδασμικά κοντέινερ βάρους 1.750 κιλών. Εξάλλου, τα δύο πλοία ειδικεύονται στην μεταφορά των ιαπωνικών αποβλήτων για επανεπεξεργασία στην Γαλλία και την επιστροφή τους στην Ιαπωνία και είναι ιδιαίτερα γνωστά στο οικολογικό κίνημα.

Το φορτίο αποβιβάστηκε στις 6 Οκτωβρίου στο γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου χωρίς κανένα πρόβλημα καθώς η γαλλική χωροφυλακή είχε καθηλώσει τα Ζόντιακ της Greenpeace που είχαν προγραμματίσει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, ενώ ο κρατικός όμιλος πυρηνικών επιχειρήσεων Areva είχε πετύχει από την γαλλική δικαιοσύνη μια απόφαση προληπτικών μέτρων με την οποία καταδικαζόταν σε πρόστιμο 75.000 ευρώ κάθε διαδηλωτής που θα πλησίαζε το πλοίο σε απόσταση 300 μέτρων ή τα οχήματα μεταφοράς των κοντέινερ σε απόσταση 100 μέτρων!(2). Φυσικά τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια, ενώ ακόμα και τα ωράρια και οι διαδρομές που θα ακολουθούσαν τα φορτηγά αυτοκίνητα κρατήθηκαν μυστικά.

Ωστόσο υπήρξαν πολλές αντιδράσεις, ιδιαίτερα όταν μαθεύτηκε ότι η επεξεργασία αυτού του επικίνδυνου φορτίου θα πραγματοποιηθεί σε τρεις διαφορετικές εγκαταστάσεις, που απέχουν μεταξύ τους εκατοντάδες χιλιόμετρα: είναι πασίγνωστο ότι όσον αφορά τα πυρηνικά δεν υπάρχει «μηδενικός κίνδυνος», όσες προφυλάξεις κι αν ληφθούν και ότι το πλουτώνιο είναι το πιο δύσκολο στον χειρισμό ραδιενεργό υλικό. Οι αντιδράσεις κορυφώθηκαν όταν μαθεύτηκε ότι θα ξανανοίξει για την συγκεκριμένη αποστολή το Εργαστήριο Τεχνολογίας Πλουτωνίου της Γκανταράς, το οποίο είχε κλείσει το 2003 επειδή δεν ανταποκρινόταν στον νέο αντισεισμικό κανονισμό, ενώ είναι χτισμένο πάνω σε ένα σεισμογενές ρήγμα!

Σημαντικό ρόλο στον συντονισμό των αντιδράσεων έπαιξε η οργάνωση «Sortir du nucléaire»(3), η οποία ανάδειξε και μια άλλη πλευρά του προβλήματος: τα 140 κιλά πλουτωνίου αποτελούν την πρώτη παρτίδα των 34 τόνων αμερικανικού πλουτωνίου που θα προκύψουν από τις συμφωνίες αφοπλισμού. Φυσικά, η επανάληψη όλης αυτής της διαδικασίας μεταφοράς 240 φορές και η επεξεργασία του αμερικανικού πλουτωνίου στην Γαλλία θα είχε αμύθητο κόστος. Έτσι, εάν οι Αμερικανοί μείνουν ικανοποιημένοι από την ποιότητα του ανακυκλωμένου πυρηνικού καυσίμου, θα αγοράσουν  τη μοναδική στο είδος της γαλλική τεχνολογία επανεπεξεργασίας χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων ή πλουτωνίου και θα δημιουργήσουν στις Η.Π.Α. τις αντίστοιχες μονάδες. Αντίστοιχα, οι Ρώσοι ελπίζουν ότι οι Αμερικανοί θα τους χρηματοδοτήσουν για να επεξεργαστούν τους 34 τόνους του δικού τους πλουτωνίου.

Όμως, στο αντιπυρηνικό κίνημα φοβούνται ότι οι τεράστιες ποσότητες πυρηνικού καυσίμου που θα προκύψουν από όλη αυτή τη διαδικασία θα αποτελέσουν ένα σημαντικό κίνητρο για την διάδοση της πυρηνικής ενέργειας κατά τη διάρκεια του 21^ου αιώνα, καθώς θα υπάρχει άφθονο –και άρα φθηνό- πυρηνικό καύσιμο το οποίο θα πρέπει οπωσδήποτε να διατεθεί.

Γι’ αυτό το λόγο, είναι η μοναδική φορά που το οικολογικό κίνημα τάσσεται κατά της ανακύκλωσης και προτείνει την υαλοποίηση του πλουτωνίου, αφού προηγουμένως αναμειχθεί με ουσίες που θα το καθιστούν ακατάλληλο για παρασκευή όπλων και την ασφαλή αποθήκευσή του σε μια ειδική τοποθεσία για τα επόμενα… 241.000 χρόνια.

Le Monde, 25-9-2004, «Du plutonium américain sur les routes de France»

Libération, 7-10-2004, «Le plutonium américain débarque en Normandie», «Du plutonium au MOX, mode d’emploi».

«Να εγκαταλείψουμε τα πυρηνικά»: ευρωπαϊκό δίκτυο 700 οργανώσεων, το οποίο χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τις εισφορές των 15.000 μελών του. www.sortirdunucléaire.org  

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 44, 12/04