Ανοιχτή επιστολή: ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Συνύπαρξη ανθρώπου και αρκούδας στη Δυτική Μακεδονία»

Με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για το ζήτημα της συνύπαρξης και της σύγκρουσης μεταξύ ανθρώπων και άγριων ζώων στην περιοχή Δυτικής Μακεδονίας, καθώς οι επαλειμμένες μας εκλήσεις στα αρμόδια Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. απέβησαν άκαρπες.

Πρόσφατη αφορμή αποτελεί ο τραυματισμός κατοίκου (κ. Γεώργιος Πιερίας) της Κλαδοράχης του Δήμου Κλεινών, Φλώρινας, από αρκούδα που επισκέφτηκε το χωράφι του για να τραφεί με το καλαμπόκι της καλλιέργειας.

Το περιστατικό είναι το δεύτερο σε διάστημα ενός χρόνου μετά από παρόμοιο επεισόδιο στην Καστοριά τον προηγούμενο Σεπτέμβριο. Οι καταγγελίες κατοίκων για εμφανίσεις αρκούδων κοντά σε κατοικημένες ημιορεινές ή ακόμη και πεδινές περιοχές καθώς και οι ζημιές που προκαλούν σε καλλιεργημένες εκτάσεις πληθαίνουν. Πληθαίνουν βέβαια και οι φόνοι αλλά και τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα με θύματα αρκούδες.

Η συνεχής μελέτη της συμπεριφοράς των ελεύθερων πληθυσμών αρκούδας και η εντατική έρευνα των βιοτόπων τους, τα τελευταία 15 χρόνια από τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ καθιστούν προφανή τα αίτια απομάκρυνσης της αρκούδας από ορεινές και απόμερες περιοχές:

Η αναζήτηση τροφής είναι το ισχυρότερο κίνητρο για αυτές τις μεγάλες και επικίνδυνες μετακινήσεις των ζώων. Η υποβάθμιση των δασών λόγω της ανθρώπινης εκμετάλλευσης (πυρκαγιές, υλοτομία, παράνομο κυνήγι, απουσία άγριων οπωροφόρων δέντρων) με αποτέλεσμα τη μείωση των τροφικών πηγών των αρκούδων. Σε συνδυασμό με τις πυκνές καλλιέργειες καλαμποκιού που γειτνιάζουν με τις περιοχές κατανομής της αρκούδας οδηγούν τα ζώα κοντά στον άνθρωπο. Η προσέγγιση αυτών των σημείων κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατά τη θερινή περίοδο με υψηλές θερμοκρασίες (35 ΟC) οι οποίες αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα κινητικότητας της αρκούδας, δείχνει επιπλέον το μέγεθος και τη σημασία του ζητήματος.

Η προσέγγιση των αρκούδων σε κατοικημένες περιοχές και οι «συγκρούσεις» ανθρώπων - αρκούδων και η συμβίωση τους δεν έχει απασχολήσει σοβαρά την Πολιτεία πέρα από την σταδιακή, βαθμιαία και ημιτελή βελτίωση του συστήματος αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ. Η καφέ αρκούδα παραμένει αυστηρά προστατευόμενο είδος στην Ελλάδα (εκτίμηση ελάχιστου πληθυσμού 200 άτομα) και την Ευρώπη. Η επιβίωσή της αρκούδας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους κατοίκους των ορεινών περιοχών οι οποίοι με τη σειρά τους συχνά αναγκάζονται να υπερασπιστούν την περιουσία αλλά και την ίδια τους τη ζωή.

Οι τοπικές αρχές διαρκώς απούσες από το πλευρό των πολιτών στο όνομα της ισοπεδωτικής ανάπτυξης υλοποιούν μεγάλα τεχνικά έργα και κάθε είδους οδικά δίκτυα που όλο και πιο κοντά φέρνουν τον άνθρωπο στο δάσος αλλά και την αρκούδα στις πεδινές περιοχές.

Αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα προστασίας των κατοίκων των ορεινών περιοχών και εφαρμογής προληπτικών μέτρων, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ πιέζει για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων και πολιτικής για την αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων τόσο προς την κατεύθυνση της πρόληψης όσο και της άμεσης αποζημίωσης των υφιστάμενων ζημιών.

Για την πρόληψη των προβλημάτων αυτών απαιτείται:

w Δασική Πολιτική

w για τη διατήρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των δασικών περιοχών έτσι ώστε να εξασφαλίζονται οι βιολογικές απαιτήσεις της αρκούδας σε τροφή, αναπαραγωγή και διαχείμαση

w ολοκληρωμένη διαχείριση των δασών για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και όχι της παραγωγής ξυλείας και μόνο

w αλλαγή της αποψιλωτικής υλοτομίας των δρυοδασών σε αναγωγική

w έλεγχος μεγάλων τεχνικών έργων (δρόμοι, μεγάλα φράγματα, αιολικά πάρκα).

Λήψη συγκεκριμένων προστατευτικών μέτρων:

w χρήση ηλεκτροφόρων περιφράξεων,

w επαναδιάδοση του Ελληνικού Ποιμενικού Σκύλου,

w ολοκληρωμένη διαχείριση των σκουπιδιών

w αποφυγή συγκέντρωσης σκουπιδιών σε κατοικημένες περιοχές,

w χρήση φυτοφραχτών στους αγρούς.

Για την αποζημίωση και ενίσχυση των παραγωγών απαιτείται:

Η εφαρμογή και η διαρκής βελτίωση του συστήματος των αποζημιώσεων από τον αρμόδιο φορέα, τον Ε.Λ.Γ.Α. (Ελληνικές Γεωργικές Ασφαλίσεις). Οι βελτιώσεις αυτές αφορούν τόσο στα ποσοστά των αποζημιώσεων που ξεπερνούν το 90% των ζημιών που δηλώνονται, όσο και στο χρόνο καταβολής της αποζημίωσης που δυστυχώς συχνά ξεπερνά και τον ένα χρόνο, όπως καταγγέλλουν οι ίδιοι οι παραγωγοί.

Επιμένοντας περισσότερο στην πολιτική της πρόληψης ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ έχει συμβάλει ουσιαστικά στο σχεδιασμό και την εφαρμογή συγκεκριμένων Γεωργοπεριβαλλοντικών Μέτρων (π.χ. εγκατάσταση ηλεκτροφόρων περιφράξεων και εκτροφή ελληνικών ποιμενικών σκύλων). Η ελλιπής και σχεδόν ανύπαρκτη υλοποίηση των μέτρων αυτών στο πλαίσιο του Έγγραφου Προγραμματισμού Αγροτικής Ανάπτυξης ΕΠΑΑ του 3ου ΚΠΣ, αιτούμαστε να μην επαναληφθεί και στο πλαίσιο της 4ης προγραμματικής περιόδου.

Στο πλαίσιο της διατήρησης υγειών οικοσυστημάτων που μπορούν να φιλοξενήσουν την αρκούδα, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ προτρέπει τις Τοπικές Αρχές και τα Δασαρχεία και προσφέρεται να συνδράμει σε φυτεύσεις άγριων οπωροφόρων στα δάση της περιοχής. Όλα αυτά με την προϋπόθεση της ύπαρξης πολιτικής βούλησης διατήρησης και αποκατάστασης της άγριας ζωής στο φυσικό της περιβάλλον.

Αιτούμαστε

• την άμεση εφαρμογή των γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων

• την αποκατάσταση δασικής πολιτικής με έμφαση στην ενίσχυση των κοινοτήτων που βρίσκονται σε περιοχές κατανομής της αρκούδας

• την άμεση αντίδραση των Δασικών Υπηρεσιών σε ανάλογα περιστατικά

• προκειμένου να εξασφαλίσουμε τις προϋποθέσεις για την ομαλή συμβίωση των ανθρώπων των ορεινών περιοχών με την άγρια ζωή.

Με τιμή

Γιάννης Μπουτάρης

Πρόεδρος ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 85, 9/08