Η Βοιωτία μετατρέπεται σε νέο ενεργειακό κέντρο της χώρας

Δέσποινα Σπανούδη, χημικός μηχανικός

Μέλος της Συμπαράταξης Βοιωτών για το Περιβάλλον

Με την απελευθέρωση της αγοράς της ενέργειας, στην Βοιωτία, που  διασχίζεται από τα κύρια δίκτυα μεταφοράς (οδικά, φυσικού αερίου, ρεύματος), εγκαθίστανται ανεξέλεγκτα κάθε είδους ενεργειακές μονάδες: Μέχρι σήμερα, μονάδες συνολικής ισχύος πάνω από 4,5 GW ξεκινούν στη Βοιωτία και πάνω από 8 GW στις κοντινές περιοχές.

Πρόκειται για μια τεράστια υπερσυγκέντρωση εάν υπολογιστεί ότι η μέση συνολική κατανάλωση της χώρας ανέρχεται σήμερα σε 10 GW και η εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτροπαραγωγής σε 14 GW.

Πρόκειται για μια χωρίς λόγο υπερπαραγωγή : ας σημειωθεί ότι οι νέες άδειες ηλεκτροπαραγωγής που έχουν εκδοθεί από την ΡΑΕ αγγίζουν μέχρι σήμερα τα 25 GW. Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας υστερεί σημαντικά στην εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας και ο ρυθμός αύξησης της ζήτησης σε ηλεκτρισμό είναι υψηλός (2,4%) ωστόσο είναι φανερό ότι αυτά τα νούμερα υπερβαίνουν σχεδόν κατά 100% τις ανάγκες της χώρας.  

Τα εργοστάσια αυτά εγκαθίστανται εκτός οργανωμένων περιοχών, πολλές φορές μέσα σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους (π.χ. ENELCO στη Χαιρώνεια) ή σε παραλίες (π.χ. Ηλεκτροπαραγωγή Θίσβης, ΕDESA HELLAS- Μυτιληναίος στην Αντίκυρα)

Μέχρι σήμερα έχουν ξεκινήσει ή σχεδιάζονται:

v          10 ιδιωτικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, με καύσιμο φυσικό αέριο και ένα με λιθάνθρακα, που αντιστοιχούν σε 40% των πανελλαδικά νέων εγκαταστάσεων. Eξ αυτών:

·           9 μονάδες με καύσιμο φυσικό αέριο συνολικής ισχύος 2.860 MW είναι ήδη αδειοδοτημένες στη Χαιρώνεια (447 MW), στη Θήβα (100, 435 και 187 MW), στον Αγ.Θωμά (400 MW), στο Καμάρι (120 MW), στα Άσπρα Σπίτια (345 και 412 MW), στη Θίσβη (421 MW) και μικρότερες εγκαταστάσεις στα Οινόφυτα (71,83 MW)  ενώ έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για μία ακόμη μονάδα 435 MW (από την ΗΡΩΝ – Θερμοηλεκτρική στα Βάγια Βοιωτίας.

·           1 μονάδα με καύσιμο λιθάνθρακα 600 MW   στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας (όμιλος Μυτιληναίου)- έχει λάβει θετική γνωμοδότηση από τη ΡΑΕ

v          41 ιδιωτικά αιολικά πάρκα έχουν αδειοδοτηθεί, που αντιστοιχούν στο 24%, περίπου, των πανελλαδικών εγκαταστάσεων μέχρι το 2010.  Πάρκα με συνολική ισχύ 682 MW εκ των οποίων τα 480 MW επάνω στον Ελικώνα,  μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις (εκκρεμούν αιτήσεις για άλλα 508 MW).

Στην γύρω περιοχή σχεδιάζονται επιπλέον:

·           5 μονάδες φυσικού αερίου : 2 μονάδες στο Αλιβέρι, 2 μονάδες σε Ελευσίνα και Θριάσιο, 1 στην Κορινθία.

·           4 μονάδες με λιθάνθρακα: στο Μαντούδι Ευβοίας (όμιλος ΓΕΚ–ΤΕΡΝΑ), στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας (EDISON – ΕΛ.ΠΕ.), στο Αλιβέρι (ΔΕΗ), στη Λάρυμνα (ΔΕΗ - ΛΑΡΚΟ).

 Εάν όλα τα παραπάνω υλοποιηθούν τότε:

Οι εκπομπές ρύπων και θερμότητας θα είναι τεράστιες,  και θα επηρεάσουν άμεσα όχι μόνο τους κατοίκους της Βοιωτίας αλλά και το λεκανοπέδιο της Αττικής.

Ενδεικτικά υπολογίζεται ότι μόνο από τις μονάδες της Βοιωτίας, οι ρύποι θα ανέλθουν σε 56 χιλιάδες τόνους ανά ημέρα CO2, 400 τόνους ανά ημέρα ΝΟΧ, 90 τόνους ανά ημέρα SO2.  Αν υπολογιστούν οι υπόλοιπες μονάδες που προαναφέρθηκαν και τα σχεδιαζόμενα εργοστάσια με φυσικό αέριο των ΕΛΠΕ και της Χαλυβουργικής – ΔΕΗ στο Θριάσιο,  δημιουργείται ένας νέος βρόγχος αέριων ρύπων γύρω από την Αττική.

Η καύση του (λιθ)άνθρακα συνεπάγεται επίσης και την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων ιπτάμενης τέφρας,  67 τοξικών ουσιών και ραδιενεργή ρύπανση. Το φυσικό αέριο αντί να διατίθεται απευθείας στην οικιακή/ βιομηχανική κατανάλωση της Βοιωτίας- ως μια φθηνότερη και πιο φιλική περιβαλλοντικά πηγή ενέργειας- προορίζεται να καεί για να παράγει ρεύμα. Στη διαδρομή της θερμοηλεκτρικής παραγωγής σχεδόν τα δύο τρίτα (2/3) της θερμογόνου δύναμης του Φ.Α. χάνονται, δηλ. σε θερμότητα που «πάει χαμένη» στην ατμόσφαιρα ή στα νερά,  επιβαρύνοντας με περιττή θερμότητα και περιττούς αέριους ρύπους το περιβάλλον.

Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας συκοφαντούνται και το περιβαλλοντικό τους όφελος ακυρώνεται αφού όχι μόνο δεν πρόκειται να υποκαταστήσουν καμία ρυπογόνο πηγή αλλά αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, έξω από διαδικασίες σχεδιασμού και κοινωνικής διαβούλευσης, σε βιομηχανική αντί σε τοπική κλίμακα. Για παράδειγμα η καταστροφή του δρυοδάσους στον Ελικώνα –που παρά τις διαφωνίες του δασαρχείου- ξηλώνεται για να περάσουν γραμμές μεταφοράς ενέργειας υψηλής και υπερυψηλής τάσης,  με τον κίνδυνο πυρκαγιών, τους τεράστιους σε εύρος δρόμους που ανοίγονται και τους νέους υποσταθμούς,  αποδεικνύει πως ακόμη και οι ΑΠΕ όταν αναπτύσσονται με μόνο κριτήριο την κερδοσκοπία, μπορούν να προκαλούν νέα (αντί να λύνουν) περιβαλλοντικά προβλήματα.

Oι κλειστές και ήδη υποβαθμισμένες θάλασσες του Κορινθιακού και του Ευβοϊκού απειλούνται με ολοσχερή καταστροφή.

- Θα χρησιμοποιηθούν τεράστιες ποσότητες θαλασσινού νερού, για την ψύξη των εγκαταστάσεων. Ποσότητες νερού που θα επιστρέφει στη θάλασσα σε θερμοκρασίες 50-60 °C !

- Θα δημιουργηθούν  τεράστιες λιμενικές εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των πλοίων, χωρητικότητας 40 – 150.000 τόνων.

- Θα πολλαπλασιαστούν δραματικά οι θαλάσσιες μεταφορές στα μικρά και ουσιαστικά, κλειστά θαλάσσια οικοσυστήματα του Ευβοϊκού και του  Κορινθιακού ενώ σε περίπτωση ατυχήματος η καταστροφή θα είναι μη αντιστρέψιμη.

- Σε παράκτιες εκτάσεις εκατοντάδων στρεμμάτων θα γίνεται μόνιμη, υπαίθρια απόθεση άνθρακα (500.000 – 1.000.000 τόνοι) καθώς και απόθεση του παραγόμενου γύψου και της τέφρας, που θα κατακάθεται στους λέβητες καύσης.

Η Βοιωτία μετατρέπεται σε περιοχή ανεξέλεγκτης επέκτασης βιομηχανικών δραστηριοτήτων

Μαζί με την διάσπαρτη ανάπτυξη ενεργειακών μονάδων, η άτυπη βιομηχανική περιοχή Χαλκίδας, Οινοφύτων, Θήβας επεκτείνεται και ενοποιείται με την βιομηχανική περιοχή Θίσβης, με την κατασκευή οδoύ ταχείας κυκλοφορίας και  εμπορικής σιδηροδρομικής γραμμής, τη λειτουργία εμπορικού λιμανιού και την σχεδιαζόμενη εγκατάσταση βαριών ρυπογόνων μονάδων, ορισμένες από τις οποίες ενοχοποιούνται (με πρόστιμα απο το ΥΠΕΧΩΔΕ) για τη ρύπανση του Ασωπού με εξασθενές χρώμιο.

Οι εξελίξεις αυτές θα δημιουργήσουν εκρηκτική κατάσταση σε μια περιοχή που αντιμετωπίζει οξύτατη περιβαλλοντική κρίση στη βιομηχανική χαβούζα Οινοφύτων – Ασωπού Σχηματαρίου, στις  ανεξέλεγκτες βιομηχανικές περιοχές Χαλκίδας, Θήβας και Θίσβης, στα ‘Ασπρα Σπίτια (ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ), στη Λάρυμνα (ΛΑΡΚΟ) και στο Αλιβέρι (ΑΓΕΤ).

Η βίαιη αλλαγή της φυσιογνωμίας του νομού Βοιωτίας επισφραγίζεται με τα νέα χωροταξικά σχέδια, το Γενικό Πλαίσιο που έχει κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή και τα ειδικά της βιομηχανίας, του τουρισμού και των ΑΠΕ:

- το σύνολο του νομού προσδιορίζεται ως περιοχή ανεξέλεγκτης επέκτασης βιομηχανικών δραστηριοτήτων, χωρίς καμία άλλη πρόβλεψη ανάπτυξης. 

- ανοίγει ο δρόμος για τις νέες λιμενικές εγκαταστάσεις

- επιβεβαιώνεται η εξορυκτική δραστηριότητα στον Ελικώνα και νομιμοποιείται η καταστροφή των δασών του λόγω εκατοντάδων ανεμογεννητριών

- η Βοιωτία δεν κατατάσσεται σε καμία περιοχή τουριστικού ενδιαφέροντος

- αγνοούνται  όλοι οι τόποι πολιτιστικής κληρονομιάς- με μόνη εξαίρεση τον Όσιο Λουκά

Τα ερωτήματα που προκύπτουν :

Με βάση ποια χωροταξικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια επιλέχθηκε η Βοιωτία για την υποδοχή αυτού του αριθμού των ενεργειακών μονάδων;

Ποια μέτρα έχουν ληφθεί για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε Ευβοϊκό και Κορινθιακό, των δασών του Ελικώνα, της αγροτικής γης από την υπερσυγκέντρωση ενεργειακών μονάδων στη Βοιωτία;

Έχει υπολογιστεί η δυνατότητα και η ανοχή του φυσικού περιβάλλοντος να υποδεχτεί νέες βιομηχανικές και ενεργειακές εγκαταστάσεις μια περιοχή τόσο επιβαρημένη από την ανεξέλεγκτη βιομηχανική ρύπανση;

Έχει υπολογιστεί η επίπτωση για την ατμοσφαιρική ρύπανση της Αθήνας από την λειτουργία των μονάδων που σχεδιάζονται σε Βοιωτία, Εύβοια, Θριάσιο;

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 86, 10/08