Επιλεγμένα αποσπάσματα από την έκδοση της  GUE/NGL

Η  έκδοση αυτή είναι αφιερωμένη σε όλους εκείνους ανά τον κόσμο που έχουν πεθάνει εξ αιτίας ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο

Πρόλογος - εισαγωγή

…..Ενώ η σχέση μεταξύ της αμιαντίασης και του κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα ανακαλύφθηκε ήδη το 1935, ενώ όλα τα είδη αμιάντου ταξινομήθηκαν ως καρκινογόνα από το Διεθνές Κέντρο Ερευνών κατά του καρκίνου ήδη από το 1977 και ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία που προέβλεπε την απαγόρευση του αμιάντου εκδόθηκε το 1999, η οριστική απαγόρευση του αμιάντου σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση τέθηκε σε ισχύ μόλις την 1η Ιανουαρίου του 2005!

Όμως, η μαζική χρησιμοποίηση αμιάντου κατά το παρελθόν θα συνεχίσει να προξενεί θανάτους κατά τα προσεχή έτη- ο αριθμός των θανάτων εξ αιτίας του αμιάντου αυξάνεται μάλιστα στην Ευρώπη και υπάρχει κίνδυνος αυτό να συνεχιστεί ακόμη για δέκα έως δεκαπέντε έτη!

 Επίσης η παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής της νομοθεσίας, η προστασία των εργαζομένων που έχουν αναλάβει την αφαίρεση του αμιάντου, η αρωγή των ατόμων που έχει αποδειχθεί (ή θα αποδειχθεί) ότι αποτελούν θύματα του αμιάντου, καθώς και η πρόληψη των κινδύνων, ιδίως επαγγελματικών εξακολουθουν να αποελούν τομείς παρέμβασης κατά τα προσεχή έτη.

..Τα αμιαντούχα προϊόντα στα ευρωπαϊκά σπίτια και εμπορικά κτίρια καθώς και τα απόβλητα αμιάντου στο περιβάλλον μας, εξακολουθούν να προξενούν ένα άνευ προηγουμένου αριθμό ασθενειών και θανάτων στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκή Ενωσης… Ο αμίαντος  επηρεάζει όλες τις χώρες του πλανήτη. Είναι σαν χταπόδι που απλώνει τα πλοκάμια του. Αυτό που απαγορεύεται τώρα στις χώρες μας γίνεται πλέον αλλού- εκεί όπου το εργατικό δίκαιο δεν είναι τόσο αυστηρό, όπου η προστασία είναι ανύπαρκτη…

Διαμόρφωση του σκηνικού

Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Ludwig Hatschek εφήυρε μέθοδο συνδιασμού ινων αμιάντου με τσιμέντο για την παραγωγή αμιαντοτσιμέντου (ΑΤ), ενός υλικού με εξαιρετικές τεχνικές ιδιότητες που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για ευρύ φάσμα εφαρμογών….Η βιομηχανία αμιαντοτσιμέντου επεκτάθηκε ραγδαία και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Η παγκόσμια παραγωγή έφθασε στο αποκορύφωμά της το 1975, έτος μετά το οποίο οι πωλήσεις στον αναπτυγμένο κόσμο άρχισαν να σημειώνουν πτώση. Φόβοι για τους κιδύνους που ενέχει ο αμίαντος για την υγεία εκφράζονταν επανειλημένως όσο περνούσαν τα χρόνια, καθώς υπήρχαν ενδείξεις ότι οι λεπτές ίνες αμιάντου μπορούσαν να εισέλθουν εύκολα δια της εισπνοής στον οργανισμό και προκαλούσαν διάφορες αναπνευστικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης μιας οξείας ίνωσης των πνευμόνων η οποία αποκαλείται αμιάντωση. Ερευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι η έκθεση στην ουσία μπορεί να προκαλέσει ένα εξαιρετικά επικίνδυνο είδος καρκίνου στα όργανα της θωρακικής και της κοιλιακής κοιλότητας. Εκτιμάται ότι 100.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο όπως το μεσοθηλίωμα, η αμιάντωση και διάφοροι καρκίνοι.

Καθώς στις αναπτυγμένες χώρες επιβλήθηκαν περιορισμοί στην κατανάλωση αμιάντου, καλλιεργήθηκαν νέες αγορές στις αναπτυσσόμενς οικονομίες.Τα τελευταία χρόνια οι πωλήσεις αμιαντοτσιμέντου στην Ινδία το Πακιστάν, την Ινδονησία και την Ταϋλάνδη αυξήθηκαν σημαντικά.  Παρόλο που είναι γνωστό ότι η έκθεση στον αμίαντο μπορεί να προκαλέσει ασθένειες που οδηγούν σε αναπηρίες και στον θάνατο, οι παραγωγοί αμιάντου εξακολουθούν να ισχυρίζονται ότι η χρήση αμιάντου είναι ασφαλής και αρνούνται την ύπαρξη ασφαλέστερων εναλλακτικών λύσεων. ….Σήμερα επιθετικές εμπορικές εκστρστείες, οι οποίες υποστηρίζονται με εκατομμύρια δολλάρια προερχόμενα από τον αμίαντο, στοχεύουν στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και στους καταναλωτές των αναπτυσσόμενων χωρών

Προσδιορισμός της έκτασης του προβλήματος

Ελλάδα

Το 1990, ο  Ελληνας καθηγητής Ε. Βελονάκης υπολόγισε ότι ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων Εργαζομένων που είχαν εκτεθεί σε αμίαντο ανερχόταν σε 150.000. Το 1993, μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Μ. Κογεβίνα υπολόγισε ότι 10.000 εργαζόμενοι βίωναν επικίνδυνες εκθέσεις στον αμίαντο ετησίως. Εως το 1995, η Ελλάδα συγκαταλεγόταν στους επτά μεγαλύτερους προμηθευτές αμιάντου στον κόσμο, παράγοντας 100.000 τόννους χρυσότιτλου (σημ. είδος αμιάντου) ετησίως, ενώ ως 300.000 τόννοι ελληνικού και εισαγόμενου αμιάντου ετησίως τύγχαναν επεξεργασίας στα εργοστάσια αμιαντοτσιμέντου

Στη νέα Λάμψακο στην Εύβοια…

Στη Θεσσαλονίκη……

Στην Πάτρα…

Στην Ελλάδα παρασκευάζονταν επίσης φρένα και πυρίμαχα υλικά που περιείχαν αμίαντο. Το 1993, η χρήση κυανού αμιάντου (κροκιδόλιθου) απαγορεύθηκε δια νόμου (αρθρο 1154/93) και στις 31/12/2004 η Ελλάδα απετέλεσε το τελευταίο από τα 15 κράτη μέλη της ΕΕ που απαγόρευσε τη χρήση όλων των μορφών αμιάντου σύμφωνα με οδηγία της ΕΕ………

Η συχνότητα εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο υποτιμάται από τις ελληνικές κρατικές υπηρεσίες. Οι αριθμοί  των κρουσμάτων αμιάντωσης που αναφέρθηκαν από το Ιδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ήταν: τρία το 1994, πέντε ο 1995, τρία το 1996, τέσσερα το 1999, τρία το 2000 και ένα το 2001. Ο Δρ. Πατενταλάκης, ειδικός σε αναπνευστικές ασθένειες, ο  οποίος εργάζεται σε ένα νοσοκομείο που εξειδικεύεται στις πνευμονικές παθήσεις, ανέφερε τη διάγνωση 465 κρουσμάτων αμιάντωσης και 22 κρουσμάτων μεσοθηλιώματος κατά την περίοδο 1994-2002 ….(σημείωση δαίμονα: Μόνο σε ένα νοσοκομείο!)

Η επαγγελματική έκθεση στον αμίαντο.

Τα επίσημα αριθμητικά στοιχεία δείχνουν ότι μέχρι το Μάρτιο του 2005 το ιταλικό κράτος είχε αναγνωρίσει 128.000 αξιώσεις αποξημιώσεων για επαγγελματικές ασθένειες  που σχετίζονται με τον αμίαντο από ενάγοντες που είχαν εκτεθεί σε αμίαντο…..

Εκτιμάται ότι το συνολικό ποσό που δαπανήθηκε για τη θεραπεία του μεσοθηλιώματος στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την περίοδο 1990-1999  ανέρχεται σε 417.019.000 στερλίνες. Το κόστος αυτό το επωμίστηκαν οι φορολογούμενοι και όχι οι εταιρείες παραγωγής αμιάντου, οι οποίες τουναντίον κέρδισαν από την πώληση αμιαντούχων προϊόντων. Οι παραγωγοί αμιάντου ανά τον κόσμο μπόρεσαν να αποκομίσουν κέρδη από το θανατηφόρο εμπόριό τους μόνο και μόνο χάρη στην εξωτερίκευση των δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη και θεραπεία των θυμάτων τους. ¨Όταν αυτές οι δαπάνες εγγράφονται στον προϋπολογισμο, η παραγωγή και η χρήση αμιάντου καθίσταται μη βιώσιμη.

Η περιβαλλοντική έκθεση στον αμίαντο

Ο αμίαντος δεν επηρεάζει μόνο την υγεία και την ασφάλεια όσων εκτίθενται άμεσα σε αυτόν στον χώρο εργασίας, αλλά προκαλεί επίσης ευρεία ατμοσφαιρική και περιβαλλοντική ρύπανση, η οποία επηρεάζει μεγάλα τμήματα του πληθυσμού.

..Η Δρ. Neonila Szeszenia-Dabrowska, εμπειρογνώμων σε θέματα αμιάντου από το Ινστιτούτο Επαγγελματικής Υγείας Nofer της Πολωνίας, περιγράφει τα ειδικά χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής ρύπανσης από αμίαντο 

-            απεριόριστη διάρκεια ζωής- οι ίνες αμιάντου είναι πρακτικά αδύνατον να καταστραφούν

-            διαρκής κίνδυνος- θανατηφόρες ίνες ελευθερώνονται συνεχώς κατά την αποδόμηση αμιαντούχων υλικών όπως τα ροϊόντα αμιαντοτσιμέντου και τα μονωτικά υλικά

-            πολλαπλές πηγές αμιάντου και ποικίλες συγκεντρώσεις ινών αμιάντου στον αέρα του περιβάλλοντος

…Ελλείψει λεπτομερούς καταγραφής των συγκεντρώσεων αμιάντου στον αέρα του περιβάλλοντος, για την ακριβή εκτίμηση των κινδύνων είναι ουσιώδεις μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες πληροφορίες

-           η ποσότητα του αμιάντου και των αμιαντούχων υλικών που έχουν εισαχθεί σε μια χώρα……

-           η ποσότητα και η κατάσταση των αμιαντούχων προϊόντων στη χώρα και η ποσότητα των αποβλήτων αμιάντου ή των μολυσμένω με αμ’ιατο αποβλήτων

«..Η αποθήκευση των αποβλήτων αμιάντου και η απερισκεψία των τοπικών πληθυσμών να απαναχρησιμοποιούν τα μολυσμένα με αμίαντο προϊόντα «χάριν  οικονομίας» έχουν δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα υγείας, σύμφωνα με την Δρ. Neonila Szeszenia-Dabrowska».

Κύπρος

Το 1980, η υγεία του 8% του πληθυσμού που κατοικούσε κοντά σε ορυχεία χρυσότιτλου (σημ. δαίμονα: Ένα είδος αμιάντου) στην Κύπρο είχε κλονιστεί εξαιτίας ασθενειών συνδεόμενων με τον αμίαντο. Κατά την περίοδο 1990-95, το 30% των θανάτων σε αυτήν την περιοχή οφειλόταν σε ασθένειες που σχετίζονται με τον αμίαντο…Το μεγαλύτερο πρόβλημα τώρα είναι η περιοχή που γειτνιάζει με τα ορυχεία όπου έχουν συσσωρευθεί τα κατάλοιπα….Το 2002, μια έρευνα εντόπισε 110 κρατικά κτίρια στην Κύπρο που περιείχαν αμιαντούχα υλικά..

….Σήμερα όταν αφαιρείται αμίαντος, δεν υπάρχει επισήμως εγκεκριμένο μέρος για την απόρριψή του. Συνεπώς έχει σημειωθεί αύξηση στη μη ελεγχόμενη απόρριψη μολυσμένων με αμίαντο υλικών.

Η ανθρώπινη διάσταση των ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο

Η πραγματικότητα της εξάπλωσης των ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο αντικατοπτρίζονται στις εκατοντάδες χιλιάδες τεθλιμένων οικογενειών και κοινοτήτων σε ολόκληρη την ΕΕ. Κάθε θάνατος που οφείλεται σε ασθένεια που σχετίζεται με τον αμίαντο είναι άλλος ένας θάνατος που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί

Ο αγώνας για την εξασφάλιση αποζημιώσεων για τα θύματα του αμιάντου και τις οικογένειές τους είναι μια διαρκής μάχη, ενώ οι πρόσφατες εξελίξεις καταδεικνύουν την αυξανόμενη αδιαλλαξία των εναγομένων, οι οποίοι, αντιμέτωποι με μια αλματώδη αύξηση των θανάτων που που σχετίζονται με τον αμίαντο, προβάλλουν συντονισμένη αντίσταση στα δικαστήρια και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να υποσκάψουν τα δικαιώματα των θυμάτων του αμιάντου

….Η εμπειρία του Ηνωμένου Βασιλείου καταδεικνύει ότι όταν τα θύματα του αμιάντου και οι εκπρόσωποί τους ενώνουν τις δυνάμεις τους και ασκούν πολιτική πίεση, αποτελούν μια τρομερή αντίσταση που ανατρέπει τις απόπειρες εταιρικής ληστείας…

______

  Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά / Βόρεια Πράσινη Αριστερά

ΕυρωπαΙκή Κοινοβουλευτική Ομάδα, έκδοση του 2005

WWW. GUE/NGL. EU (asbestos_GR)

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 86, 10/08