Οι Αλήτες της Θάλασσας

Βασίλης Παπακριβόπουλος

Τους τελευταίους μήνες, ένα παγοθραυστικό έχει μετατραπεί σε μια γνώριμη φιγούρα στα νερά της Μεσογείου. Όχι, η κλιματική αλλαγή δεν προχώρησε τόσο πολύ ώστε το λιώσιμο των πάγων να οδηγήσει στην ετεροαπασχόληση τα σκάφη αυτής της κατηγορίας! Απλούστατα, η Greenpeace έστειλε το Arctic Sunrise στη Μεσόγειο με μια ασυνήθιστη αποστολή, η οποία αποτελεί μια ευπρόσδεκτη ριζοσπαστικοποίηση στις πρακτικές αυτού του κολοσσού των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων :  πράγματι, το Arctic Sunrise έχει αναλάβει την καταστροφή των τεράστιων συρόμενων διχτυών που χρησιμοποιούνται από πλήθος αλιευτικών σκαφών, παρά την απαγόρευσή τους πέρα από ένα συγκεκριμένο μήκος, από τον ΟΗΕ το 1992 και από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2002.

Αυτά τα δίχτυα, των οποίων το μήκος φτάνει συχνά τα 20 χιλιόμετρα, προορίζονται συνήθως για την αλιεία ξιφία · ωστόσο, καθώς σαρώνουν τη θάλασσα, παγιδεύουν επίσης κήτη, δελφίνια, θαλάσσιες χελώνες κι ένα σωρό άλλα είδη, τα οποία συχνά θεωρούνται από τους ψαράδες χωρίς ιδιαίτερη εμπορική αξία και ρίχνονται –νεκρά πλέον- στη θάλασσα. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό το ποσοστό φτάνει και το 70% των αλιευμάτων.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι ακτιβιστές της Greenpeace ασχολούνται με τον εντοπισμό των υπόπτων.  Μόλις σκοτεινιάσει, μπαίνουν στα φουσκωτά κι αρχίζουν τον έλεγχο του μήκους των διχτυών: όταν εντοπίσουν παρανομίες, αρχίζουν να ανασύρουν τα δίχτυα, προσπαθώντας να ανεβάσουν πάνω στο πλοίο τους όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του διχτυού μπορούν. Καθώς αυτά τα δίχτυα κοστίζουν ακριβά, έως και αρκετές χιλιάδες ευρώ, ανάλογη είναι και η ζημιά που υφίστανται οι αλήτες της θάλασσας. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων (9 στις 10), πρόκειται για Σικελούς ψαράδες που εισέπραξαν τις κοινοτικές επιδοτήσεις για την απόσυρση των φονικών διχτυών τους, αλλά συνεχίζουν παρόλα αυτά τις καταστροφικές για το περιβάλλον πρακτικές τους. Μάλιστα, πολύ συχνά, φτάνουν έως και το Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος (1)

Στη συνέχεια, ο πλοίαρχος του Arctic Sunrise παραδίδει τα δίχτυα στο κοντινότερο λιμεναρχείο ζητώντας αν όχι το σχηματισμό δικογραφίας κατά των παρανόμων, τουλάχιστον την κατάσχεσή τους. Βέβαια, γνωρίζοντας την «κατανόηση» που επιδεικνύουν συχνά πολλές Αρχές της περιοχής στους παρανομούντες επιστρέφοντάς τους τα πειστήρια του περιβαλλοντικού εγκλήματος, φροντίζουν σε κάθε περίπτωση να έχουν προξενήσει στα δίχτυα σημαντικές ζημιές. Όπως είναι αναμενόμενο, αυτή η επιχείρηση «Search and destroy» προκαλεί συχνά τις οργισμένες –έως βίαιες- αντιδράσεις των θυμάτων. Ωστόσο, αυτό δεν πτοεί την εικοσάδα των μελών του πολυεθνικού πληρώματος (στο οποίο περιλαμβάνονται από Νεοζηλανδοί έως Βραζιλιάνοι κι από Μορμόνοι  κι Ινδιάνοι έως Βούλγαροι).

Όμως, οι ενέργειες αυτού του είδους αποκτούν μια ακόμα μεγαλύτερη εμβέλεια : προσδίδουν μια αυξημένη νομιμοποίηση στα μάτια της κοινής γνώμης και στις δυναμικές ενέργειες μικρότερων και εξαιρετικά ριζοσπαστικών ομάδων, τις οποίες ορισμένοι βιάζονται να εντάξουν στην τρομοκρατία, στην «οικοτρομοκρατία», προκειμένου να επιτύχουν την ευκολότερη καταστολή τους. Δύο από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτής της κατηγορίας είναι οι «Θεριστές» των  Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών στη Γαλλία (με εμβληματική φυσιογνωμία του κινήματος τον αγροτοσυνδιακλιστή Ζοζέ Μποβέ) και οι «Ποιμένες της Θάλασσας» (Sea Sepherd), οι οποίοι μάλιστα έχουν φθάσει στο σημείο ακόμα και να βυθίσουν τα παρανομούντα σκάφη (φροντίζοντας –φυσικά- να μην υπάρξει ούτε καν ο παραμικρός τραυματισμός των πληρωμάτων τους). (2)

Βασίλης Παπακριβόπουλος

1)            Courrier International, N° 925, 24-7-08, «A la chasse aux filets dérivants»

2)            ΓΑΛΕΡΑ, τ. 28, Ιανουάριος 2008, Β. Παπακριβόπουλος, «Ευαισθησίες στα άκρα».

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 90, 2/09