Από το Μέτωπο των «Μεταλλαγμένων»

Βάσω Κανελλοπούλου

Εισαγωγή

Ενάντια στις απίστευτες πιέσεις της τελευταίας 15ετίας, μόνο το 2,4% της παγκόσμιας αγροτικής γης καλλιεργείται με γενετικά τροποποιημένα φυτά (μεταλλαγμένα). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως αποτέλεσμα της δύναμης των κοινωνικών κινημάτων, μειώνεται κάθε χρόνο η αγροτική έκταση που καλλιεργείται με Γ.Τ. σπόρους και καλύπτει μόνο το 0,21% της αγροτικής γης. Παρόλο που η Κομισιόν εμφανίζεται από τις προτάσεις της ως «φιλο-μεταλλαγμένη», στην τελευταία σύνοδο το συμβούλιο υπουργών επέτρεψε στην Αυστρία και την Ουγγαρία να διατηρούν τις απαγορεύσεις πού επιθυμούν, το δε Ευρωπαϊκό δικαστήριο αποφάσισε ότι οι ανοικτοί χώροι των πειραματικών φυτεύσεων με Γ.Τ. φυτά πρέπει να γίνονται δημοσίως γνωστοί. Αυτό δεν ισχύει βέβαια για τις ΗΠΑ όπου οι περιοχές των πειραμάτων κρατούνται ως επτασφράγιστο μυστικό, όπου οι καταναλωτές δεν ξέρουν τι τρώνε γιατί δεν υπάρχει ενημερωτική σήμανση πάνω στα διατροφικά προϊόντα και όπου, παράγεται το 50% της παγκόσμιας μεταλλαγμένης αγροτικής σοδειάς.

Σοβαρή παρενόχληση της επιστήμης στις ΗΠΑ

Εικοσιέξη επιστήμονες έστειλαν καταγγελία  στην υπηρεσία περιβάλλοντος των ΗΠΑ, (Νιου Γιορκ Τάιμς, 20/2/ 09) όπου αναφέρουν, ότι οι μεγάλες εταιρίες σπόρων βιοτεχνολογίας τους εμποδίζουν στα πειράματα τα σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεταλλαγμένων φυτών

Ενώ ως πανεπιστημιακοί μπορούν ελεύθερα να αγοράσουν φυσιολογικούς σπόρους και να τους φυτέψουν για ερευνητικούς σκοπούς, στην περίπτωση των μεταλλαγμένων ισχύουν οι πατέντες των εταιριών! Ο ερευνητής υποχρεούται να κάνει συμβόλαιο, και παρουσιάζεται το φαινόμενο να βάζουν οι εταιρίες μεγάλα εμπόδια στην επιστημονική έρευνα, είτε μη δίνοντας άδεια για ερευνητική φύτευση ή απαιτώντας να ενημερωθούν για τα συμπεράσματα, πριν αυτά δημοσιευθούν! Επομένως, πραγματικά ανεξάρτητη- από τις εταιρίες- έρευνα δεν μπορεί να γίνει. Οι 26 ερευνητές αναφέρουν ότι αυτά τα φαινόμενα λαμβάνουν χώρα εδώ και πολλά χρόνια και πλέον η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο.

Οι εξελίξεις στο μέτωπο των μεταλλαγμένων στις ΗΠΑ, μας αφορούν άμεσα, καθώς μεταφράζονται σε πολιτικές πίεσης προς το εξωτερικό μέσω των διεθνών οργανισμών της επισιτιστικής βοήθειας αλλά και των διμερών σχέσεων. Ποια είναι η κατάσταση και ποιες οι προκλήσεις στην αρχή της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα: Ο νέος υπουργός γεωργίας Tom Vilsack ήταν κυβερνήτης της Αϊόβα και εθεωρείτο υπέρμαχος των μεταλλαγμένων, ενώ αντίθετα, η νέα υφυπουργός θεωρείται υπέρμαχος των βιολογικών αγροτικών προϊόντων, ενός τομέα που μάχεται τα μεταλλαγμένα. Ποιος θα επικρατήσει;

Μήπως το χειρότερο; Μήπως προωθηθεί η εισαγωγή των γενετικά τροποποιημένων στη βιολογική γεωργία, κάτι που θα είναι και το Βατερλώ της καθώς η ηπιότητα της βιολογικής καλλιέργειας θα ξεπερασθεί από την επιθετικότητα, τη μη αντιστρεψιμότητα αλλά και τους απρόβλεπτους κινδύνους της τεχνολογίας της γενετικής τροποποίησης; Δεν θα ήθελα να πιστέψω σε αυτό το σενάριο (παρόλο που έχουν ακουσθεί σχετικές προτάσεις) γιατί το οικολογικό κίνημα της Αμερικής είναι ισχυρό, υψηλού επιπέδου και ενημερωμένο, σε αντιδιαστολή δυστυχώς με τον μέσο πολίτη που είναι απληροφόρητος.

Εν τω μεταξύ, διαφαίνεται να φουντώνει στις ΗΠΑ ένα κίνημα υπέρ της ποιοτικής διατροφής, υπέρ της σμίκρυνσης της κλίμακας, υπέρ της επαναφοράς της συμπληρωματικής οικιακής λαχανοκομίας, υπέρ της εγγύτητας των αποστάσεων για τα τρόφιμα λόγω κλιματικής αλλαγής κλπ. Το κίνημα αυτό εξέλαβε ως θετικό συμβολικό σημάδι την επιλογή του καινούριου σεφ του Λευκού Οίκου, ο οποίος δεν αγαπά τα μεταλλαγμένα ενώ θα δημιουργήσει και βιολογικό λαχανόκηπο… Τι να πούμε, ας ελπίζουμε κι εμείς όπως στα παραμύθια γιατί από όποιο δρόμο κι αν έλθουν οι θετικές εξελίξεις, απλοϊκό ή μη, είναι καλοδεχούμενες …

Και…σύγκρουση οικονομικών γιγάντων

Άμεση πρόκληση για την νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, αποτελεί το νέο γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι που θα μετατρέπεται πολύ εύκολα σε βιοκαύσιμο περιλαμβάνοντας ένα γονίδιο για μετατροπή του αμύλου, στα σάκχαρα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αιθανόλης. Επειδή κανείς δεν θα ήθελε αυτό το φυτό μέσα στην τροφή του, πολλές εταιρίες- γίγαντες, της βιομηχανίας τροφίμων των ΗΠΑ έχουν ξεσηκωθεί. Τώρα πια τους αγγίζει το πρόβλημα της εισαγωγής μεταλλαγμένων στην τροφική αλυσίδα ενώ σφύριζαν αδιάφορα. Φοβούνται το ανακάτεμα που θα προκύψει μεταξύ του μη διατροφικού και του διατροφικού καλαμποκιού, με αποτέλεσμα αν αυτό γίνει αντιληπτό, να χάσει εμπορική αξία το προϊόν τους. Ποιος θα εμποδίσει τον άνεμο και τις μέλισσες να μεταφέρουν το γενετικό υλικό; Έτσι η βιομηχανία τροφίμων ζήτησε από την κυβέρνηση να μην εγκρίνει την καλλιέργεια του νέου μεταλλαγμένου καλαμποκιού. Η απάντηση σε αυτές τις διαμαρτυρίες θα είναι ένα πρώτο τεστ. Προσοχή όμως, εδώ δεν συγκρούονται οι συνήθεις ύποπτοι δηλαδή απλοί πολίτες- καταναλωτές, με τους οικονομικούς γίγαντες, αντίθετα συγκρούονται αυτοί οι γίγαντες μεταξύ τους δηλαδή το λόμπυ της βιομηχανίας αγροχημικών-μεταλλαγμένων με το λόμπυ της βιομηχανίας τροφίμων.

Οι προοπτικές στην Ευρώπη

Είναι σίγουρα πιο αισιόδοξα τα πράγματα στην Ευρώπη αλλά δεν μπορούμε να εφησυχάσουμε. Οι εισαγωγές μεταλλαγμένων που προορίζονται για ζωοτροφές αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Τα παράγωγα των ζώων που τρέφονται με μεταλλαγμένα δηλαδή τα αυγά το γάλα το κρέας τα τυριά κλπ, δεν περιλαμβάνουν σήμανση, επομένως σε αυτόν τον τομέα, δεν ξέρουμε τι τρώμε. Είναι λοιπόν επείγουσα προτεραιότητα κάθε πολιτικού και κοινωνικού φορέα να τεθεί επί τάπητος το θέμα των μεταλλαγμένων ζωοτροφών.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 92, 4/2009