Ο    ΘΗΣΕΑΣ

Δημήτρης Κωστόπουλος 

Αν ο Κέκροπας μυθολογικά και ιστορικά διεκδικεί τον τίτλο του γενάρχη και ιδρυτή της Αθήνας, αυτός που την οραματίστηκε μεγαλούπολη ήταν ο Θησέας. Χιλιάδες χρόνια πριν τον σημερινό παρασιτικό γιγαντισμό της ο Θησέας θα μεταφέρει τα όρια της στον Ισθμό με την χαρακτηριστική στήλη που θα στήσει εκεί. « Εδώ δεν είναι η Πελοπόννησος αλλά η Ιωνία» Στον δήμο του θα ενσωματώσει όλες τις Αττικές φυλές και πόλεις, «συνώκισεν τους την Αττικήν κατοικούντας εις έν άστυ» Πάντως το δημογραφικό έλλειμμα της γεωγραφικής του υπέρβασης δεν θα καλύψει η υπεργεννητικότητα των Αθηναίων αλλά το πλήθος των μεταναστών που συρρέουν στην Αθήνα και ομογενοποιούνται ως «γεννήτες»

Κάποτε ο Θησέας δημιούργησε την πόλη και έδιωξε τους ληστές. Εκείνο τον καιρό των Παναθηναίων και των Ελευσίνιων μυστηρίων, η έννοια της πόλης ήταν συνώνυμη με την ασφάλεια, ενώ αντίθετα ο αγροτικός περίγυρος των αστικών νησίδων που συνιστούσαν την Αθήνα του Θησέα ήταν ο ιδανικός βιότοπος για τους ληστές.

Αυτός ο αγροτικός περίγυρος και οι δύσβατοι ορεινοί όγκοι που τον περιβάλλουν διασχίζονται από σχεδόν λατρευτικές γραμμές, τα μονοπάτια. Το μονοπάτι αυτό το γραμμικό σύστημα μεταφορών, μια αργή on-line παρέλαση αγαθών και ανθρώπων, συγκεντρώνει στις παρυφές του τους ληστές της εποχής.  Αλλά ένα είδος αγαπημένης συνήθειας κατευθύνει τους ανθρώπους να πηγαινοέρχονται πεισματικά πάνω σε αυτήν την γραμμή κινδύνου, που την θεωρούν ιδιοκτησία τους. Άραγε δεν τολμούσαν ή δεν  ήθελαν; Το μονοπάτι είναι θεσμός και πρέπει να διατηρηθεί. Μάταια ο Πιτθεύς και η Φαίδρα παρακαλάνε τον Θησέα να προτιμήσει την θαλασσινή οδό γιατί ήταν δύσκολο να πάει πεζός στην Αθήνα «χαλεπόν γαρ ήν πεζή πορεύεσθαι την εις Αθήνας οδόν ουδέν μέρος καθαρόν, ουδ’ ακίνδυνον υπό ληστών και κακούργων έχουσαν»  που δεν ήταν σε κανένα μέρος καθαρός και ακίνδυνος από τους ληστές και τους κακούργους.

Η ορεινή Ελλάδα που εμπόδιζε μια ενιαία πολιτική και πολιτιστική έκφραση, αναδείκνυε και ένα είδος γραμμικής περιφερειακής ληστείας. Η απάντηση της ιστορίας θα είναι η πόλη κράτος. Οι ληστές και τα άγρια θηρία εμπόδιζαν την αστική ολοκλήρωση της πόλης της Παλλάδος. Η άγρια φύση που συμβολικά εκφράζει η μυθολογία με τον Μαραθώνειο Ταύρο και τον Κρομυώνειο χοίρο και οι ληστές με τον Σίνη τον Πιτυοκάμπτη στον Ισθμό, τον Σκείρωνα στην Κακιά Σκάλα, τον Κερκύωνα στην Ελευσίνα και στις παρυφές της πόλης ο Προκρούστης. Θηρία και ληστές θα εξολοθρευτούν βίαια.

Ουσιαστικά ο Προκρούστης έπεφτε θύμα των δικών του παιχνιδιών. Η επέκταση της πόλης οδηγούσε τα πόδια της πέρα από τα όρια της κλίνης του. Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη, μόνον που τώρα η πόλη τον συναντούσε όχι ως μοναχικός ταξιδιώτης αλλά ως θεσμός (Θησέας) και στην κλίνη του θα ξαπλώσει ο ίδιος. Το μυθολογικό ξεκαθάρισμα των ληστών και των άγριων θηρίων από τον Θησέα, η απελευθέρωση του χώρου και η ασφαλής μετακίνηση σε αυτόν, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της ιστορικής ύπαρξης της Αθήνας. Ίσως έχει δίκιο ο Έντμοντ Αμπού που στο «ο Βασιλεύς των Ορέων» θεωρεί τον Ηρακλή και τον Θησέα ιδρυτές της Ελληνικής Χωροφυλακής.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 93, 5/09