Μιχάλης Παπαγιαννάκης

Η γενική αναγνώριση της προσωπικότητας του Μιχάλη Παπαγιαννάκη ανέδειξε, τις ημέρες αυτές, πολλές από τις πτυχές των πολλών «ταλέντων» του.

Η αξία της δημοκρατίας για την αριστερά, συχνά υποτιμημένη σε ομαλές περιόδους, ήταν για τον Μιχάλη μια βάση πάνω στην οποία θα έπρεπε να πατά η ανανεωτική αριστερά. Και αυτό όχι μόνο όταν η δημοκρατία απειλούνταν από μια χούντα, αλλά και όταν κινδύνευε από εκφυλισμό, από μια απλοϊκή υποτίμηση των θεσμών της έναντι κάποιων μελλοντικών επαναστατικών –υποτίθεται- αμεσοδημοκρατικών θεσμών.  

Η σημασία της Ευρώπης και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της σύγχρονης αριστεράς ως στοιχείο της ταυτότητάς της. Δεν αντιμετώπιζε την Ευρώπη ως μια πηγή δεινών απέναντι στην οποία η αριστερά οργανώνει απλώς την άμυνά της. Η Ευρώπη ήταν για τον Μιχάλη μία πρόκληση για τη διαμόρφωση μιας συνολικής εναλλακτικής πολιτικής πρότασης της αριστεράς σε ένα κοινωνικό χώρο με υψηλά πολιτιστικά, κοινωνικά, αναπτυξιακά και πολιτικά χαρακτηριστικά. Η απέχθεια προς την εύκολη καταγγελιολογία, την ισοπεδωτική απόρριψη και υποτίμηση πολιτικών της ΕΕ, στηριζόταν σε μια υψηλή διανοητική προσπάθεια για την κατανόηση, αξιοποίηση, ενσωμάτωση και τελικά υπέρβαση μιας πραγματικότητας που η αριστερά φιλοδόξησε να αντικαταστήσει.

Η αξία της οικολογίας για την αριστερά δεν ήταν για το Μιχάλη η απλή και αυτονόητη προέκταση της ταξικής πάλης σε νέα πεδία κερδοσκοπίας του κεφαλαίου, αλλά μια νέα οπτική για την κατανόηση νέων αντιθέσεων σε ένα όλο και πιο σύνθετο παγκόσμιο τοπίο. Η παραδοσιακή αριστερά, παλαιοκομμουνιστική και ανανεωτική, δεν είναι εξ ορισμού οικολογική, αλλά ενδεχομένως θα μπορούσε να γίνει μέσα από μια δύσκολη και βασανιστική πορεία «μετάλλαξης» και όχι απλής προέκτασης των προσεγγίσεών της. Ο Μιχάλης «επέλεξε» να γίνει -πολιτικά- ένα πράσινος αριστερός μέσα από τη «μαγεία του επιχειρήματος» και όχι την ευκολία της ανέξοδης διακήρυξης.

Πολύ φτωχό το τοπίο μετά το θάνατο του Μιχάλη για την ανανεωτική πράσινη αριστερά...

Σ.Κ. 

(αφιέρωμα στο Μιχάλη Παπαγιαννάκη στο επόμενο τεύχος του Δαίμονα)

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 94, 6/09