Δημοκρατία, θεσμοί, Ευρώπη

Ν. Χ.: Να περάσουμε στην Ευρώπη, στο πώς βλέπετε εσείς την ΕΟΚ και να δούμε και το τελευταίο άνοιγμα του ΚΚΕ, το λεγόμενο φιλοΕΟΚικό άνοιγμα του ΚΚΕ. Εγώ δεν το είδα ως τέτοιο, εσείς πώς το είδατε;

* Ούτε εγώ. Ακούστε, θα σας το πω έτσι χύμα. Δέκα χρόνια, βαρεθήκαμε να μας λένε διάφορες ανοησίες, οι τότε αντίπαλοι και σημερινοί ένθερμοι οπαδοί της ΕΟΚ και από το χώρο της κυβέρνησης (σσ. ΠΑΣΟΚ, τότε) και στο ΚΚΕ ορισμένοι. Δεν υπάρχει σήμερα πιο αριστερή πρόταση στην διεθνή πολιτική, μακροχρόνια και ιστορικά, από την ενοποίηση της Ευρώπης. Τελεία! Το λέει όλη η ευρωπαϊκή αριστερά, η σοβαρή, εκείνη που παλεύει με τα πραγματικά προβλήματα και όχι με τα φαντάσματα. Δεν υπάρχει πιο αριστερή πρόταση. Το λέγαμε και νομίζω ότι δικαιωθήκαμε πλήρως.

Ν.Χ. Θάθελα να ζητήσω από εσάς, μια σύγκριση των περιόδων 74-81, 81-88. Πότε πιστεύετε ότι λειτούργησε καλύτερα η δημοκρατία, ότι λειτούργησαν καλύτερα οι θεσμοί.

* Νομίζω ότι δεν υπάρχουν θεμελιακές διαφορές, πλην σε κάποια σημεία που αφορούν την συγκεντροποίηση της πολιτικής ζωής. Δηλαδή, μη γελιόμαστε. Ελευθερία έχουμε, ελευθερία είχαμε, ίσως έχουμε και περισσότερη, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι θα μπορούσαμε να την έχουμε από το 74, δεν θάθελα να κάνω τέτοια σύγκριση. Όμως η δημοκρατία δεν είναι η ελευθερία, το ξέρει ο κάθε πρωτοετής φοιτητής της νομικής, είναι οι θεσμοί και η λειτουργία τους. Λοιπόν, στην επταετία 81-88, έχουμε μερικές εξελίξεις, οι οποίες τους θεσμούς αυτούς τους παγώσανε, τους αγκυλώσανε. Μπορούμε να αναφερθούμε π.χ. στη συνταγματική μεταρρύθμιση που έδωσε όλη τη εξουσία στον πρωθυπουργό, ούτε στη Βουλή την έδωσε, ούτε πουθενά αλλού. Στον πρωθυπουργό! Στη ‘λίστα’ η οποία έδωσε στον πρωθυπουργό την εξουσία πάνω στο κόμμα του και την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία. Πράγματα, δηλαδή, που δώσανε υπερβολικές και ανεξέλεγκτες εξουσίες σε ένα πρόσωπο, άσχετα αν το πρόσωπο αυτό είναι ο Ανδρέας Παπανδρέου ή μεθαύριο κάποιος άλλος. Αυτό είναι αρνητικό. Εμείς το έχουμε καταγγείλει και έχουμε και προτάσεις θεσμικές, αλλαγών κλπ. ώστε να υπάρξουνε μέσα στη δημοκρατία μας, την οποία εμείς θεωρούμε  ότι το μόνο της πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει να διευρύνεται όλο και περισσότερο και όχι να την αλλάζουμε και να την κάνουμε λεπτομέρεια, στα πρόθυρα του σοσιαλισμού. Πρέπει να γίνουν πιο εύκαμπτοι οι θεσμοί μας και κυρίως να γίνουν, αυτή είναι βασική αρχή της δημοκρατίας, των αλληλοελέγχων, δηλαδή, όχι συγκεντροποίηση της εξουσίας, σπάσιμο της κεντρικής κρατικής εξουσίας, […] αλλά σπάσιμο προς τους θεσμούς. Να υπάρχουν περισσότερα κέντρα εξουσίας που να αλληλοελέγχονται. Αυτή η ευχή μας, το 81-88, όχι δεν ευοδώθηκε, αλλά μάλλον διαψεύστηκε.     

Ν.Χ. Να σας ρωτήσω κάτι για το Νταβός. Ήσασταν οι πρώτοι οι οποίοι ασκήσατε κριτική στον πρωθυπουργό. Παράλληλα, όμως, όταν ο κ. Χαραλαμπόπουλος κάλεσε τα κόμματα για ενημέρωση ήσασταν το μόνο κόμμα που είχατε πάει εκεί να ενημερωθείτε. Γιατί; Η απορία μου έχει μείνει από τότε.

* Για το ίδιο λόγο που εμείς μείναμε στην επιτροπή για τις υποκλοπές και οι άλλοι φύγανε, για τον ίδιο λόγο που, εκτός πλέον κι αν μας δέρνουνε, εμείς αρνούμαστε να εμποδίζουμε τη λειτουργία των θεσμών. Ίσα ίσα, θέλουμε να δείξουμε με την πολιτική μας πρακτική, πώς πρέπει να δουλεύουν οι θεσμοί. Επομένως εμείς θεωρούμε πως είναι σωστό, γενικά, να πηγαίνει η αντιπολίτευση και να ενημερώνεται από την κυβέρνηση. Εάν η κυβέρνηση δεν κάνει τη δουλειά της, αυτή φέρει το βάρος και τότε την καταγγέλλουμε. Και την καταγγείλαμε ότι δεν μας έδωσε την καλή ενημέρωση. Δεν μπορούμε όμως να λέμε θέλουμε ενημέρωση αλλά δεν ερχόμαστε να την ακούσουμε για να μην έχουμε την ευθύνη αυτών που ακούσαμε. Εμείς παίρνουμε την ευθύνη των πράξεών μας μέχρι το τέλος.

Συνέντευξη του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, μέλους του Εκτελεστικού Γραφείου της ΕΑΡ, στο Νίκο Χατζηνικολάου, «Ενώπιος Ενωπίω», Παρασκευή  μεσημέρι, 22 Απριλίου 1998, (αποσπάσματα). Απομαγνητοφώνηση από το φωνητικό αρχείο του Γιώργου Ζεβελάκη

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 95, 7-8/09