Μάαστριχτ: Να πρασινίσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Διακυβερνητική Διάσκεψη που θα δρομολογήσει τη νέα Ευρώπη βρίσκεται στα τελευταία στάδια προετοιμασίας. Στην υπόλοιπη Ευρώπη κοινωνικοί εταίροι πολιτικά κόμματα και Τύπος συμμετέχουν σε μια έντονη συζήτηση για το περιεχόμενο της συνθήκης που θα αναθεωρήσει την πολυσυζητημένη και πολυ-αμφισβητημένη Συνθήκη του Μάαστρίχτ. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, το λεγόμενο "πρασίνισμα" της Συνθήκης, ελάχιστα έχει απασχολήσει την καθ' ημάς εσωστρεφή δημόσια συζήτηση. Η Οικοτοπία θεωρώντας ότι η Διακυβερνητική οφείλει να απασχολήσει όλους τους κοινωνικούς φορείς επιχειρεί στο παρόν τεύχος μια αρχική καταγραφή όσων σήμερα συζητούνται και προτείνονται από τις ευρωπαϊκές οικολογικές οργανώσεις. Επίσης, φιλοξενεί μια ανοικτή επιστολή του ευρωβουλευτή Μιχάλη Παπαγιαννάκη, η οποία αποτελεί αναμφίβολα μια θετική πρωτοβουλία.

 Ανοιχτή επιστολή

Προς την Κυβέρνηση, Υπουργούς, βουλευτές και όσους έχουν δυνατότητα πίεσης ως προς το περιεχόμενο και την τελική έκβαση της Διακυβερνητικής Διάσκεψης για την αναθεώρηση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (του Μάαστριχτ)

Κύριε/Κυρία,

Γνωρίζουμε ότι στην Διακυβερνητική Διάσκεψη συζητούνται πολύ σοβαρά ζητήματα σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των θεσμών της και του ρόλου της στον κόσμο. Θεωρούμε, μαζί με τους περισσότερους άλλους Ευρωπαίους πολίτες, ότι η ενοποίηση της Ευρώπης μπορεί και πρέπει να βρει την ιστορική της προοπτική οργανώνοντας και συντονίζοντας τις απαντήσεις που απαιτούν τα μεγάλα προβλήματα και οι μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας. Η προστασία και αναβάθμιση του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος μας, η στροφή προς την αειφόρο (ή βιώσιμη) ανάπτυξη αποτελούν κατά τη γνώμη μας ένα από τα σημαντικότερα τμήματα του μέλλοντος της Ευρώπης και του κόσμου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ασφαλώς κάνει αξιόλογα βήματα προς τη συγκρότηση μιας πολιτικής περιβαλλοντικής προστασίας. Ωστόσο μένουν ακόμα πολλά να γίνουν ώστε να ξεπεράσουμε τις αποσπασματικές παρεμβάσεις και να προχωρήσουμε προς μία ολοκληρωμένη πολιτική, ενταγμένη στη συνολική πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης,

Η αναθεώρηση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Μάαστριχτ) προσφέρει μια καλή ευκαιρία για να στραφούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Σας ζητούμε, από τη θέση που κατέχετε και με τις δυνατότητες που διαθέτετε, να συμβάλετε με κάθε τρόπο ώστε η αναθεώρηση να περιλάβει διατάξεις και ρυθμίσεις που εξυπηρετούν μια ολοκληρωμένη αντίληψη για την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, για την ανάδειξη της αειφόρου ανάπτυξης σε βασικό στόχο της Ένωσης, με λίγα λόγια για το "πρασίνισμα" της Συνθήκης, όπως έχει χαρακτηρισθεί αυτός ο στόχος από τις οικολογικές οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζουμε ότι:

•          Η αειφόρος ανάπτυξη πρέπει να εγγραφεί στο προοίμιο της Συνθήκης ως ανεξάρτητος στόχος της Ένωσης.

•          Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να περιληφθεί στο άρθρο 3 (κατευθυντήριες γραμμές της κοινοτικής δράσης...) και στο άρθρο Τ30Α (οικονομική και κοινωνική συνοχή της Κοινότητας...)

•          Ρήτρα της Συνθήκης πρέπει να προβλέπει ότι οι οποιεσδήποτε ρυθμίσεις και διατάξεις σχετικά με την κοινοτική περιβαλλοντική πολιτική δεν θα πρέπει να οδηγούν στην υποβάθμιση των αντίστοιχων υψηλότερου επιπέδου προτύπων που ισχύουν σε μια ή περισσότερες χώρες μέλη της Ε.Ε. Αντίθετα κάθε νέα πρόοδος στην εναρμόνιση της περιβαλλοντικής πολιτικής θα πρέπει να γίνεται με εισαγωγή κανόνων στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο προστασίας.

•          Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να εισαχθεί ως συστατικό στοιχείο όλων των κοινών πολιτικών, όπως π.χ. στην κοινή πολιτική για την γεωργία και την αλιεία (άρθρο 390, για τις μεταφορές (άρθρο 74), για τη βιομηχανία (άρθρο 130), για την ενέργεια, τον τουρισμό κλπ.

•          Ρήτρες νια την προστασία του περιβάλλοντος (την προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας, των υπό εξαφάνιση ειδών κλπ.) πρέπει να προβλέπονται από την ίδια τη συνθήκη ως προς την κατάρτιση και εφαρμογή της πολιτικής εξωτερικού εμπορίου, σχέσεων με τον Τρίτο Κόσμο κλπ.

•          Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνυπογράφει ως ξεχωριστή οντότητα όλες τις διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, τόσο εκείνες με γενικό περιεχόμενο όσο και εκείνες που αφορούν συγκεκριμένα ζητήματα.

•          Πρέπει να ενισχυθούν στη Συνθήκη οι προβλέψεις για παρακολούθηση, έλεγχο και εφαρμογή της κοινής περιβαλλοντικής πολιτικής από και στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων με ενίσχυση του ρόλου της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου καθώς και με νέους ρόλους σε αυτόν τον τομέα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

•          Πρέπει, η Συνθήκη με νέο άρθρο της (μετά το άρθρο 7307) να δημιουργήσει ειδικό Ταμείο Περιβάλλοντος όπου θα συγκεντρωθούν ο; περιβαλλοντικού χαρακτήρα χρηματοδοτήσεις όλων των άλλων Ταμείων ή επιμέρους πηγών. Το Ταμείο αυτό θα ασκεί συγκεκριμένα τη συνολική περιβαλλοντική πολιτική.

•          Πρέπει να ενταχθεί στη Συνθήκη η έως τώρα ξεχωριστή Συνθήκη ΕΥΡΑΤΟΜ (ώστε να ελέγχεται με τις κοινοτικές διαδικασίες η δράση της κλπ.), και να προβλεφθεί παράλληλα πολιτική για την προοδευτική κατάργηση της ατομικής ενέργειας και την αντικατάσταση της με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

•          Πρέπει να προβλεφθεί, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο κοινοτικών φορολογικών ρυθμίσεων, η υιοθέτηση και προώθηση από την Ένωση των "πράσινων" φόρων (π.χ. φόρος για το διοξείδιο του άνθρακα...) με στόχο την δημιουργία κινήτρων για την εξοικονόμηση των φυσικών πόρων, την προώθηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας κλπ.

•          Είμαστε βέβαιοι, Κύριε/Κυρία, ότι αξιολογείτε στη σωστή τους διάσταση τις προηγηθείσες, ενδεικτικές και όχι αναγκαστικά εξαντλητικές, προτάσεις για την ποιότητα της ζωής των πολιτών και το μέλλον των κοινωνιών μας. Ελπίζουμε ότι θα ασκήσετε όλη την επιρροή σας ώστε να διαδοθούν αυτές και άλλες ανάλογες προτάσεις και να γίνει δυνατό να διαποτίσουν τις αλλαγές που συζητούνται στην Διακυβερνητική. Είμαστε στη διάθεση σας για

περαιτέρω συνεργασία προς αυτούς τους στόχους και ελπίζουμε πως θα θελήσετε να μας ενημερώσετε για τις δικές σας σχετικές πρωτοβουλίες και ενέργειες.

Με εκτίμηση

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ

Οικοτοπία, τ. 1 (νέα περίοδος), Ιανουάριος 1997

Δαίμων της Οικολογίας

 τ. 95, 7-8/09