Οικολογικός μανδύας για τα πυρηνικά

Φανή Δημητρακούδη

Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες να καταργηθούν και να αντικατασταθούν από τεχνολογίες που δεν απειλούν τη δημόσια υγεία με την εκπομπή ραδιενεργών εκπομπών, ζητεί στις ΗΠΑ ο Συνασπισμός για την Πρόληψη του Καρκίνου. Η έκκληση αυτή απευθύνεται προς την αμερικανική κυβέρνηση μετά την κατάθεση πρότασης νόμου από τους Ρεπουμπλικάνους υπέρ της εγκατάστασης  100 νέων πυρηνικών αντιδραστήρων στη χώρα κατά την προσεχή εικοσαετία. Η πρόταση υποστηρίζει όχι μόνο τον διπλασιασμό των αντιδραστήρων σε αμερικανικό έδαφος αλλά ουσιαστικά μια πυρηνική αναγέννηση καθώς από το 1978 δεν υπήρξε καμία νέα εγκατάσταση αντιδραστήρα στις ΗΠΑ. Η κίνηση υπέρ της πυρηνικής ενέργειας ενισχύθηκε από τις ανησυχίες για την υπερθέρμανση του πλανήτη αφού οι αντιδραστήρες δεν προκαλούν εκπομπές αερίων όπως τα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια. Παράλληλα διακόπηκε και κάθε πρωτοβουλία για κλείσιμο πυρηνικών εργοστασίων.

Ωστόσο την ίδια ώρα δύο Σουηδοί επιστήμονες με έρευνα τους που δημοσίευσαν υποστηρίζουν ότι η αύξηση των πυρηνικών αντιδραστήρων δεν απαντά στο πρόβλημα της υπερθέρμανσης της Γης. Από την πλευρά τους οι εταιρίες παραγωγής ενέργειας αποσιωπούν ότι πέρα από τη λειτουργία του αντιδραστήρα κάθε αυτού, η διαδικασία παραγωγής  πυρηνικών καυσίμων εκπέμπει με τη σειρά της αέρια που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τόσο η βιομηχανία κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων όσο και οι συνοδές βιομηχανίες απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα και το νερό της περιοχής τους ραδιενεργά υλικά επικίνδυνα για την υγεία, βεβαιώνει ο πρόεδρος της Συμμαχίας για την Πρόληψη του Καρκίνου Σάμουελ Επσταϊν καθηγητής Περιβαλλοντικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόι.

Κατά τη δεκαετία του ’70 οι επενδυτές σταμάτησαν να χρηματοδοτούν σχέδια για την κατασκευή νέων αντιδραστήρων για λόγους κόστους αλλά και ασφάλειας, στάση που δεν έχει αλλάξει έως σήμερα. Η κυβέρνηση Μπους ήταν η πρώτη αμερικανική κυβέρνηση, μετά τη δεκαετία του ΄70, που εκδηλώθηκε ευνοϊκά υπέρ της πυρηνικής αναβίωσης, ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα απέρριψε πρόταση για τη χορήγηση ενισχυτικού πακέτου ύψους 50 δις δολαρίων στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Επιπλέον αντιτάχθηκε στη χρηματοδότηση χώρου για την οριστική αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων στη Νεβάδα. Προσωρινοί τόποι διάθεσης των ραδιενεργών αποβλήτων εξακολουθούν να λειτουργούν σε 55 διαφορετικά σημεία της χώρας.

Η  συνέχιση της λειτουργίας παλιών και διαβρωμένων πυρηνικών αντιδραστήρων αποτελεί μεγάλη απειλή, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Επστάιν. Οι αμερικανικοί αντιδραστήρες διαθέτουν άδεια λειτουργίας για 40 χρόνια και πολλοί πλησιάζουν στη λήξη της αυτής της προθεσμίας, ενώ οι εταιρίες παραγωγής ενέργειας ζητούν την επέκταση της άδειας για επιπλέον 20 χρόνια. Ήδη εγκρίθηκε σε όλες τις περιπτώσεις που ζητήθηκε η παράταση της λειτουργίας των γηραιών αντιδραστήρων που ωστόσο συνιστούν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία, σύμφωνα και με εκπροσώπους φορέων για τη δημόσια υγεία. Αξιοσημείωτη εξαίρεση στην προσπάθεια να παραταθούν οι άδειες λειτουργίας των αντιδραστήρων αποτελούν κυβερνητικά στελέχη στις πολιτείες της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ.

Την ίδια ώρα, εκτιμάται ότι σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος θα ήταν σχεδόν αδύνατη η ασφαλής απομάκρυνση των περίπου 80 εκατομμυρίων Αμερικανών που ζουν σε απόσταση μικρότερη των 40 μιλίων από έναν αντιδραστήρα. Εξάλλου για να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια από την πυρηνική, προαπαιτείται η παραγωγή άνω των 100 ραδιενεργών χημικών ουσιών, το ίδιο τοξικό μίγμα που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή ατομικής βόμβας, όπως το στρόντιο, το καίσιο και το πλουτώνιο τα οποία αποθηκεύονται κυρίως ως απόβλητα. Φυσικά ορισμένες από τις ουσίες αυτές συμβαίνει κάποτε να ελευθερώνονται στο νερό και τον αέρα, μολύνοντας τον ανθρώπινο οργανισμό. Όχι τυχαία το πλήθος των επιστημονικών ερευνών που έχουν γίνει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη τεκμηριώνουν το υψηλό ποσοστό εμφάνισης καρκίνου σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε αντιδραστήρες. Επίσης έχει αποδειχτεί η κατακόρυφη πτώση των κρουσμάτων παιδικού καρκίνου αμέσως μετά το κλείσιμο ενός αντιδραστήρα. Με βάση ανεξάρτητη αμερικανική έρευνα, υπολογίζεται ότι εάν έκλειναν όλα τα πυρηνικά εργοστάσια της χώρας θα υπήρχαν 18 χιλιάδες λιγότεροι θάνατοι παιδιών και 6 χιλιάδες λιγότερα κρούσματα παιδικού καρκίνου.

Το 1954, ο πρόεδρος της αμερικανικής επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Λιούις  Στράους δήλωνε ότι η πυρηνική ενέργεια είναι πολύ φτηνή για να μετρηθεί, ενώ αργότερα ο Ρίτσαρντ Νίξον οραματιζόταν τη λειτουργία χιλίων αντιδραστήρων στη χώρα. Ευτυχώς το υψηλό κόστος μαζί με τους ενυπάρχοντες κινδύνους διέψευσαν τα όνειρα τους.

Ωστόσο σήμερα γίνεται προσπάθεια αναβίωσης αυτής της επιλογής παρόλο που αναπτύσσονται τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον, όπως η αιολική και η ηλιακή οι οποίες δεν εξαντλούνται ούτε ρυπαίνουν. Το να διακινδυνεύουν την υγεία και τη ζωή τους εκατομμύρια πολιτών από την προσκόλληση μιας πολιτικής σε παλιούς αντιδραστήρες -που καλύπτουν μόλις το 19% της ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ- μοιάζει με ένα μάταιο αλλά και επικίνδυνο παιχνίδι.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 96, 9/09