Λάρυμνα, Μεσσαπία και ανάμεσά τους η Λάρκο : Ένα τεράστιο περιβαλοντικό έγκλημα που παραμένει ατιμώρητο!  Ή πώς ο ρυπαίνων δεν πληρώνει . . .

Μαργαρίτα Καραβασίλη

Το δεύτερο τραγικό εργατικό «ατύχημα» στην Λάρκο μέσα σε λίγους, μόνο, μήνες που στοίχισε τη ζωή ενός 26χρονου παλληκαριού, φέρνει ξανά στην επικαιρότητα την 6η πιο ρυπογόνο βιομηχανία της χώρας (με εκπομπές που φτάνουν τις 870 χιλ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως), που σπέρνει κυριολεκτικά θάνατο!

Όποιος δεν έχει επισκευθεί τη Λάρυμνα, όπου για 40 χρόνια βρίσκεται εγκατεστημένη και λειτουργεί η Λάρκο, δεν μπορεί να διανοηθεί καν περί τίνος πρόκειται: ένα χωριό-φάντασμα κρυμμένο κάτω από μια μαύρη σκόνη – ένα ρυπογόνο νέφος – που σκεπάζει σε μόνιμη βάση το χωριό και πνίγει τους ανθρώπους και που επιβαρύνεται από χιλιάδες τόνους σκουριάς, κατάλοιπο των ηλεκτρικών καμίνων που σχηματίζουν κατάμαυρους λόφους, εκατοντάδες στρέματα μπαζωμένους υγρότοπους και πιο δίπλα άλλα βουνά από λάσπη – κατάλοιπο των περιστροφικών καμίνων – δημιουργούν ένα αποτρόπαιο θέαμα και μια ανοικτή πληγή, καθώς οι χιλιάδες τόνοι απόβλητα της Λάρκο περιέχουν βαρέα μέταλλα.

Το εργοστάσιο αυτό, παραγωγής σιδηρονικελίου, κυριαρχεί χρόνια στο τοπίο και στην ευρύτερη περιοχή, κάποτε ευλογία για τους αγρότες που έγιναν βιομηχανικοί εργάτες, είναι πλέον συνώνυμο με την πιο βαρειά οικολογική καταστροφή της ευρύτερης περιοχής (χερσαίας και θαλάσσιας). Με την μαύρη «πούδρα» που καλύπτει τα πάντα, τη φύση, τα κτίρια, τους ανθρώπους, αλλά και τις ψυχές, με τόνους σκουριάς που εξακολουθούν να τοποθετούνται καθημερινά στην περιοχή ή να ρίχνονται στον Ευβοϊκό (το ελληνικό Δημόσιο επιτρέπει στην εταιρεία να πετάει στη θάλασσα περίπου 2 εκατομμύρια τόνους ετησίως πολύ κοντά σε ιχθυοτροφεία), με δηλητήριο που βγάζουν καθημερινά οι καμινάδες και το αναπνεύουν οι κάτοικοι της περιοχής, με τα βαρέα μέταλλα που αφθονούν στο έδαφος, στα νερά, στα ψάρια και στα οστρακοειδή…

Το θέαμα και οι συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή είναι απίστευτa τριτοκοσμικές και παραμένουν ίδιες από το 1973, που κατασκευάστηκαν οι μονάδες και η ετήσια παραγωγή νικελίου ήταν 12.000 τόνοι, μέχρι σήμερα που ξεπερνά τους 25.000 τόνους χωρίς να έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις ή οι αναγκαίες επισκευές σύμφωνα με τις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Η βιομηχανία λειτουργεί υπό καθεστώς προστασίας από το ελληνικό Δημόσιο 40 τώρα χρόνια, που επιθυμεί να το διατηρεί στο σκοτάδι, μεταφορικά και κυριολεκτικά και έτσι στο απυρόβλητο, αγνοώντας διεθνείς συνθήκες (όπως η Σύμβαση της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου από τη ρύπανση και το πρωτόκολλό της που έχει επικυρώσει η χώρα), σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και την εθνική νομοθεσία για τα βιομηχανικά απόβλητα, καθώς και το ελληνικό σύνταγμα.

Κανείς δεν γνωρίζει την ποσότητα και το είδος των αέριων ρύπων, που εκλύονται από τη Λάρκο, καθώς το εργοστάσιο δεν εντάσσεται στο δίκτυο μέτρησης του ΥΠΕΧΩΔΕ, ούτε έχουν γίνει σχετικές μετρήσεις, όπως δεν γνωρίζει και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον (έδαφος, επιφανειακά και υπόγεια νερά) από την παρουσία τεράστιων ποσοτήτων βαρέων μετάλλων στην στεριά και στην θάλασσα…

Μοναδική εξαίρεση η επίσκεψη που έγινε από τους επιθεωρητές περιβάλλοντος τον Μάρτιο του 2004 στην περιοχή, όπου συζητήθηκαν τα κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής λόγω της δραστηριότητας της Λάρκο και ο έλεγχος που διενεργήθηκε στην εν λόγω βιομηχανία, όπου διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία δεν διέθετε άδεια εναπόθεσης ή προσωρινής αποθήκευσης των αποβλήτων στην θέση «Κοκκίνη», σε έκταση που βρίσκεται κοντά στις εκβολές ποταμού από όπου υδρεύεται η περιοχή και δίπλα σε βυζαντινό ναό και επιβλήθηκε πρόστιμο 200.000€. Η υπόθεση έφτασε στα ποινικά δικαστήρια και βγήκε καταδικαστική απόφαση για την Λάρκο. Οι εκπρόσωποί της προσέφυγαν στα διοικητικά δικαστήρια και το πρόστιμο δεν πληρώθηκε! Παράλληλα οι επιθεωρητές περιβάλλοντος έκαναν τις αναγκαίες ενέργειες για την επίλυση βασικών παραβάσεων και την εξεύρεση κατάλληλων χώρων εναπόθεσης των αποβλήτων, που δεν καρποφόρησαν. Το ΥΠΕΧΩΔΕ, τον  Αύγουστο του 2005 χορήγησε στην εταιρεία περιβαλλοντική άδεια για την κατασκευή και λειτουργία χερσαίου χώρου υγειονομικής ταφής, με στόχο την διευθέτηση της σκουριάς, σε έκταση 800 στρεμμάτων δίπλα στο εργοστάσιο, η οποία όμως βρίσκεται σε αρχαιολογιό χώρο, είναι δημόσια δασική και καυταφύγιο άγριας ζωής και όπως ήταν αναμενόμενο ο Δήμος και οι τοπικοί φορείς προσέφυγαν στο Συμβούλιο Επικρατείας που τάχθηκε υπέρ της προσφυγής. Τον Ιούλιο του 2007 η εταιρεία υπέβαλε στο ΥΠΕΧΩΔΕ αίτηση χορήγησης νέας άδειας για ΧΥΤΑ στη θέση Λιάβδα, πρόταση που επίσης συνάντησε την αντίδραση της τοπικής κοινωνίας.

Σήμερα οι καμινάδες από τους κλιβάνους, τη χαλυβουργία και τις μονάδες επεξεργασίας αμμοβολής δεν διαθέτουν τα κατάλληλα φίλτρα και λειτουργούν πλημμελώς. Στην περίπτωση αυτή – κατά δήλωση του κ. Νίκου Κατσαρού, χημικού και επιστημονικύ συνεργάτη στον «Δημόκριτο», εκπέμπονται οξείδια του θείου, του αζώτου, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες και βαρέα μέταλλα, όπως σίδηρος, νικέλιο, αρσενικό, κλπ., αλά και επικίνδυνα μικροσωματίδια που απορροφούν τις τοξικές ουσίες και εισπνεόμενα δεν μένουν στα πνευμόνια, αλλά περνούν στο αίμα και είναι ύποπτα για καρκινογενέσεις, τερατογενέσεις και υπεύθυνα για καρδιακές παθήσεις, βλάβες στο συκώτι και τα νεφρά.

Παράλληλα, σύμφωνα με μελέτες που έκανε το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) διαπιστώθηκαν ότι οι οργανισμοί και τα ψάρια που ζουν στην περιοχή απόρριψης εμφανίζουν αυξημένες τιμές βαρέων μετάλλων που προκαλούν ανησυχία στους επιστήμονες. Δεν γνωρίζουμε αν αντίστοιχες μελέτες και αναλύσεις έγιναν για να διαπιστωθεί η κατάσταση και η ποιότητα των νερών (κολύμβησης, πόσιμου νερού, κλπ.) και του εδάφους, καθώς και η περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα τροφίμων που παράγονται στην περιοχή.     

Δικαίως, όταν μάθαμε ότι στην απέναντι μεριά, στην Μεσσαπία Ευβοίας, όπου γίνεται η εξόρυξη των μεταλλευμάτων και μερική επεξεργασία αυτών πριν μεταφερθούν στην Λάρκο, βρέθηκε εξασθενές χρώμιο στο πόσιμο νερό ανησυχήσαμε και για την Λάρυμνα…

Δεν θα έπρεπε να έχουν ήδη θορυβηθεί οι Αρχές, ώστε να προβούν σε δειγματοληψίες και αναλύσεις και στην απέναντι μεριά, κάπου κατά την Λάρκο;

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 96, 9/09