Αποχαιρετισμός στο Περιβάλλοντος

Δήμος Τσαντίλης

Πριν από δεκαπέντε ημέρες ήμουν ακόμη αισιόδοξος. Η μάλλον είχα αφεθεί να παρασυρθώ από την αισιοδοξία του περίγυρού μου. Εξακολούθησα, λοιπόν, να επαναλαμβάνω και εγώ μηχανικά το προεκλογικό μάντρα της αναγκαιότητας ενός χωριστού και ανεξάρτητου Υπουργείου Περιβάλλοντος.

Δεν υπήρξε το αλήστου μνήμης ΥΠΕΧΩΔΕ ανίκανο να αρθρώσει δικό του ανεξάρτητο περιβαλλοντικό λόγο; Υπήρξε. Δεν απέτυχε να παρακολουθήσει τις εξελίξεις της Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Πολιτικής και να την εφαρμόσει; Απέτυχε. Δεν οδήγησε η συσσώρευση των εξουσιών σε αυταρχικές συμπεριφορές; Οδήγησε. Δεν βρισκόταν στην ρίζα του κακού η συστέγαση του «Περιβάλλοντος» με το «Δημοσίων Έργων»; Όποιον εκπρόσωπο οποιουδήποτε κόμματος και να ρωτούσατε προεκλογικά θα σας το πιστοποιούσε.

Το αίτημα για ένα «χωριστό & ανεξάρτητο» Υπουργείο Περιβάλλοντος που βρισκόταν στα χείλη όλων, ήταν, συνεπώς, και ώριμο και δικαιολογημένο. Ας υποθέσουμε τώρα ότι η νέα κυβέρνηση Παπανδρέου ήταν πρόθυμη να το εκπληρώσει. Θα το κατόρθωνε; Πολύ αμφιβάλλω και αυτό για έναν απλούστατο λόγο. Η προστασία του περιβάλλοντος περνά μέσα από την σχέση μας με την φύση, όπως η υγεία περνά μέσα από την σχέση μας με το σώμα μας. Δεν είναι πρωτίστως θέμα νομοθεσίας ή θεσμών.

Επανέρχομαι όμως: Παρά την γκρίνια μου δεν αρνούμαι ότι ένα χωριστό και ανεξάρτητο Υπουργείο Περιβάλλοντος είναι αναγκαίο και πρέπει κάποτε να δημιουργηθεί. Ας είμαστε όμως ρεαλιστές. Από μόνο του ένα Υπουργείο Περιβάλλοντος, όσο αυτοτελές και να είναι, δεν πρόκειται να φέρει την περιβαλλοντική άνοιξη. Αλλά αυτό είναι μια διαφορετική ιστορία.

Ας δούμε τι στην πραγματικότητα συνέβη και θα διαπιστώσουμε ότι το νέο Υπουργείο Περιβάλλοντος ούτε χωριστό είναι ούτε ανεξάρτητο. Ναι, πράγματι, το κακόηχο «και Δημοσίων Έργων» έφυγε από τον τίτλο. Έφυγε όμως (δυστυχώς) και η «Χωροταξία».1 2Το «Περιβάλλον» όμως δεν έμεινε και πάλι μόνο. Πλάι του εγκαταστάθηκαν η «Κλιματική Αλλαγή» και η «Ενέργεια».

Δεν ξέρω πως θα διαμορφωθεί η νέα συστέγαση, αλλά μένω σε ένα αξίωμα που διέπει σύσσωμη όλη την δημόσια διοίκηση. Το δυσκολότερο εγχείρημα για μια κυβέρνηση ή μια οποιαδήποτε δημόσια αρχή είναι η αναδιάρθρωση σάπιων δομών και η μετακόμιση των αναδιαρθρωμένων υπηρεσιών νέα κτίρια.

Πως θα πραγματοποιηθεί η νέα συστέγαση; Ποια θα είναι αριθμητικά η αναλογία των «πράσινων» προς τους «μαύρους» υπαλλήλους; Σε ποια γλώσσα θα συνεννοούνται; Στα «πράσινα & ανανεώσιμα» ή στην γλώσσα του λιγνίτη και του μαζούτ; Τι κονδύλια θα διαχειρίζεται το «Περιβάλλον» και με ποια διαδικασία θα κατανέμονται; Ποιος θα αποφασίζει, δηλαδή, τι θα ξοδεύει η κα. Μπιρμπίλη για να υλοποιεί τις περιβαλλοντικές της πολιτικές;

Και εδώ θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι η πολιτική για την «Ενέργεια» δεν υπήρξε ποτέ μια πολιτική για το «Περιβάλλον». Το κριτήριο για την «Ενέργεια» είναι τα εγκατεστημένα MEGAWAT, για το Περιβάλλον δεν υπάρχει κοινά αποδεκτή μονάδα μετρήσεως. Άρα είναι εύκολο να φανταστεί κανείς προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα.

Άρα; Άρα τι; Διερωτώμαι μήπως πρόκειται απλώς για μια αναδιάταξη δυνάμεων; Για μια νέα συσσώρευση εξουσιών με πόλο την «Ενέργεια» καθώς τα «Δημόσια Έργα» είναι πλέον η Μεγάλη Πολιτική του παππού;

1 Βλ. άρθρο της Μάρως Ευαγγελίδου στο προηγούμενο τεύχος του Δαίμονα με τίτλο «Μπορεί το περιβάλλον να γίνει οριζόντια πολιτική χωρίς τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό;

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 98, 11/09