Κυβερνητικές προτάσεις σε σχέση με την κλιματική αλλαγή

Οι κυβερνητικές προτάσεις για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, τα οποία θα μπορούσαν να περιληφθούν σε ένα νέο πρωτόκολλο της Σύμβασης – Πλαισίου του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), άρχισαν να έρχονται στο προσκήνιο μετά τη Διάσκεψη των Συμβαλλόμενων Μερών στο Μπαλί, που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του 2007.

Η Κίνα και η Ομάδα των 77 κρατών (G-77, ένας συνασπισμός αναπτυσσόμενων χωρών στο πλαίσιο του ΟΗΕ, που αρχικά είχε 77 κράτη-μέλη και σήμερα έχει 130) προτείνουν τη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού που θα συνδέσει τις ιδιωτικές και τις δημόσιες πηγές χρηματοδότησης με τις αναγκαίες δαπάνες των κυβερνήσεων, προκειμένου να μειωθεί ο δυνητικός κατακερματισμός των πόρων που σχετίζονται με τις ανάγκες της κλιματικής αλλαγής. Μια διοικούσα επιτροπή με ισότιμη εκπροσώπηση των αναπτυσσόμενων και των βιομηχανικών χωρών θα καθορίζει πόσα κονδύλια θα κατανέμονται σε προγράμματα μετριασμού, προσαρμογής και μεταφοράς τεχνολογίας.

Η χρηματοδότηση θα πρέπει να είναι επιπρόσθετη στην υπάρχουσα επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια (η οποία σε γενικές γραμμές συνίσταται σε απευθείας δωρεές και στην αντίστοιχη υποστήριξη για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες). Η πλειονότητα των κονδυλίων θα πρέπει να προέρχεται από τις βιομηχανικές χώρες και να προσφέρεται ως δωρεά και όχι ως δάνειο. Το επίπεδο χρηματοδότησης θα πρέπει να καθοριστεί στο 0,5-1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος του συνόλου των βιομηχανικών χωρών.

Επιπροσθέτως, η Κίνα και η Ομάδα G-77 προτείνουν τη δημιουργία ενός ξεχωριστού μηχανισμού χρηματοδότησης για τη μεταφορά τεχνολογίας, ο οποίος αποκαλείται «Πολυμερές Ταμείο Κλιματικής Τεχνολογίας» (Multilateral Climate Technology Fund). Αυτό το ταμείο θα χρηματοδοτεί δραστηριότητες στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες θα σχετίζονται με την τεχνολογική έρευνα στον τομέα της καθαρής ενέργειας, της ανάπτυξης, της διάχυσης και της μεταφοράς. Το Πολυμερές Ταμείο Κλιματικής Τεχνολογίας θα λειτουργεί υπό την αιγίδα της Διάσκεψης των Συμβαλλόμενων Μερών για τη σύμβαση της κλιματικής αλλαγής.

Το Μεξικό προτείνει τη δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Παγκόσμιου Ταμείου για την Κλιματική Αλλαγή (Comprehensive World Climate Change Fund), το οποίο θα μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες μετριασμού, προσαρμογής και μεταφοράς τεχνολογίας. Όλες οι χώρες – βιομηχανικές και αναπτυσσόμενες – θα συμβάλλουν με κονδύλια στο ταμείο αυτό. Οι αναλήψεις χρημάτων θα περιορίζονται στις χώρες που συνεισφέρουν και θα καθορίζονται από έναν μαθηματικό τύπο βασισμένο στις τρέχουσες εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, τον πληθυσμό και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ).

Σε πρώτη φάση, το Ολοκληρωμένο Παγκόσμιο Ταμείο για την Κλιματική Αλλαγή θα στοχεύει στο να κινητοποιήσει κεφάλαια και να δαπανήσει όχι λιγότερα από 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι μηχανισμοί που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν χρηματοδοτικούς πόρους περιλαμβάνουν τη δημοπράτηση δικαιωμάτων στα εγχώρια συστήματα ανώτατου επιπέδου και εμπορίου των εκπομπών στις αναπτυσσόμενες χώρες και τη φορολόγηση των αεροπορικών μετακινήσεων. Το Μεξικό προτείνει αυτό το μέρος της χρηματοδότησης να παραμεριστεί προς όφελος των φτωχότερων κρατών, καθώς αυτές θα επηρεαστούν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Η διαχείριση του ταμείου θα είναι διαφανής και χωρίς αποκλεισμούς: όλες οι χώρες θα είχαν ίση φωνή (και εκπροσώπηση) στη διοικητική δομή.

Η Ελβετία προτείνει ένα χρηματοδοτικό σχήμα για την κλιματική προσαρμογή βασισμένο σε έναν παγκόσμιο φόρο άνθρακα ύψους 2 δολαρίων ανά τόνο εκπεμπόμενου διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που συνάδει με τις «κοινές αλλά διαφοροποιημένες ευθύνες», μια φράση που αποτελεί επιστροφή στη σύμβαση για την κλιματική αλλαγή. Οι χώρες που εκπέμπουν ετησίως λιγότερους από 1,5 τόνους διοξειδίου του άνθρακα κατά κεφαλήν, θα εξαιρούνται από αυτό το φόρο. Τα συνολικά έσοδα από το χρηματοδοτικό αυτό σχήμα υπολογίζονται σε 48,5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Από αυτά τα χρήματα, τα 18,4 δισεκατομμύρια θα προορίζονται για το Πολυμερές Ταμείο Προσαρμογής (Multilateral Adaptation Fund). Τα έσοδα που θα συγκεντρώνονταν στην κάθε χώρα από τον παγκόσμιο φόρο άνθρακα θα καταβάλλονταν στο ταμείο ανάλογα με το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης της συγκεκριμένης χώρας. Οι χώρες με υψηλά εισοδήματα θα κατέβαλαν το 60% των εσόδων τους στο ταμείο αυτό. Οι χώρες με μεσαία εισοδήματα θα πλήρωναν το 30% και οι χώρες με χαμηλά εισοδήματα το 15%.

Η Ινδία προτείνει ένα Νέο Παγκόσμιο Ταμείο για την Προσαρμογή (New Global Fund for Adaptation). Οι βιομηχανικές χώρες θα συνεισφέρουν το 0,3-1% του ΑΕΠ τους και τα χρήματα θα χρησιμοποιούνται ειδικά για τις δράσεις προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το ταμείο θα χρηματοδοτείται τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους πόρους.

Η Νότια Αφρική, εκπροσωπώντας έναν συνασπισμό αφρικανικών κυβερνήσεων που αποκαλείται «Αφρικανικός Όμιλος» (Africa Group), προτείνει την αναπροσαρμογή της χρηματοδότησης προς τα πάνω κατά τουλάχιστον 100 φορές από αυτή που διατίθεται σήμερα. Οι χρηματοδοτικοί αυτοί πόροι θα είναι πέρα από τα υπάρχοντα κονδύλια υπό την αιγίδα της Σύμβασης του ΟΗΕ. Ο Αφρικανικός Όμιλος προτείνει το πρόγραμμα εργασίας για την προσαρμογή να βασίζεται σε μια αποτίμηση του κόστους που έχει για τις αναπτυσσόμενες χώρες, με την συγκεκριμένη ομάδα κρατών να διευκολύνει την υλοποίηση των στρατηγικών και των προγραμμάτων προσαρμογής μέσω της χρηματοδότησης και της ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της προσαρμογής, η Ευρωπαϊκή Ένωση εστιάζει την προσοχή της στην επέκταση της παγκόσμιας αγοράς άνθρακα, στην αύξηση της ροής ιδιωτικών επενδύσεων και στη μέριμνα ώστε η χρηματοδότηση να είναι προβλέψιμη και χρονικά σταθερή σύμφωνα με τις ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών. Επιπροσθέτως, η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτει επί τάπητος τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών, την εισαγωγή φόρων στην αεροπλοΐα και τη ναυσιπλοΐα και της θεσμοθέτηση ενός παγκόσμιου φόρου για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η Νορβηγία προτείνει οι ανάγκες προσαρμογής στο πλαίσιο της σύμβασης για το κλίμα να καλύπτονται από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων των επιτρεπόμενων εκπομπών όλων των βιομηχανικών κρατών. Εταιρείες που υποχρεούνται να περιορίσουν τις εκπομπές τους σε ένα ανώτατο επίπεδο θα μπορούν να αγοράζουν τα πιστοποιητικά αυτά προκειμένου να κατορθώσουν να φθάσουν στους στόχους τους σε ό,τι αφορά το επίπεδο των εκπομπών τους. Τα έσοδα από ένα σύστημα δημοπράτησης δικαιωμάτων εκπομπών στον ναυτιλιακό τομέα θα μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητες προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Στο πλαίσιο πρότασης που κατέθεσε η Βραζιλία, οι βιομηχανικές χώρες θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν ένα νέο Ταμείο Καθαρής Ανάπτυξης (Clean Development Fund), που θα είχε ως στόχο να χρηματοδοτήσει τα κόστη της κλιματικής προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η Βραζιλία προτείνει η χρηματοδότηση της προσαρμογής να αυξηθεί σημαντικά και να εστιαστεί στην ανάπτυξη της ικανότητας των αναπτυσσόμενων χωρών να μετατρέπουν τις πληροφορίες για την κλιματική προσαρμογή σε δράσεις, καθορίζοντας τα εθνικά και περιφερειακά κέντρα ευπάθειας και χαρτογραφώντας την κλιματική ευπάθεια υπό το φως των εθνικών οικονομικών και κοινωνικών δεικτών.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 98, 11/09