Αστοχίες

Δήμος Τσαντίλης

Τι είναι περιβάλλον; Περιβάλλον είναι ό,τι εμποδίζει

 την ανάπτυξη. Αυτή είναι η πλέον πρωτόγονη άποψη. Η πλέον «έξυπνη» είναι ότι η περιβαλλοντική διάσταση φέρνει χρήμα. Και, ως γνωστόν, ό,τι φέρνει χρήμα, φέρνει και ανάπτυξη, η δε ανάπτυξη φέρνει με την σειρά της  απασχόληση και ευημερία. Ακόμη και περιβάλλον.

Ιδού, λοιπόν, το ζητούμενο της πράσινης οικονομίας. Περιβαλλοντικό είναι το οικονομικό. Περιβαλλοντικά βιώσιμο είναι κατ ’αναλογία,  το οικονομικά βιώσιμο. Ας εμπιστευθούμε λοιπόν τις αγορές. Δεν είναι αυτές που, καθοδηγούμενες  από το γνωστό αόρατο χέρι, δημιουργούν εν τέλει τον καλύτερο των δυνατών κόσμων; Είναι. 

Άρα; Άρα, τι; Αυτό ήταν όλο; Θα ήταν, αν δεν υπήρχαν οι αστοχίες της αγοράς. Είναι τότε που οι τιμές τρελαίνονται και παύουν να λένε την αλήθεια. Ποιάν αλήθεια, άραγε; Την περιβαλλοντική, μεταξύ άλλων. Πότε συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει συνήθως εκ των υστέρων, όταν οι οικονομολόγοι το διαπιστώνουν. Άρα υπάρχει ελπίς; Όχι κατ’ ανάγκη. Περιβαλλοντική πολιτική θα ασκούν πλέον οι μηχανισμοί της αγοράς .

Ας ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν. Τι είναι περιβάλλον; Περιβάλλον είναι ότι μας περιβάλλει.  Ορυχείο και χωματερή ταυτόχρονα. Και άγρια φύση. Και καλλιεργημένο ή δομημένο τοπίο. Και ανθρώπινο ενδιαίτημα.

Το περιβάλλον είναι ο κατ’ εξοχή τόπος, όπου οι μηχανισμοί της αγοράς κατά κανόνα αστοχούν. Ποια θα είναι η τιμή του τελευταίου γυπαετού; Ποιο είναι το πραγματικό  κόστος  από την χρήση του αυτοκινήτου, πόσο κοστίζει η απώλεια ζωτικού χώρου και επικοινωνίας  στις  τσιμεντουπόλεις μας; Αν σας πουν ότι για όλα αυτά το οικονομικά άπιαστα μεγέθη υπάρχουν τρόποι να ανατεθούν τιμές, μη τους πιστέψετε. Λένε προφανώς βλακείες.

Και αν ξάφνου τα είδη αποκτούσαν τιμή, αν τα δημόσια αγαθά γίνονταν ιδιωτικά;  Θα υπήρχε τότε περιβάλλον; Δεν είμαι

σε θέση να το γνωρίζω. Φαντάζομαι όμως έναν κόσμο γεμάτο εθελοντικές συμφωνίες και έξυπνες πολιτικές και ανατριχιάζω.

Εξυπνότερες απ’ όλες, οι εμπορεύσιμες άδειες.

«Cap&Trade» vs. «Command&Control»: Περιορίζει την ρύπανση, αλλά σας αφήνει και να ρυπαίνετε. Εφόσον, βέβαια, κρίνετε πώς  σας συμφέρει περισσότερο να αγοράζετε άδειες, παρά να καθαρίζετε τις εκπομπές σας.

Είναι και αυτό περιβάλλον; Είναι, αλλά φοβάμαι ότι κλείνουμε και είναι ό,τι μας απέμεινε. Το διοξείδιο, λοιπόν, και τα μάτια σας. Ο περιορισμός του, αλλά κυρίως η αποσύνδεση των εκπομπών του από την από το κατά κεφαλήν ακαθάριστο, ταυτίζεται με την ανάπτυξη που είναι και αειφόρος. Γιατί ας μη ξεχνάμε, διοξείδιο σημαίνει καύσεις και καύσεις έχουμε παντού. Άρα όλοι είμαστε υπεύθυνοι μιας και όλοι καθόμαστε στην ίδια βάρκα.

 Η αναγωγική σκέψη θριαμβεύει: περιβάλλον είναι το παγκόσμιο κλίμα, κλιματική αλλαγή, το πρόβλημα, περιορισμός των εκπομπών, η λύση, εμπορεύσιμες άδειες και αύξηση του ποσοστού της συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών στο ενεργειακό μείγμα, το μέσον.

Όμως η Κοπεγχάγη, που όφειλε να πετύχει, απέτυχε. Και οι αγορές μαζί με τους μηχανισμούς τους όφειλαν να επιτύχουν, αλλά δυστυχώς αστόχησαν.

Δαίμων της Οικολογίας,

τ. 101, 2/2010